خب، حالا دلیل این ذرهبین دستگرفتن و مقایسه شباهتهای این دو فیلم چیست؟ یعنی مثلا نگارنده میخواهد بگوید خیلی کارش درست است و حافظهاش خوب کار میکند که فهمیده بین فیلم روی پرده با اثری که ۱۴ سال پیش ساخته شده شباهتهایی هست؟ مگر خود آن اثر یادآور فیلمهای دیگر پیش از خود در سینمای قبل و بعد از انقلاب نبود؟ اصلا این کار چه معنایی دارد؟ اسمش چیست؟ ریشهیابی؟ نه! قطعا نه هدف و نه اسم این کار ریشهیابی نیست. هدف اشاره دادن به تفاوتی در این دو فیلم است که به تغییر دوران شهادت میدهد؛ دلالتی فرامتنی به زمانه و شرایطی که در آن این دو اثر ساخته شدند. در «کما» که سال ۸۲ ساخته شد، شخصیت منفی و دردسرساز فیلم یک مدیر دولتی بود؛ پدر جوان پولدار که در زندگی خانوادگی هم شکست خورده و همسرش پس از جدایی از او به خارج از کشور مهاجرت کرده است. شکل زندگی و ادبیات این پدر (با بازی آتیلا پسیانی) راه را برای نقد اجتماعی میگشود و این امکان را به «کما» میداد که در حد بضاعتش اشارههایی بکند به درکنشدن نسل جوان از سوی مدیرانی که خود را فرزند و گاه صاحبان انقلاب میدانند.
«آینهبغل» پس از ۱۴ سال دقیقا اینجا عقبگرد میکند و تأثیر سیلیهای پیدرپی نواختهشده بر گونه سینما را در سالهای اخیر نشان میدهد. میخواهد بین داستانش با سیاست ارتباطی برقرار کند، ولی میترسد. پس راهی دقیقا معکوس میرود. اولا، شخصیت سیاسی فیلم، پدر دختر فقیر است؛ یعنی فیلم ترجیح میدهد پیام سادهزیستی اهل سیاست را به مخاطب مخابره کند و از بلا بگریزد. ثانیا، او را آشپز وزارت امور خارجه معرفی میکند که مثلا هم ثروتمندنبودنش توجیه شود و هم راه برای طنزآفرینی باز بماند. دلیل تنها بودنش هم مرگ همسر است که باعث شده او، به گفته خود، برای دخترش هم پدر باشد و هم مادر. حالا سخنان و سکنات رضا نیکخواه را با آتیلا پسیانی «کما» مقایسه کنید.
یک کاریکاتور، یک اسوه اخلاق باسمهای در مقابل یک شخصیت. تأکید میکنم که دارم در محدوده مؤلفههای فیلمهای تجاری که پدر معنویشان «گنج قارون» است، سخن میگویم و واژگان کاریکاتور و شخصیت و کلیشه و غیرکلیشه را در مرزهای همان صورتبندی به کار میبرم. حالا مهم نیست اگر «کما» را شاهکار بدانیم یا فیلمی متوسط یا حتی بد. اهمیتی ندارد که شعارهای اخلاقی و سیاسی این مدل فیلمها چه کارکردی دارند. اینکه برگ برنده و بدنه اصلی این آثار کداماند و موارد الصاقی و دم خروسهایشان کجا، بحث دیگری است.
اصل سخن این است: «آینهبغل» همان «کما»ست، منهای اشارات سیاسی و اجتماعیاش. اینکه ما پس از ۱۴ سال به جایی رسیدهایم که همان چهارتا اشاره رقیق سیاسی فیلمفارسیها را هم حذف میکنیم و میکوشیم به ضرب و زور شبیهسازی مرد قصه به وزیر امور خارجه و تأکید بر سادهزیستی مردانی از جنس او فیلم را از هر نوع ورطه سهمناک سانسور و توقیف نجات دهیم و همزمان از مخاطب هم خنده بگیریم، بارزترین دلالت فرامتنی «آینهبغل» به زمانهاش و از معدود نکات قابل اشاره فیلم است؛ چون دیگر عناصر فیلم همان معجونی را ساختهاند که سالهاست به دهان مخاطب مزه میکند؛ افتادن در حوض یا استخر و متلکهای سیاسی و مرد زنپوش و… تلختر اینکه چندسالی است بیخبری آدمهای طبقه متوسط و زیر متوسط از مظاهر تجمل و رفاه و حتی ناتوانیشان در تلفظ درست نام آنها هم برای مخاطب خندهدار است؛ مخاطبی که انگار جای اصل و فرع برایش عوض شده و ناامیدانه، در یک خودزنی غریب، ترجیح میدهد به خودش بخندد!
منبع: آسمان آبی
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پخش مسابقه «پانتولیگ» با اجرای محمدرضا گلزار از امشب
- لیلا حاتمی بازیگر فیلم جدید حمید نعمتالله شد
- بازدید مدیر گروه فیلم سریال شبکه دو از پشت صحنه سریال «بیگانهای با من است»
- همکاری فرهاد قائمیان با یک انتشارات/ حمایت از نویسندگان جوان
- راز ماندگاری و مرزگشایی ساخته های انیو موریکونه/یادداشتی از پوریا ذوالفقاری
- احسان کرمی در حمایت از گلزار خطاب به تلویزیون: کاش سکوت میکردید
- بازیگران سینما درباره استفاده از بادیگارد چه نظری دارند ؟ از گلزار تا مدیری
- آقای گلزار، این چه کاری بود؟/ انتقاد یک روانشناس از انتشار عکس این بازیگر با پوششی نامناسب
- پروانه ساخت فیلم تازه شهرام مکری صادر شد/ ۴ فیلمنامه مجوز ساخت گرفتند
- فصل دوم «رالی ایرانی» سرانجام به شبکه نمایش خانگی میآید
- سلبریتیها از اجرای برنامههای تلویزیونی منع میشوند؟
- تداوم سلبریتیزدگی تلویزیون/ پس از گلزار، قرعه به نام بنیامین افتاد
- آنکه بر سر توقیف «رحمان ۱۴۰۰» هلهله میکشد از سینما نیست
- سلیقه مردم ایران بر اساس بازدید ویدیوها در آپارات / حسن روحانی و دونالد ترامپ و مهناز افشار و محمدرضا گلزار در صدر
- مهران مدیری و محمدرضا گلزار با لباس زندان روی پوستر «رحمان۱۴۰۰» + عکس
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش