پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

به گزارش سینماسینما،  نشست خبری فیلم سینمایی «به وقت شام» ساخته ابراهیم حاتمی کیا شامگاه دوشنبه ۱۶ بهمن با حضور کارگردان، هادی حجازی فر و محمد شعبان بازیگران، کارن همایونفر آهنگساز، مهدی جعفری مدیر فیلمبرداری، مهرداد خوشبخت تدوین‌گر، شهرام خلج چهره‌پرداز، بابک پناهی طراح صحنه و محمد خزاعی تهیه‌کننده در پردیس سینمایی ملت بلافاصله بعد از نمایش این فیلم در سینمای اهالی رسانه شروع شد.

حاتمی‌کیا: من را یک سرباز بدانید

حاتمی‌کیا در ابتدای این جلسه گفت: «فکر می‌کنم سال ۶۵ بود، ۳۱ سال پیش که اولین فیلم خودم «هویت» را ساختم. درست با عملیات کربلای ۵ مصادف بود و من باید کنار فیلم می‌ماندم و دوستانم رفتند منطقه که آن جلسه برایم خیلی سخت گذاشت. پس از فیلمبرداری رفتم منطقه که برخی از دوستانم در عملیات شهید شدند.»

او ادامه داد: «فیلم «به وقت شام» فیلمی است که یک سرباز ساخته، من خودم را سرباز این نظام می‌دانم و همچنان دلم می‌تپد برای بچه‌هایی که جهاد می‌کنند. سوالاتی که خواهد شد فنی است ولی من را یک سرباز بدانید که همانند همان عملیات دوست داشتم با آن بچه‌ها باشم و اسمم را هم در تیتراژ اولین فیلمم نزدم و دوست داشتم مانند آن ها گمنام می‌ماندم که نشد و ۳۱ سال است که ماندیم.»

حاتمی‌کیا: یک دلار هم خرج ساخت فیلم در خارج از کشور نکردم

حاتمی کیا درباره جلو‌ه‌های ویژه فیلمش و شباهت آن به بازی‌های کامپیوتری گفت: «افتخار می‌کنم که بچه‌های ایرانی این فیلم را ساختند و یک دلار خرج فیلم در خارج از ایران نکردند و ما تمام توانمان را برای فیلم گذاشتیم. اگر شما بازی کامپیوتری می‌بینید من چنین حسی ندارم. من ترجیح می‌دهم که از بچه‌های ایرانی متخصص استفاده کنم حتی اگر شما طعنه‌هایی بزنید.»

حاتمی‌کیا: برای نزدیک شدن به شهدای مدافع حرم مصلحت‌هایی داشتیم

حاتمی‌کیا درباره شیوه رداخت به موضوع داعشی‌ها در فیلمش گفت: «من یک روز کل گروه را جمع کردم و گفتم همگی باید فیلم‌هایی که داعشی‌ها تهیه و منتشر کردند، ببینیم به خصوص صحنه‌هایی که در آب خفه می‌کنند و جنایت‌هایی که می‌کردند. واقعیت این است که جریان داعش ترکیبی که دارد به شدت اگزجره است و آن فیلم‌ها را هم ببینیند همین است. من با داعش زندگی نکردم که ببینیم دقیقا چگونه است. قطعا وهابی نیستم. من سعی کردم با داعش وارد گفت‌وگو شویم. برخی فیلم را می‌گوید هالیوودی من نمی‌فهمم که این واژه را برای چه به کار می‌برید؟ یک فیلم داستانی است که من سعی کردم در بستر این داستان این مسایل بیان شود. البته این نظر شماها و مردم است. تاکید می‌کنم که مردم، مردم این خیلی مهم است.»

حاتمی کیا درباره نوع نگاهش به شهدای مدافع حرم در فیلم گفت: «معذوریت‌های زیادی داشتیم، در مظلومیت بچه‌های مدافع حرم همین بس که وقتی شهید می‌شدند نمی‌شد از آن‌ها حرف زد و الان هم نمی‌شود درباره‌شان خیلی چیزها را گفت. من خیلی دوست داشتم بین آن‌ها بودم و درباره آن‌ها می‌گفتم، اما به دلایلی که ترجیح می‌دهم بیان نکنم مصلحت دیدم که نگاه کلی داشته باشم.»

حجازی‌فر: خدا شاهد است این فیلم یکی از بهترین کارهایم است

در ادامه این نشست هادی حجازی‌فر درباره اظهارنظری که چندی پیش از قول او در مورد حضورش در «به وقت شام» منتشر شد و به این موضوع اشاره داشت که بازی خود را در فیلم دوست ندارد، گفت: «من خودم چون ۵، ۶ سال پیش به عنوان خبرنگار اینجا می‌آمدم و به دنبال هنرمندان بودم و همیشه دست خالی برمی‌گشتم و در مصاحبه ضعیف هستم ولی دیشب مصاحبه‌های بسیاری کردم و اکثر دوستان هم امانت‌دار بودند، ولی این اظهارنظر کمی نادرست بیان شد. من می‌ترسیدم که در این فیلم بازی کنم و به کار آقای حاتمی‌کیا آسیب وارد کنم زیرا که فضایش متفاوت با کارهای دیگرم بود. من روز دوم به آقای حاتمی‌کیا درباره فشردگی کار گفتم که ایشان گفتند تو اعتماد کن، اما از نتیجه این حرف‌های من آن تیتر زده شد. خدا شاهد است که این فیلم یکی از بهترین کارهایم بود و خیلی بهتر از این می توانست باشد اما خدارا شکر خوب بود.»

خزاعی: به اشتباه برخی تصور می‌کنند برای فیلم حاتمی‌کیا همه امکانات مهیاست

صحبت‌های محمد خزاعی ادامه دهنده این نشست بود. او در سخنانی درباره تولید این فیلم گفت: «من به آقای حاتمی‌کیا گفتم نزدیک به شش ماه فیلمنامه، شش ماه تولید و شش ماه هم پس از تولید داشته باشیم، تمامی تلاش ما بر این بود که کار را به صورت جهادی و گروهی کوچک کنیم.»

او ادامه داد:‌«ما شبانه روزی کار کردیم و حتی تعطیلات نوروز هم نداشتیم. تیترهایی که زدند با این مضمون که همه امکانات را در اختیار ما گذاشته‌اند که درست نبود. نهادهای همکار ما در خیلی از بخش‌ها کمک نکردند. از دور فکر می‌کنند برای فیلم آقای حاتمی‌کیا همه چیز مهیا بوده اما اینطور نبوده است. همکاری خوب بچه های سازمان اوج، ارتش و … که امکاناتشان را در اختیار ما گذاشتند بود. برخی از ضعف های‌فیلم که از نظرتان مشکل دارد به خاطر امکانات است. از بحث بودجه هم باید بگویم که نتیجه کار مهم است خیلی فیلم داشتیم که بودجه زیادی داشتند ولی نتیجه نگرفتند. اگر شما اصحاب رسانه و مردم از فیلم راضی بودید ما موفق بودیم.»

حاتمی‌کیا: من اولین فیلم درباره داعش را ساختم، باقی بیایند و باز هم بسازند

حاتمی کیا در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره نمایش ضعیف و کم‌هوشی داعشی‌ها گفت: «این نظر شماست، من که باورم نمی‌شود اگر شما یک عکس از خودت و داعشی به من نشان دهی من حرفت رو قبول می‌کنم و اسمم را همان که تو گفتی میذارم. داعش با معارضین خیلی متفاوت است. یک چیزی همین‌طوری نیندازید وسط. من شنیده بودم که داعش در رفتار به نوعی پست مدرن هستند و فیلم مانند مدمکس را دوست دارند و به این پوشش بیرونی علاقه مند هستند. به قول شما من این ها را خنگ کردم و اولیش را ساختم ان‌شاالله بقیه بیایند و بسازند بهتر از این که تو هم دوست داری.»

حاتمی‌کیا: زمانی که داعش به مجلس حمله کرد در حال ساخت «به وقت شام» بودم

حاتمی‌کیا درباره پایان داعش و جایگاه فیلم در آینده گفت: «داعش به راحتی قابل حذف شدن نیست و تنها زمین را از دست داده و به سمت لیبی و برخی از کشورها کشیده شده است و چیزی نیستند که تمام شوند. این را من بگویم که فیلم هرچه زودتر آماده شود. سر پیش تولید آشکارا بحث بود که فیلم نباید خرداد کلید بخورد و عقب تر برود. واقعا چهار ماه برای فیلمی که دو هزار و ۴۰۰ پلان دارد کم است و شبانه روز کار کردیم و تلاشم این بود که فیلم آماده شود. تصورم این بود که از داعش تا حرفش هست اثری بسازم. آن روز که روز که به مجلس حمله کردند و مسئله داخلی شد من سر فیلمبرداری بودم. به نظرم باید درباره‌شان حرف زد.»

حاتمی‌کیا درباره اینکه آیا مایل است فیلمش در عرصه جهانی دیده شود،‌ گفت:‌ «من آرزو دارم این فیلم در کشورهای همسایه نماش داده شود، اگر چه می‌دانم چون دچار سوتفاهم هستند این مسئله ممکن است امکان‌پذیر نباشد. دلم می‌خواهد که فیلم جشنواره‌های مختلفی برود، من دشمن جشنواره نیستم از این نظر که می‌بینم جوان ایرانی درگیر جشنواره می‌شود و با اولین و دومین فیلمش می‌سوزد و دیگر بلند نمی‌شود دلم می‌سوزد. پسران و فرزندان این ممکلت دلم می‌خواهد حرف‌های خود کشور را بزنید اینجاست که من با جشنواره مسئله دارم.»

حاتمی‌کیا:‌ به حاج قاسم گفتم به ما طعنه می‌زنند، چرا نمی‌گذارید برویم و ببینم در سوریه چه خبر است

حاتمی کیا درباره اینکه چرا در پنج شش فیلم اخیرش با قهرمانان آثارش چندان نمی‌توان ارتباط برقرار کرد و این قهرمانان از سوی نسل جدید پذیرفته نمی‌شوند، گفت: «من با جوانان جلسه دارم و از تمام فیلم‌هایی که می‌گویید می‌بینم. یک جوان ایرانی از روسیه اینقدر برایش محتوای فیلم مسئله شده به من پیام داد. نظام ۴۰ سال است جلو می‌رود و همه سرجایشان هستند و فقط من جایم عوض شده است؟ همه دارند پرچم‌هایشان را زمین می‌گذارند و من فقط پرچم را بالا نگه می‌دارم. به مقدساتم قسم می‌خورم که گفتم فیلم را برای این جوانان که جانشان را می‌دهند بسازم. با حاج قاسم دیدار کردم و گفتم چرا نمی‌گذارید ما برویم سوریه را ببینم، هرچند می‌دانم خطر دارد. به ما متلک می‌گویند که چرا نمی‌روی به سوریه، می‌گویند گمشو برو سوریه. تف به این زبانان که این سخنان را به زبان می‌آورند. من هم علاقه دارم در کنار آن‌ها باشم و با آن ها جلو بروم. همه این مسایل جمع می‌شود و به فیلم «به وقت شام» منتهی می‌شود. من محدودیت های زیادی دارم و این از مظلومیت شیعه است که من با وجود آنکه دوست دارم مانند ان‌ها آنچه که می بینند را ببینم تنها یک پلان چند ثانیه‌ای از حرم حضرت زینب را نمایش بدهم. ما هرچه داشتیم در این چله خودمان گذاشتیم و پرتاب کردیم شما را به خدا از این بچه ها که بودند بپرسید وقتی نمی‌پرسید من فکر می‌کنم که شما نمی‌دانید که داعش دارد سمت ما می‌آید و به چند قدمی خانه‌هایمان رسیده است.»

حاتمی کیا درباره نگاه پست مدرن و روشنفکرانه داعشی‌ها در فیلم و شباهت ساخته‌اش به آثار آخرالزمانی گفت: «بله قبول دارم، آنقدر که من تحقیق کردم یک پست مدرنیستم در رفتارشان می‌بینم. تکنیک در بالاترین حد و فرم در پایین‌ترین حد قرار دارد.»

حاتمی کیا درباره دیدار با خانواده شهدای مدافع حرم برای کسب اطلاعات بیشتر نیز چنین توضیح داد: «تحقیق و دیدار داشتم. بخششی که در این خانواده‌ها دیدم به گونه‌ای بود که دریافتم نمی توانم نزدیک به آنان شوم زیرا که خیلی پبیچده و بزرگ‌اند.»

حاتمی‌کیا درباره درخواستی برای ساخت فیلم درباره حادثه سانچی هم گفت: «به آن فکر می‌کنم، من یه دوره‌ای برای فیلم سفر نفت که فیلمبردار بودم چهار ماه در کشتی زندگی کردم و فضای آن را می‌شناسم، اما نمی‌توانم بگویم حتما می‌سازم همه چیز منوط به آینده است.»

حاتمی کیا درباره سکانس سر بریدن در فیلم خود گفت: «من در زندگی سر یک مرغ را هم نبریده‌ام و تنم می‌لرزید که باید در فیلمی که ساخته‌ام چنین صحنه‌ای را نشان دهم. تحت فشار زیادی بودم،  ولی چه کنیم که این خشنونت را در فضای مجازی دیده بودم. سعی‌ام این بود که فیلم خشن نسازم. برای من داعش یک جور نیست و گونه‌های مختلف دارد و همه آن ها هم مابه‌ازا دارد.»

همایونفر: سراغ یک موسیقی ایرانی رفتیم

نشست با سخنان کارن همایونفر آهنگساز «به وقت شام» ادامه یافت و او گفت: «وقتی با آقای حاتمی‌کیا کار می‌کنم تمام توانم را می‌گذارم.. تمام فرایند موسیقی ایرانی بوده است.»

پس از سخنان همایونفر، حجازی‌فر درباره اینکه در اغلب فیلمهایش تیپ شخصیتی خاصی را بازی می کند که جدی است ولی قلب رئوفی دارد، گفت: «من دیشب هم اعلام کردم که (به شوخی) می خواهم یک کمدی مبتذل بازی کنم و قراردادش را بستم که خیال همه شما راحت شود. خاستگاه فکری و باورهای خانوادگی من این است که  این فضا را دوست دارم. در ضمن فیلم‌های متفاوتی هم بازی کردم که در جشنواره نیامد.»

خزاعی درباره اعتراضات برخی  سینماگران به روند پیش‌روی جشنواره و قطعی بودن برگزیده شدن «به وقت شام» گفت: «هر سال همین است، از زمانی که دبیر بودم چنین حرف‌هایی بود و جوسازی شد. الان هم همینطور است البته فیلم متفاوت است و برخی از فیلم‌ها بیشتر دیده می‌شوند.»

خزاعی سخنان خود را چنین ادامه داد: «هجمه‌های زیادی از زمان پیش تولید مطرح شد از جمله اسپانسری اوج برای جشنواره و این فرضیه که اوج اسپانسر جشنواره می‌شود تا فیلم برگزیده شود. قضاوت نباید کرد و نقدها در محیط‌های مختلف برای ما شدیدتر است که شاید برای این است که اوج پولی برای فیلم های دفاع مقدسی کنار گذاشته. به جای تشکر که یک پولی به سبد کالای سینما اضافه کرده این حواشی را می‌سازیم.»

مهدی جعفری مدیر فیلمبرداری فیلم نیز در سخنانی با انتقاد از اینکه بحث‌های فنی مورد توجه خبرنگاران حاضر در سالن قرار نگرفته، گفت: «ناراحتم که فقط بحث‌های محتوایی فیلم حاتمی‌کیا مورد پرس‌وجو قرار می‌گیرد و به بحث‌های فنی توجه کمتری می‌کنیم. اینکه حاتمی‌کیا اینطور فیلم می‌سازد نکته‌ای است که بارها گفته و تاکید کرده من این هستم و فیلم و هدفم همین است.»

محمد شعبان بازیگر غیرایرانی فیلم «به وقت شام» نیز درباره حضور در این فیلم گفت: «در سوریه کارگردانی نیست که ۵۰ درصد آقای حاتمی‌کیا بتواند چنین چیزی بسازد. برا اینکه برخی گفتند داعشی‌ها خنگ بودند بگویم که آدم‌های معمولی هستند و با هم تفاوت‌های زیادی دارند که شست‌وشوی مغزی داده شده‌اند.»

ادعایی که حاتمی‌کیا رد کرد

حاتمی‌کیا درباره پرسشی که به دیدار او با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و ساخت فیلم زندگینامه او اشاره داشت، گفت: «نه من درباره آقای هاشمی نمی‌خواستم فیلم بسازم. سوژه‌ای بود که باید از ایشان و بزرگان دیگر درباره‌اش تحقیق می‌کردم و این دلیل دیدار بود.»

حاتمی کیا درباره سرنوشت «گزارش یک جشن» گفت: «بله من سر قولم هستم و تا اطلاع ثانوی حاتمی‌کیا می‌مانم و واقعا نمی‌دانم چرا این فیلم توقیف شد. افتخار نمی‌کنم فیلمی ساختم که در جمهوری اسلامی توقیف شده است.»

حواشی نشست

– در ابتدای نشست محمود گبرلو مجری جلسه به اشتباه نام فیلم «به وقت شام» را «بفرمایید شام» اعلام کرد که این اشتباه دور از انتظار او تعجب همه از جمله کارگردان را به همراه داشت. نتبجه این اشتباه آن شد که گبرلو پایان جلسه با عذرخواهی از اشتباهش اعلام کرد حاضر است به این دلیل استعفا بدهد.

– صحبت‌های حاتمی‌کیا درباره اینکه به او انتقاد می‌شد چرا به سوریه نمی‌رود و در ایران مانده توجه بسیاری از حاضران را به خود جلب کرد.

– در میانه جلسه یک خبرنگار به دلیل مطلب طنزی که درباره حاتمی‌کیا نوشته بود از او عذرخواهی کرد.

– هادی حجازی‌فر که در نیمه‌های نشست به شوخی عنوان کرده بود برای ایجاد تنوع در کارنامه‌اش می‌خواد در فیلمی مبتذل بازی کند، در پایان به پیامک همسرش اشاره کرد و تاکید کرد بازی در فیلم مبتذل را به شوخی مطرح کرده است.