سینماسینما، افشین اشراقی:
یکی از ایرادهایی که به منطقِ رواییِ متری شیشونیم گرفتهاند مربوط میشود به صحنهی فرار ناصر خاکزاد. از نظر خردهگیران، صحنهی یادشده دو ایرادِ اساسی دارد: انگیزهی صمد برای آزادکردنِ متهم روشن نیست، دلیلِ منصرفشدنِ ناصر نیز. چرا صمد ناصر را آزاد میکند؟ ناصر چرا اینقدر زود شُل میشود و مستأصل؟
متنِ پیشِ رو جوابیه نیست. صرفاً بر آن است که توجهها را جلب کند به جلوهی صوتیای که شاید خیلیها آن را نشنیده یا بیاعتنا از کنارش گذشته باشند: درست در لحظهای که ناصر از دویدن صرف نظر میکند و «قرار را بر فرار» ترجیح میدهد، صدایی به گوش میرسد: صدای چرخیدنِ پنکههای سقفی. وسط خیابان؟! پنکهی سقفی؟! بله. این جلوهی صوتی را چند سکانس پیشتر شنیده بودیم. جایی که ناصر را میبرند برای انگشتنگاری. در ابتدای صحنهی انگشتنگاری، نمایی میبینیم از چرخیدنِ پنکههای سقفی. که صدایشان بهوضوح شنیده میشود.
اما این صدا و آن صدا چه ارتباطی با هم دارند؟ صدای پنکه پلیست بین دو صحنه. اما به چه چیزی اشاره دارد؟ پاسخ دادن به پرسشِ پیشین آسان نیست. فیلم ما را متوجهِ احساسِ ناصر خاکزاد میکند در آن لحظه. احیاناً همان حسی میآید سراغاش که در آن مکان برای اولین بار تجربه کرده بود. اما چه حسی؟ روشن نیست.
برداشت نگارنده این است که ناصر در یک آن درمییابد که راهی برای فرار ندارد. چرا که هویتاش را شناسایی کردهاند و برایش پروندهسازی. این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که او پیشتر بریده و به تهِ خط رسیده بود: میخواست خودش را خلاص کند که نشد. اما برداشتِ نگارنده بیاعتبار میشود زمانی که به یاد بیاوریم صحنهی هجومِ پلیس به «آشپزخانه» را. دستبندِ ناصر را بستهاند به در. بعد از انفجار و پرتشدنِ حواسِ مأموران، او بار دیگر تقلا میکند برای فرار. پس چرا همان موقع (در خیابان) فرار نکرد؟ آدمیست دیگر!
بهتر بود که صدای پنکه واضحتر شنیده و در ضمن اشارهی دقیقتری میشد به حس ناصر خاکزاد. شاید هم تعمدی در کار بوده. اینکه سازندگان ترجیح دادهاند که دُزِ تأویلپذیریِ صحنه را ببرند بالا و به تماشاگرانِ نکتهسنج مجال بیشتری دهند برای بیانِ برداشتِ شخصیشان. در هر حال، در شکل فعلی هم تلاش سازندگان (کارگردان و تدوینگر و طراح صدا) ستودنیست. نباید فراموش کنیم که در سینمای ایران کمتر به صدا و قدرتاش توجه میشود و در میدان عمل، از ظرفیتهای بیانی و نمایشیاش استفادهی چندانی نمیشود. البته آنورِ قضیه را هم باید دید: اینکه صدا در حوزهی نظر نیز مغفول مانده است و در نقد و تحلیلها شأن و منزلتِ چندانی ندارد.
پینوشت: نگارنده دو بار به تماشای فیلم نشست. یک بار در سینمایی با سیستمِ صوتیِ بیکیفیت و بار دیگر، در پردیس سینمایی کاپری. که مجهز است به دالبی ۵٫۱٫ راقم این سطور تا حدود زیادی مطمئن است که در صحنهی فرارِ ناصر خاکزاد از صدای پنکه استفاده شده. ولی شاید هم افکتی که صحبتاش شد نتیجهی گنگکردنِ لحظهایِ آمبیانس باشد. که البته باز هم جنسِ صدا – دستکم برای نگارنده – تداعیکنندهی چرخیدنِ پنکههاییست که پیشتر دیده و صدایشان را شنیده بودیم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «متری شیش نیم» در میان آثار سال سینمای بریتانیا
- واکنش فراگیر رسانههای فرانسه به حکم صادر شده برای سعید روستایی
- نمایش ویژه «دونده» در یک جشنواره فرانسوی
- سعید روستایی رئیس هیات داوران یک جشنواره فرانسوی شد
- این فیلم واقعا شما را ترسانده است!/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- تلخ، جسور و عصیانگر/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- «برادران لیلا» در سینماسینما
- وقتی شخصیتها دوستداشتنی نیستند/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- میتوان برادر لیلا هم نبود/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- ابد و صد روز/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- سمبلیک و مضمونگرا/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- آمار تماشاگران «تا فردا» و «خرس نیست» در سینماهای فرانسه
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- سعید روستایی: چرا «برادران لیلا» در کمیته اسکار نیست؟
- آمار تماشاگران فیلمهای «عنکبوت مقدس» و «برادران لیلا» در فرانسه
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند