بی شک علی حاتمی یکی از استثنایی ترین هنرمندان مملکت مان، ایران است: او تفکر شرقی ایرانی داشت و تلاش می کرد در آثارش هم این تفکر مبتنی برجست وجوی هویت ملی متجلی شود.
باید گفت به کار بردن این نگاه در سینما بسیار دشوار است چراکه اول باید تعریف دقیقی از واژه هویت داشته باشیم تا بعد بتوانیم این واژه را در سینما و لابه لای مفاهیم فیلم جاری کنیم.
در مورد اطلاعات و دانش گسترده علی حاتمی باید گفت تنها مطالعه به او کمک نمی کرد، این فیلمساز فقید اطلاعات و دانش خود را از زندگی اجتماعی و تاریخ این سرزمین دریافت می کرده. ذهن جست وجوگر علی حاتمی با تاریخ و فرهنگ ایران پیوند عجیبی داشت که او را تبدیل به هنرمندی ممتاز کرد به همین دلیل است که او سینماگری تکرارناشدنی است: هرچند برخی ها تلاش کردند برای علی حاتمی در سینما بدل بتراشند اما نتوانستند: دلیلش هم این است که علی حاتمی متعلق به دوره ای بود که سینماگرانی چون مسعود کیمیایی ، داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی و بهمن فرمان آرا در آن دوره ظهور کرده بودند. نوجوانی این نسل از فیلمسازان مصادف با کودتای ٢٨ مرداد و فضای سیاسی آن زمان بود، نشریات متعدد، جنگ احزاب و… همه آنها در این فضا رشد کردند این فیلمسازان به لحاظ کاری هیچ کدام شان شبیه هم نبودند و هرکدام شناسنامه منحصر به فرد خودشان را داشتند: لذا هرگونه تلاش برای بدل سازی این هنرمند بیهوده است. به یاد دارم که ابتدای سال ٧٠ کلاس فیلمنامه نویسی داشتم که روزی علی حاتمی میهمان من در این کلاس بود: یکی از شاگردانم از او پرسید که این دیالوگ های زیبا و مثل هایی که در فیلم های تان به کار می برید چطور به ذهن تان می رسد. او در پاسخ گفت: من مادربزرگ پیری داشتم که شب ها برای ما قصه تعریف می کرد، من وقتی قصه او را گوش می کردم جملاتش را یادداشت می کردم: تمام آن یادداشت ها امروز به گنجینه ای از جملات و کلمات تبدیل شده است. اما امری که باعث شد او در سینمای ایران ماندگار بماند اینکه علی حاتمی و همنسلانش سینمای ایران را از فضای فیلمفارسی و داستان های آبکی عبور دادند و به سینما شان و منزلت تاریخی اجتماعی بخشیدند. با این حال خیلی ها علی حاتمی را متهم کردند که او تاریخ را تحریف می کند. علی حاتمی هم به آنها پاسخ داد که من تاریخ نگار نیستم و من هنرمندم. هنرمند قرار نیست تاریخ را مو به مو روایت کند بلکه باید از موضوعات تاریخی برای بیان حرف هایی متفاوت بهره ببرد: کاری که شکسپیر کرد.
روز افتتاحیه شهرک سینمایی غزالی من هم حضور داشتم آن روز جمعیت زیادی برای این مراسم آمده بودند، به یاد دارم که فیلم مستندی از چگونگی مراحل ساخت این شهرک نمایش داده شد. باید بگویم که اعتماد به نفس بالای علی حاتمی باعث شد این شهرک و سریال هزار دستان ساخته شود: تکیه بر چنین اراده ای باعث شد او در زمان جنگ به رییس تلویزیون آن زمان برای ساخت یک سریال با مضمون تاریخی پیشنهاد ساخت یک شهر را بدهد و علی حاتمی بتواند فیلم های ماندگار بسازد. علی حاتمی رفت، هیچ وقت هم بر نمی گردد: مهم این است که سینما به سمت ساخت فیلم هایی برود که اسمش را ملی بگذاریم، کاری که علی حاتمی برای سینمای ایران کرد ولی متاسفانه الان وضعیت سینما برعکس شده فیلمسازان جوان بیشتر فیلم های یک بار مصرف می سازند در حالی که سالی یک بار «سوته دلان» را می بینم، فیلم «مادر» را هر بار که می بینم گریه می کنم، ببینید این تاثیر چگونه است که فیلم بعد از مرگ سازنده اش هم به حیات خودش ادامه می دهد. این همان درس بزرگی است که علی حاتمی به همه ما داد.
*منتقد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- یکی از یادگاریهای علی حاتمی در موزه سینما/ دفترچه دیالوگهای «حاجی واشنگتن» + عکس
- حسن فتحی ، علی حاتمی و تحریف تاریخ
- گرامیداشت یاد علی حاتمی در برنامه سینماتک خانه هنرمندان/ نعمتالله: پا جای پای سنتهای فیلمسازی علی حاتمی گذاشتهایم که پیش میرویم
- مصطفی جلالی فخر : فیلم های علی حاتمی می تواند باعث جذب گردشگر به ایران شود
- علی حاتمی و ایرانِ آرمانی
- علی حاتمی اعتقاد داشت جلال مقدم،اکبر عبدی و فرامرز صدیقی صداهای قابل توجهی ندارند
- علی حاتمی از کسی تقلید نکرد
- معیریان در آستانه روز ملی سینما با موزه سینما مطرح کرد/ حاتمی میگفت عبدالله اسکندری و جلالالدین معیریان شمس و مولانا هستند
- خانه ایرانی، خانواده ایرانی، مادر ایرانی در «مادر» علی حاتمی
- سینما و دههای که شصت بود!
- انتشار گفتگویی منتشرنشده از محمدعلی کشاورز/ هر فیلمی که بازی میکنم خودم را محاکمه میکنم که آیا کاری که کردم درست بوده
- فاطمه معتمدآریا از حضورش در سینما گفت/ نقش دختر لر برایم هدیه الهی بود/ بازی نکردن در «مادر» تنها افسوسی است که دارم
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش چهاردهم
- برشهای کوتاه/ تصاویری از نقشآفرینی بهروز وثوقی در فیلم طوقی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد