سینماسینما، محمدرضا بیاتی*
چند روز پیش وزیر محترم فرهنگ و ارشاد در مصاحبهای به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد؛ دربارهی اکران خارجی فیلمها و ممنوع از کارها. از شما چه پنهان -بنظرم- نسبت به روزهای پیش از آغاز وزرات، سنجیدهتر، با دقت، احتیاط و وسواس بیشتر در انتخاب کلمات (دیپلماتیک) صحبت کردهاند که اگر در عمل هم به رویکردهای عقلانی و سیاستهای باز فرهنگی پایبند میبودند جای خوشبینی میداشت. رئیس محترم سازمان سینمایی هم اعلام کردهاند هفتهی آینده اسامی ممنوع از کارها علناً منتشر خواهد شد که برای بسیاری جای خوشحالی دارد! کسانی که با فضای خودسرانهی فرهنگی آشنا نباشند ممکن است بگویند چرا از اعلام ممنوع از کارها خوشحالاید؟! بله یک گام به جلو است اگر چند گام به عقب در پی نداشته باشد. بعد از چهل سال اعلام رسمی ممنوع از کاری، دولتمردان تصمیمگیر را وادار به پاسخگویی میکند. باید مستند و متکی به قانون توضیح بدهند چرا و به چه دلیل یک جرم فرهنگی اتفاق افتاده و آیا مجازاتِ این جرم متناسب با خطاست یا خیر. من عضو خانهی سینما نیستم ولی گمان میکنم از وظایف این خانه باشد که از دولتمردان محترم ارشاد برای هر مورد ممنوع از کاری، مطالبهی مادهی قانونی کند؛ در تشخیص جرم و تناسب. پذیرفته نیست که یک شورا حتی با نیّت خیرخواهانه دورِ هم بنشینند و جرم و مجازات تعیین کنند. قانون میخواهد قانون! قانون هم بخشنامهی داخلی نیست که هرچه را صلاح دیدید اجرا کنید. مثال: سعید روستایی را نمیدانم اما شنیدهام تهیهکنندهی برادران لیلا ممنوع از کار شده. بنابه اظهارات طرفین، ارسال این فیلم هرچند یک روند عُرفی اما بدون مجوز قانونی بوده؛ تا این جا قبول. دارید بر اساس قانون عمل میکنید. اما آیا در قانون آمده کسی که این قانون را زیر پا گذاشت باید ممنوع از کار شود؟ آیا گفته مجازات محرومیت او چند ماه یا سال است یا همین طور باید معلق بماند و در راهروهای ارشاد برود و بیاید و یک کارمند جزء تحقیرش کند؟ یا باید به مقام بالادستی اظهار خضوع کند بلکه حس اقتدار آن مقام ارضاء شود و دلش به رحم بیاید و سوت پایانِ عبرت دیگرانشدن را بزند! لطف کنید وقتی به قانون استناد میکنید این موارد را بر همه روشن کنید اگر آنها را رعیت نمیدانید.
وزیر محترم تلویحاً اشارهای هم به موضوع نوید محمدزاده و ماجرای جشنوارهی کَن داشتهاند. بدرستی گفتهاند نباید یک فیلم بخاطر یک بازیگر یا عوامل دیگر ممنوع شود. پایان دادن به این جهالتِ حیرتانگیز که تبدیل به امری عادی شده بود یک گام بزرگ است. تصور کنید کسی در فیلمی -با رعایت تمام قوانین- مشارکت کرده و بعد بهر دلیل گذاشته و رفته و نوعی از زندگی را در پیش گرفته که طبیعتاً در چارچوب قوانین داخلی نیست چون این جا نیست. حالا ما بیاییم فیلمی که اینجاست، چه بسا فیلم خوب، آموزنده و یا حتی در راستای سیاستهای رسمی فرهنگی باشد را ممنوع کنیم مبادا آن آدم در ذهن مخاطب تداعی شود! این استدلال ذهنی است که نیاز به درمان دارد! توقف جریان این جهل، کار مهمی است و دست شما درد نکند. اما در مورد نوید محمدزاده میخواهید چه کنید؟ میدانم در این مورد یا موارد دیگر قبلاً نوشتهام و نوشتهاند با این حال تکرارِ مطالبه و یادآوری در این موقعیت که مدام بر قانون تأکید میشود ضروری است تا به سرنوشتِ “شما هر چه میخواهید بگوید ما کار ِ خودمان را میکنیم” دچار نشود. دولتمردانِ قانونباورِ گرامی! نمیشود تهیه کننده را به دلیل عدم رعایت قانون مجازات کرد بعد در پشتِ درهای بسته چند نفر بنشینند و بگویند خب این کار نوید خوب نبود چه کار کنیم که تکرار نشه! یهسال ممنوعالکاری بَسهشه، بچهی خوبییه مثل اون یکیها نیست… بگیم یه فیلم سفارشی هم بازی کنه برای جبران!… این قانون یک بام و دو هواست. یا قانونگرا هستید یا نیستید. محروم کردنِ کسی از حقوق اساسیاش قانون میخواهد! مثلاً باید قانون عفت عمومی وجود داشته باشد که به تصویب مجلس رسیده باشد، وگرنه محرومیت ناعادلانه از حقوق اساسی به دلیل کاری که جرم نیست خودش جرم است حتی اگر از نظر عُرف و شرع، پسندیده نباشد. خانهی سینما لطفاً خودش را به آن کوچه نزند. پیگیر و حساس باشد. مسأله، یک شخص نیست. کسی که با حُکم دلبخواهی یک نفر را محروم میکند همان دیدگاهی را دارد که در همهی سانسورهای دلبخواهی اِعمال میشود؛ فراقانونی و فراشرعی.
*فیلمنامهنویس و فیلمساز
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «جنگل آسفالت» با بازی نوید محمدزاده و فرشته حسینی
- ماجرای بازیگری که در انتظار نوید محمدزاده بود؛ «من نوید نیستم!» به اجرا بازگشت
- دو جایزه جشنواره نیویورک برای «شب، داخلی، دیوار»
- وزیر ارشاد: معین میتواند به ایران بازگردد
- ترکیب جدید هیات امنای بنیاد سینمایی فارابی مشخص شد
- جایزه بزرگ جشنواره کورش به «آیههای زمینی» رسید/ معرفی برگزیدگان
- «متری شیش نیم» در میان آثار سال سینمای بریتانیا
- حضور «شب، داخلی، دیوار» در آستانه اکران جهانی در جشنواره «کمرا ایمیج»
- وزارت ارشاد پیگیر روشن شدن ابعاد قتل داریوش مهرجویی/ بیانیه شورایعالی تهیهکنندگان و کانون کارگردانان سینما
- رهایی در اوهام/ نگاهی به فیلم «تفریق»
- راهیابی «سیزده سالگی» به جشنواره مورد تایید اسکار و بفتا
- «تفریق»؛ به علاوه باران
- واکنش فراگیر رسانههای فرانسه به حکم صادر شده برای سعید روستایی
- «تفریق» مانی حقیقی قاچاق شد
- نمایش ویژه «دونده» در یک جشنواره فرانسوی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید