برنامه «شهرفرنگ» پنجشنبه شب دوم دی ماه به موضوع نقد فیلم اختصاص داشت.
به گزارش سینماسینما، مهمانان این برنامه کیوان کثیریان و نیما حسنینسب بودند.
در این برنامه که اجرای آن را حمیدرضا مدقق برعهده داشت، حسنینسب در توضیح این نوشته خود که «کجای جهان این همه نیروی مطبوعاتی و منتقد فعال سینمایی سراغ دارید؟» گفت: «آن جمله بیشتر کنایی بود. وقتی ما با فقدان یا حداقلی بودن نقد و منتقد روبرو هستیم، این حجم عظیمی که خود را منتقد مینامند از کجا آمده است؟ براساس تعریف ما از نقد، ۹۰ درصد کسانی که در این عرصه قلم میزنند، نمیتوان آنان را منتقد نامید. ژورنالیسم سینمایی را با عنوان نقد فیلم میشناسند و این دردسر ایجاد میکند. دردسر نظری و اتهامی و سوادی. این موجب میشود ما مجبور به پاسخگویی به دیگران شویم. ما دچار ازدیاد نیستیم دچار اغتشاش کیفی و موضوعی هستیم.»
کثیریان در توضیح این بخش گفت: «من موافقم و این اغتشاش را ناشی از فضای کلی مطبوعات میبینم. اینکه ما روزنامه زیاد داریم و کنترلی نیست روی اینکه صفحه سینمایی را کی مینویسد، چون فضا سیاسی است و مدیرمسئول هم سیاسی هست. یک زمان چاپ شدن یک مطلب در یک نشریه اتفاق بزرگی بود. الان میبینیم از اولین روز کار یک خبرنگار مطلبها چاپ میشود و آن فرد روزنامهنگار حساب میشود و به تبع آن برخی منتقد میشوند. در میان درخواستکنندگان برای عضویت در انجمن دیدهایم مطالبی را که در اصل شبیه انشاست و اصلا نوشته مطبوعاتی نیست. با آمدن سایتها و بلافاصله فضای مجازی همه دارای رسانه شدهاند و همه مطالب را آنجا مینویسند. بر اساس این شرایط اعتماد به نفس افراد بالا رفته است و اینها روی خودشان اسم میگذارند و خودشان را منتقد مینامند و به این ترتیب به میدان میآیند و در این فضاست که تعداد منتقدان یک باره بالا میرود.»
رانت خواری در فضای نقد
حسنینسب در مورد موضوع رانتخواری که در نوشته خود مطرح کرده بود گفت: «رانت اگر معنی سه هزار میلیارد دلار پول باشد، در فضای نقد فیلم نداریم. اما هر مجموعه و صنفی یک شرایط ویژه دارد. رانت یعنی اینکه شما به دلایلی که ربطی به کیفیت حضور و وجود و کارتان ندارد و به دلایل جانبی امکان ویژهای دارید که دیگران در شرایط متعادل از آن برخوردار نیستند.»
او ادامه داد: «بهتر است به جای اینکه بگویم نقد چیست، بگوییم نقد چی نیست: یکی از چیزهایی که نقد نیست کارچاقکنی فرهنگی است. قلم زدن برای برخی نقد نیست و یادداشتهای روزنامهنگاری است. این اسبابی است برای کسانی که به منافع قدرت نزدیک هستند و آنان امکاناتی دارند که در اختیار شما میگذارند. نقد فیلم کنترات کردن نشستها و بولتنها و فرهنگسراها نیست. اینها به کنار. نقد فیلم به معنای تاریخ سینما، تئوری و هنر و… شما را منتقد نمیکند، کار منتقد باید خروجی داشته باشد. شما نمیتوانی ۱۵ سال قبل مطلبی نوشته باشی و ۱۵ سال بعد بگویی که من منتقد هستم.»
کثیریان در توضیح اینکه نقد چیست، گفت: «اینهایی که گفتند نقد فیلم نیست، چیزهای دیگری هم نقد فیلم نیست. روابط عمومی فیلم شغلی هست که صنف هم دارند. طبیعتا همینطور که گفتند تعریف رانت همان است، کار روزنامهنگاری و نقد فیلم دو معنای جداست. کسی از نقد فیلم ارتزاق نمیکند. هر کار شرافتمندانه دیگر غیر از نقد فیلم محترم است. مباحثی هم که درباره رانتخواری مطرح میشود باید با سند باشد. من بولتن درآوردم و نشست برگزار کردم و دوستمان هم بولتن درآوردند. ما روزنامهنگار هستیم و طبیعی است که باید زندگی کنیم. اینکه چه پولی را میخوریم خیلی مهم است. یک منتقد شماره کارت برای فیلمساز ارسال کرده بود برای اینکه نقد مثبت بنویسد. یا سایتهایی بودند و هستند که به آنهایی که آگهی میدهند حمایت میکنند و اگر آگهی نگیرند آن فیلم را زیر سئوال میبرند. برخی هم با پوست کندن در نشست فیلم در سینما صحرا یا هو کشیدن در برج میلاد کار خود را انجام میدهند. اینکه من خودم را تبرئه کنم و دیگران را رانتخوار بدانم فاقد ارزش است. اگر مدرک رانتخواری در جیب داریم حرف بزنیم و اگر نداریم نگوییم. اگر میتوانید از رانتخواران اسم ببرید.»
حسنینسب در پاسخ به کثیریان گفت: «رانتخواری هوش میخواهد و آن هوش باعث میشود مدرکی نماند. رانت را مالی ندانیم، افزایش غیرعادی فعالیت افراد را چطور میتوان تعبیر کرد؟ اینها موضوعاتی نیست که به سادگی از کنار آن بتوان گذشت؟ ما قرار نیست با نقد فیلم عربدهکش شویم در نشستهای مطبوعاتی، جلوی خانه سینما ادا دربیاوریم و بعد نفع آن را ببریم. منتقد شماره کارت به فیلمساز داده است؟ من در دوربین نگاه میکنم و این را میگویم که اگر تهیهکننده و کارگردان پول را واریز کرده که چشمتان کور، اگر نکردید اسم را اعلام کنید که آبروی صنف نقد فیلم را حفظ کنید. در هر صنفی هر کسی میتواند فسادی داشته باشد. شکی نیست. در تمام این سالها با دیالوگهای تکراری روبرو هستیم از تهیهکنندگان که ته چکها در جیب من است. اگر آنان میپردازند، که هیچ و خاک بر سر سینمایی که بابت نقد پول پرداخت میکند. اگر پول نمیدهید چرا نمیگویید؟ دوستانی که رد و بدل میکنند پول را کارشان جداست و آنهایی که نمیگیرند باید چرندیات را بشوند.»
کثیریان در پاسخ به این سخنان حسنینسب از او پرسید، بیلیارد بازی کردن با فیلمساز، چطور؟ این هم جزو نقد فیلم است؟
انزوای فیلمهای فقیر و توجه به فیلمهای پرخرج
مدقق با طرح این موضوع که برخی فیلمهای پرخرجتر در جلب نظر منتقدان نیز موفق عمل میکنند از کثیریان خواست در این مورد توضیح دهد و او گفت: طبیعی است که در برخی موارد این طور است. شما در هر صنفی نگاه کنید زیرمیزی و اینها هست. طبیعتا فساد در همه جا هست. صاحب فیلمی که کارش را با ۱۰ میلیارد ساخته است، کمی هزینه میکند و روزنامهنگار و منتقد میخرد.»
حسنینسب گفت: «کسانی که نقد میخرند کار احمقانهای میکنند، چون نقد تاثیری ندارد. وقتی ما این همه مشکلات صنفی داریم این ماجراها پیش میآید. طبیعی است که در جلسات از خبرنگاران دعوت میکنند و به آنان هدیهآی هم میدهد اشکال از جایی پیش میآید که به این افراد یعنی همان خبرنگاران منتقد نامیده میشوند. اما نقد فیلم کجاست اصلا؟ اشکال این است که اهالی سینما به همه میگویند منتقد. هر کس مسئول نوشته خودش است. کسانی که سکه میگیرند و پول میگیرند، غیر از آن ما حدودا ۱۰ کار در سینما داریم که اسم هیچ کدام در اصل نقد فیلم نیست. و این ترکیب شدن همه چیز با هم به این دلیل است که ما چیز موهومی داریم به اسم منتقدان و نویسندگان سینمایی.»
کثیریان در مورد انجمن منتقدان گفت: «وقتی بحث انجمن را مطرح میکنید و اینکه کی منتقد هست و کی نه، در حالی که یک بار اساسنامه انجمن را نخواندهاید، من چه توضیحی باید بدهم. ۲۱ سال است، انجمن تاسیس شده است. انجمن از زمان تاسیس اساسنامهای دارد. ماده ۵ میگوید منتقد کسی است که در نوشتن و نقد و تحلیل فیلم فعالیت مستمر داشته باشد. مشکل این است که در نقد و تحلیل بحث کیفیت در نظر گرفته نشده است. نویسنده سینمایی هم کسی است که در نوشتن مقالات و کتاب و … فعالیت مستمر داشته باشد. وقتی اساسنامه انجمن که اسمش این است و این طور تنظیم شده است، باید به همین ترتیب اجرا شود. وقتی مطالب میآید و شما شرایط کمی را داشته باشید و کسی را عضو نکنید، بازرس ایراد میگیرد. من هم تلاش کردم که اتفاقاتی بیفتد، اما مجمع عمومی که متشکل از همین افراد است، این تغییر را تایید نکردند چون تایید منجر به خروج آنان میشود. نظر من این است که قطعا باید منتقدان از سایر نویسندگان سینمایی مطبوعات باید جدا شوند. کارکرد انجمن منتقدان و انجمنهایی که در خانه سینما هستند چیست؟ جدا شوند که چه شود؟»
حسنینسب در پاسخ به کثیریان گفت: «اگر این اساسنامه اصلاح شود و این توده بیسر و ته که معلوم نیست کی به کیست، آنگاه دیگر نمیتوان با این کمیت بیربط رای جمع کرد و عدد درآورد و دیگر کاغذ گذاشت و اجرا کرد و رای آکادمی را تیک زد. تودهها همیشه به درد میخورد. اساسنامه اشکال دارد و اشکال اساسی دارد و این اشکال هم اشاره شده است. یکی از این اشکالات شکل عضو کردن و فاقد استاندارد بودن است. ترجمه و خبرنویسی و مصاحبه پیدا کردن تا نقد آکادمیک را در یک کاسه میکنید اشکال دارد.»
کثیریان توضیح داد: «این اساسنامه را نه من نوشتم، نه مسئول تشکیل صنف هستم، اگر صنف جدید باید تشکیل شود، چرا منتقدان نمیروند صنف تشکیل دهند؟ در ابتدا هنروران و بازیگران یک جا بودند، در ادامه به تشخیص رسیدند و تفکیک را انجام دادند. اساسا بحث چیز دیگریست. وقتی حالمان خوب است، یک جور هستیم، یک جور دیگر برخورد میکنیم و وقتی حالمان بد است به گونهای دیگر. اینکه اساسنامه را زیر سئوال میبرید بحث دیگریست. این اساسنامه تابع اساسنامه خانه سینماست.»
حسنینسب با اشاره به یادداشتی که نوشته بود گفت: «همان مطلب باعث استعفای شما شد. چرا هیچ وقت ایرج کریمی عضو انجمن نبود؟»
کثیریان گفت: «نمیشود تا ۲۰ سال دیگر چون شما مطلبی نوشتید من استعفا ندهم، علاوه بر اینکه وقتی میگویید چه کسانی عضو انجمن بودند، به کسانی که عضو هستند توهین میکنید، ایرج کریمی سال قبل از اینکه فوت کند، امد روی سن و از انجمن جایزه گرفت. چرا نمیگویید هوشنگ گلمکانی و خسرو دهقان و احمد طالبینژاد عضو انجمن هستند؟«
حسنینسب در مورد اینکه چرا باید روی انجمن منتقدان و اعضای آن حساس بود، گفت: «آنجا برای خیلیها آب نداشت، برای برخی نان بسیار داشت. موظف هستیم بنویسیم تا گوشهای بماند. ما این همه سال آدمها را داشتیم در این انجمن بودند. زمانی که بازی افتاد دست سیاستبازی و کنار یکی ایستادن و حکم شلاق دادن و … شد کردیت. اینکه برخی وقتی کسی علیه یک فیلمساز مینویسند حسابی به او میتازند و اجازه نمیدهند کسی علیه فیلم بنویسد و در ادامه میبینیم که نتایجی دارد. آن چیز که در این سالها به کل خدابیامرز شد خود سینماست، کدام نقد کجا نوشته شده است. در ۱۰ سال گذشته یک نقد نشان دهید که اعضای هیات مدیره سه دوره اخیر انجمن نوشته باشند.»
کثیریان در پاسخ به حسنینسب گفت: «برگزار کردن فرش قرمز برای برخی فیلمها جزو نقد است؟»
حسنینسب در پاسخ به کثیریان چنین جواب داد: «بیزینس کثیف و تمیز داریم.»
کثیریان گفت: «فرش قرمز برگزار کردن بیزینس تمیز است و نشست نقد و بررسی برپا کردن بیزینس کثیف؟ من برای فیلم قبلی دبیر جشنوارهای که با او کار میکنم نقدی نوشتم که خودش هم خواند و نظر من را درباره فیلمش دید. نکته این است که باید بدانیم وقتی حالمان خوب نیست بهتر است سکوت کنیم.»
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- به بهانه تغییر رییس سازمان سینمایی/ باید مدیران را پاسخگو کنیم
- جشنواره اسپانیایی به «دوربین فرانسوی» جایزه طلایی داد
- «شامیر» به سیبری میرود
- بررسی مشکلات فیلمنامهنویسی درگفتوگوی کیوان کثیریان با شادمهر راستین و مهران کاشانی/ سانسور مشکل اساسی سینمای ایران
- سینمای مستقل و آینده سینمای ایران بررسی شد؛ سینمای مستقل آزادی، سلطه ناپذیری، عشق و ارزش زن را بازتاب میدهد
- ضرورت توجه به سینما مستقل در ایران بررسی میشود
- امروز، روز ملی سینما نیست!
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- صدداستان ۳؛ انتشار ۳ داستان کوتاه با صدای طوفان مهردادیان
- فرهنگ کجای زندگی نامزدهای انتخابات است؟
- دیپلم افتخار جشنواره ارمنستانی برای «دوربین فرانسوی»
- یک خروجِ تاریخی، رهایی بخش و ناگزیر/ درباره سینما پس از شهریور ۱۴۰۱
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- چهاردهمین حضور بینالمللی «آخرین حرکت»؛ فیلم شهاب حسینی در بخش اصلی فستیوال بزرگ سالرنو ایتالیا
- انتخاب هیات رییسه جدید انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما
- رقابت ۲۸۵ فیلم در ۳ بخش انیمیشن، مستند و بینالمللی اسکار نود و هفتم
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد