خب، حالا دلیل این ذرهبین دستگرفتن و مقایسه شباهتهای این دو فیلم چیست؟ یعنی مثلا نگارنده میخواهد بگوید خیلی کارش درست است و حافظهاش خوب کار میکند که فهمیده بین فیلم روی پرده با اثری که ۱۴ سال پیش ساخته شده شباهتهایی هست؟ مگر خود آن اثر یادآور فیلمهای دیگر پیش از خود در سینمای قبل و بعد از انقلاب نبود؟ اصلا این کار چه معنایی دارد؟ اسمش چیست؟ ریشهیابی؟ نه! قطعا نه هدف و نه اسم این کار ریشهیابی نیست. هدف اشاره دادن به تفاوتی در این دو فیلم است که به تغییر دوران شهادت میدهد؛ دلالتی فرامتنی به زمانه و شرایطی که در آن این دو اثر ساخته شدند. در «کما» که سال ۸۲ ساخته شد، شخصیت منفی و دردسرساز فیلم یک مدیر دولتی بود؛ پدر جوان پولدار که در زندگی خانوادگی هم شکست خورده و همسرش پس از جدایی از او به خارج از کشور مهاجرت کرده است. شکل زندگی و ادبیات این پدر (با بازی آتیلا پسیانی) راه را برای نقد اجتماعی میگشود و این امکان را به «کما» میداد که در حد بضاعتش اشارههایی بکند به درکنشدن نسل جوان از سوی مدیرانی که خود را فرزند و گاه صاحبان انقلاب میدانند.
«آینهبغل» پس از ۱۴ سال دقیقا اینجا عقبگرد میکند و تأثیر سیلیهای پیدرپی نواختهشده بر گونه سینما را در سالهای اخیر نشان میدهد. میخواهد بین داستانش با سیاست ارتباطی برقرار کند، ولی میترسد. پس راهی دقیقا معکوس میرود. اولا، شخصیت سیاسی فیلم، پدر دختر فقیر است؛ یعنی فیلم ترجیح میدهد پیام سادهزیستی اهل سیاست را به مخاطب مخابره کند و از بلا بگریزد. ثانیا، او را آشپز وزارت امور خارجه معرفی میکند که مثلا هم ثروتمندنبودنش توجیه شود و هم راه برای طنزآفرینی باز بماند. دلیل تنها بودنش هم مرگ همسر است که باعث شده او، به گفته خود، برای دخترش هم پدر باشد و هم مادر. حالا سخنان و سکنات رضا نیکخواه را با آتیلا پسیانی «کما» مقایسه کنید.
یک کاریکاتور، یک اسوه اخلاق باسمهای در مقابل یک شخصیت. تأکید میکنم که دارم در محدوده مؤلفههای فیلمهای تجاری که پدر معنویشان «گنج قارون» است، سخن میگویم و واژگان کاریکاتور و شخصیت و کلیشه و غیرکلیشه را در مرزهای همان صورتبندی به کار میبرم. حالا مهم نیست اگر «کما» را شاهکار بدانیم یا فیلمی متوسط یا حتی بد. اهمیتی ندارد که شعارهای اخلاقی و سیاسی این مدل فیلمها چه کارکردی دارند. اینکه برگ برنده و بدنه اصلی این آثار کداماند و موارد الصاقی و دم خروسهایشان کجا، بحث دیگری است.
اصل سخن این است: «آینهبغل» همان «کما»ست، منهای اشارات سیاسی و اجتماعیاش. اینکه ما پس از ۱۴ سال به جایی رسیدهایم که همان چهارتا اشاره رقیق سیاسی فیلمفارسیها را هم حذف میکنیم و میکوشیم به ضرب و زور شبیهسازی مرد قصه به وزیر امور خارجه و تأکید بر سادهزیستی مردانی از جنس او فیلم را از هر نوع ورطه سهمناک سانسور و توقیف نجات دهیم و همزمان از مخاطب هم خنده بگیریم، بارزترین دلالت فرامتنی «آینهبغل» به زمانهاش و از معدود نکات قابل اشاره فیلم است؛ چون دیگر عناصر فیلم همان معجونی را ساختهاند که سالهاست به دهان مخاطب مزه میکند؛ افتادن در حوض یا استخر و متلکهای سیاسی و مرد زنپوش و… تلختر اینکه چندسالی است بیخبری آدمهای طبقه متوسط و زیر متوسط از مظاهر تجمل و رفاه و حتی ناتوانیشان در تلفظ درست نام آنها هم برای مخاطب خندهدار است؛ مخاطبی که انگار جای اصل و فرع برایش عوض شده و ناامیدانه، در یک خودزنی غریب، ترجیح میدهد به خودش بخندد!
منبع: آسمان آبی
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پخش مسابقه «پانتولیگ» با اجرای محمدرضا گلزار از امشب
- لیلا حاتمی بازیگر فیلم جدید حمید نعمتالله شد
- بازدید مدیر گروه فیلم سریال شبکه دو از پشت صحنه سریال «بیگانهای با من است»
- همکاری فرهاد قائمیان با یک انتشارات/ حمایت از نویسندگان جوان
- راز ماندگاری و مرزگشایی ساخته های انیو موریکونه/یادداشتی از پوریا ذوالفقاری
- احسان کرمی در حمایت از گلزار خطاب به تلویزیون: کاش سکوت میکردید
- بازیگران سینما درباره استفاده از بادیگارد چه نظری دارند ؟ از گلزار تا مدیری
- آقای گلزار، این چه کاری بود؟/ انتقاد یک روانشناس از انتشار عکس این بازیگر با پوششی نامناسب
- پروانه ساخت فیلم تازه شهرام مکری صادر شد/ ۴ فیلمنامه مجوز ساخت گرفتند
- فصل دوم «رالی ایرانی» سرانجام به شبکه نمایش خانگی میآید
- سلبریتیها از اجرای برنامههای تلویزیونی منع میشوند؟
- تداوم سلبریتیزدگی تلویزیون/ پس از گلزار، قرعه به نام بنیامین افتاد
- آنکه بر سر توقیف «رحمان ۱۴۰۰» هلهله میکشد از سینما نیست
- سلیقه مردم ایران بر اساس بازدید ویدیوها در آپارات / حسن روحانی و دونالد ترامپ و مهناز افشار و محمدرضا گلزار در صدر
- مهران مدیری و محمدرضا گلزار با لباس زندان روی پوستر «رحمان۱۴۰۰» + عکس
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد