پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

سینماسینما، جهانگیر شاه‌ولد

فیلم رقابت رسمی (Official Competition) درامی کمدی به نویسندگی و کارگردانی مشترک ماریانو کوهن و گاستون دوپرات، فیلمی اسپانیایی از دو کارگردان آرژانتینی و تولید سال ۲۰۲۱ است که به نظر می‌رسد خود سینما را نشانه گرفته است. داستان کلی فیلم، مراحل پیش‌تولید و حواشی یک فیلم داستانی به کارگردانی یک زن (پنه‌لوپه کروز) از زندگی دو برادر با بازی آنتونیو باندراس و اسکار مارتینز است. 

در فیلم رقابت رسمی تقریباً همه بخش‌های اولیه و مهم ساخت یک فیلم را می‌توان دید: سرمایه‌هایی که بی‌دلیل وارد سینما می‌شوند و معمولاً یک نابازیگر را هم به کارگردان تحمیل می‌کنند تا نقش اول را به او بدهد؛ بی‌اخلاقی‌های حرفه‌ای و نامردی‌هایی که طی فرایند ساخت یک فیلم اتفاق می‌افتد؛ کارگردان‌هایی که سختگیری‌های بی‌دلیل دارند؛ مهمانی‌های پرزرق و برق افتتاحیه، همه و همه از جمله مواردی است که می‌توان در طول فیلم به آنها اشاره کرد. 

سینما بی‌رحم است. سینما چندان به اخلاقیات پایبند نیست و کارگردان و سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده تنها به موفقیت خود (یکی سینمایی، یکی تجاری) فکر می‌کنند و نه چیز دیگر. این را می‌توان در تمام مراحل «رقابت رسمی» حس کرد. در لایۀ عمیق‌تر اما، مواجهه دو بازیگر فیلم بعنوان نمایندگان سینمای گیشه و سینمای هنری را می‌توان به نوعی یکی از اهداف اصلی فیلم «رقابت رسمی» دانست. دو بازیگر که کشمکش بین آنها تا انتها ادامه دارد. بازیگر نقش یکی از برادرها بازیگری است که زندگی پرزرق و برقی دارد. جشنواره‌رو و جایزه‌بگیر است. روابط خارج از چارچوب خانواده دارد، دستمزد بسیار بالا می‌گیرد و در یک کلام، نماد آن چیزی است که سرمایه‌گذار از گیشه و تماشاگر معمولی از سینما انتظار دارد. بازیگر نقش برادر دیگر، از دنیای سینمای هنری آمده است. سینما را خوب می‌فهمد و بازیگر نقش مقابلش را به هیچ‌وجه قبول ندارد. مشهور نیست. مدرس دانشگاه است. بازیگر تئاتر بوده است. زندگی آرامی دارد. مخالف زرق و برق و دستمزدهای آنچنانی است. 

گرچه گره ساخت فیلم در نهایت با ایده بازیگری حل می‌شود که از سینمای هنری آمده است اما مثل دنیای واقعی، بازیگر گیشه است که با شیوه‌های تبلیغاتی و تجاری از منافع و جوایز بی‌شمار فیلم سود می‌برد. گویی کارگردانان به نوعی به مظلومیت سینمای هنری واقفند و سعی کرده‌اند این موضوع را در فیلم خود به صورت غیرمستقیم به نمایش بگذارند.

گای لاج منتقد ورایتی در مورد این فیلم نوشته است: «فیلم جدید دو آرژانتینی گاستون دوپرات و ماریانو کوهن همان ابتدا به وضوح سرنوشت خود را با عنوان خود مشخص کرده است: برنامه‌ریزان جشنواره ونیز چگونه توانستند در برابر قرار دادن فیلمی به نام «رقابت رسمی» در رقابت رسمی خود مقاومت کنند؟ باید دید که تماشاگران جدی سینما (و نه مشتاقان طنز سطحی) تا چه اندازه با تماشای فیلم «رقابت رسمی» سرگرم خواهند شد. از آنجا که این فیلم روند پیش‌تولید نامناسب یک فیلم هنری را نشان می‌دهد که با اهداف تجاری غیرسینمایی ساخته می‌شود، مطمئناً خنده‌های تاریکی را بر لبان شاغلان صنعت سینما خواهد نشاند. اما مخاطب عادی شاید با تماشای پشت پرده عریان اما همراه با طنز مراحل پیش‌تولید یک فیلم، کمی به فکر فرو برود و کمتر خود را درگیر سینما کند».