ارسیا تقوا
حتی آنهایی که آثار کیارستمی را دوست ندارند، اذعان دارند که او خاص و منحصربهفرد بود. در این نزدیک به نیم قرن چه فیلم کوتاه ساخت چه بلند یا مستند، چه در ایران کارکرد و چه در ایتالیا و ژاپن، چه شعر گفت، عکاسی کرد، تیزر ساخت، تابلو کشید، یا حتی مصاحبه کرد، همواره امضای منحصربهفرد خودش را داشت. و این در حالی است که خاص بودن و «شبیه هیچکس نبودن» راه رفتن بر لبه تیغ است. اگر شبیه بقیه حرکت کنی، به فرض هم که کارت ضعیف باشد، کمتر ممکن است به مرز نابودی برسی. اما اگر در ویژه و یکه بودن تجربهای داشته باشی و از قضا به قول سینماییها «فیلمت درنیاید»، ریسک بزرگی است؛ خطری که شاید به از دست رفتن ادامه زندگی هنری بینجامد.
خیلی وقتها که فیلمهای کیارستمی را میبینیم، نمیتوانیم بهصراحت بگوییم این فیلم شبهمستند است یا یک فیلم سینمایی قصهگو، فیلم سادهای بود یا پیچیده؟ چه پرسش معینی در ذهن داشت؟ چه مفهومی از دغدغههای بشری را به چالش میکشید؟ درباره مرگ بود یا زندگی؟ هرگاه که در گفتمان با آثار کیارستمی میخواهیم به استنتاجی قطعی برسیم، چیزی بهعنوان نقیض پیدا میشود و باورمان را میخراشد. انگار هم این بود هم آن یکی. سوژه جنجالی «کلوزآپ» میتوانست به دستمایهای جذاب برای هر کارگردانی بدل شود. اما در فیلم هیچ جنجالی نمیبینیم و ذهن مفرحطلب ما یاد میگیرد فراتر از این سوژه جذاب و پرهیاهو، درک تازه دیگری داشته باشد؛ باوری که تاکنون در نمونههای مشابه تجربهاش نکرده بود. مطمئنم اگر کسی که «طعم گیلاس» را دیده بود، میخواست پیش از تماشا، قصهاش را در دو خط برای ما تعریف کند، اصلا دوست نداشتیم این فیلم را با عنوانی که بدجوری بوی شعار میدهد، ببینیم. اما فیلم را دیدیم و دلایل عمیق، زیبا و غیرشعاری او را در رد «مرگ خودخواسته» با گوشت و پوست لمس و باور کردیم. سادهتر از شروع «کپی برابر اصل» فیلمی را به یاد میآورید؟! مردی انگلیسی و زنی فرانسوی در ایتالیا در یک روز همدیگر را ملاقات میکنند و بعد با آنها عازم سفری میشویم که حتی نمیدانیم منظور از این سفر چیست؟ اصلا چه شد که اینها همسفر شدند؟! آیا از قبل همدیگر را میشناختند؟ ساختار ساده ابتدایی در پایان ما را با حسی غریب از یک دایره بیابتدا و انتها روبهرو میکند که پیچیدهتر از آن را نمیشود تصور کرد.
همین خاص بودن و در عین حال تکراری نبودن کیارستمی بود که باعث میشد امیدوار باشیم پس از رهایی از رخوت بیماری، ما را به تماشای نوآوری تازهای بخواند؛ نوآوری خاص و نابی که به طرز شگفتانگیزی بر طول موج زندگی استوار است. و حیف که نشد!
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- «طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- «کلوزآپ» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- نمایش مستند بهمن کیارستمی درباره «طعم گیلاس»
- کتاب «رازها و دروغها» منتشر شد/ ناگفتههایی درباره جشنواره کن
- بازخوانی یادداشت خواندنی کریم امامی در سال ۷۶ ، پس از دریافت جایزه نخل طلای کن توسط کیارستمی
- وداع با منتقد مشهور فرانسوی که دوستدار سینمای ایران بود/ تمجید فرمو از میشل سیمان
- ۶ مستند از ایران به جشنواره ایدفا دعوت شدند
- فیلمهای مهرجویی، کیارستمی و دیگران در استرالیا
- داغ و شرم؛ یاس و زخم/ درباره داریوش مهرجویی
- وقتی اسکورسیزی جذب کیارستمی شد
- منتقدان ایندیوایر انتخاب کردند؛ ۱۰۰ فیلم برتر دهه ۱۹۸۰/ «خانه دوست کجاست» کیارستمی هجدهم شد
- آفتاب اومد بالا رفیق چه آفتابی!/ نگاهی به فیلم «طعم گیلاس»
- موزه سینمای ایران منتشر کرد؛ دو متخصص صدای سینمای ایران از «عباس کیارستمی» گفتند
- آثار کیارستمی و کارلوس سائورا در برزیل نمایش داده میشود
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز