سینماسینما، افشین اشراقی:
یکی از ایرادهایی که به منطقِ رواییِ متری شیشونیم گرفتهاند مربوط میشود به صحنهی فرار ناصر خاکزاد. از نظر خردهگیران، صحنهی یادشده دو ایرادِ اساسی دارد: انگیزهی صمد برای آزادکردنِ متهم روشن نیست، دلیلِ منصرفشدنِ ناصر نیز. چرا صمد ناصر را آزاد میکند؟ ناصر چرا اینقدر زود شُل میشود و مستأصل؟
متنِ پیشِ رو جوابیه نیست. صرفاً بر آن است که توجهها را جلب کند به جلوهی صوتیای که شاید خیلیها آن را نشنیده یا بیاعتنا از کنارش گذشته باشند: درست در لحظهای که ناصر از دویدن صرف نظر میکند و «قرار را بر فرار» ترجیح میدهد، صدایی به گوش میرسد: صدای چرخیدنِ پنکههای سقفی. وسط خیابان؟! پنکهی سقفی؟! بله. این جلوهی صوتی را چند سکانس پیشتر شنیده بودیم. جایی که ناصر را میبرند برای انگشتنگاری. در ابتدای صحنهی انگشتنگاری، نمایی میبینیم از چرخیدنِ پنکههای سقفی. که صدایشان بهوضوح شنیده میشود.
اما این صدا و آن صدا چه ارتباطی با هم دارند؟ صدای پنکه پلیست بین دو صحنه. اما به چه چیزی اشاره دارد؟ پاسخ دادن به پرسشِ پیشین آسان نیست. فیلم ما را متوجهِ احساسِ ناصر خاکزاد میکند در آن لحظه. احیاناً همان حسی میآید سراغاش که در آن مکان برای اولین بار تجربه کرده بود. اما چه حسی؟ روشن نیست.
برداشت نگارنده این است که ناصر در یک آن درمییابد که راهی برای فرار ندارد. چرا که هویتاش را شناسایی کردهاند و برایش پروندهسازی. این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که او پیشتر بریده و به تهِ خط رسیده بود: میخواست خودش را خلاص کند که نشد. اما برداشتِ نگارنده بیاعتبار میشود زمانی که به یاد بیاوریم صحنهی هجومِ پلیس به «آشپزخانه» را. دستبندِ ناصر را بستهاند به در. بعد از انفجار و پرتشدنِ حواسِ مأموران، او بار دیگر تقلا میکند برای فرار. پس چرا همان موقع (در خیابان) فرار نکرد؟ آدمیست دیگر!
بهتر بود که صدای پنکه واضحتر شنیده و در ضمن اشارهی دقیقتری میشد به حس ناصر خاکزاد. شاید هم تعمدی در کار بوده. اینکه سازندگان ترجیح دادهاند که دُزِ تأویلپذیریِ صحنه را ببرند بالا و به تماشاگرانِ نکتهسنج مجال بیشتری دهند برای بیانِ برداشتِ شخصیشان. در هر حال، در شکل فعلی هم تلاش سازندگان (کارگردان و تدوینگر و طراح صدا) ستودنیست. نباید فراموش کنیم که در سینمای ایران کمتر به صدا و قدرتاش توجه میشود و در میدان عمل، از ظرفیتهای بیانی و نمایشیاش استفادهی چندانی نمیشود. البته آنورِ قضیه را هم باید دید: اینکه صدا در حوزهی نظر نیز مغفول مانده است و در نقد و تحلیلها شأن و منزلتِ چندانی ندارد.
پینوشت: نگارنده دو بار به تماشای فیلم نشست. یک بار در سینمایی با سیستمِ صوتیِ بیکیفیت و بار دیگر، در پردیس سینمایی کاپری. که مجهز است به دالبی ۵٫۱٫ راقم این سطور تا حدود زیادی مطمئن است که در صحنهی فرارِ ناصر خاکزاد از صدای پنکه استفاده شده. ولی شاید هم افکتی که صحبتاش شد نتیجهی گنگکردنِ لحظهایِ آمبیانس باشد. که البته باز هم جنسِ صدا – دستکم برای نگارنده – تداعیکنندهی چرخیدنِ پنکههاییست که پیشتر دیده و صدایشان را شنیده بودیم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «متری شیش نیم» در میان آثار سال سینمای بریتانیا
- واکنش فراگیر رسانههای فرانسه به حکم صادر شده برای سعید روستایی
- نمایش ویژه «دونده» در یک جشنواره فرانسوی
- سعید روستایی رئیس هیات داوران یک جشنواره فرانسوی شد
- این فیلم واقعا شما را ترسانده است!/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- تلخ، جسور و عصیانگر/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- «برادران لیلا» در سینماسینما
- وقتی شخصیتها دوستداشتنی نیستند/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- میتوان برادر لیلا هم نبود/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- ابد و صد روز/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- سمبلیک و مضمونگرا/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- آمار تماشاگران «تا فردا» و «خرس نیست» در سینماهای فرانسه
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- سعید روستایی: چرا «برادران لیلا» در کمیته اسکار نیست؟
- آمار تماشاگران فیلمهای «عنکبوت مقدس» و «برادران لیلا» در فرانسه
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول