سینماسینما، حسین سلطان محمدی
سینما عنصری اجتماعی و عامل وحدت اجتماعی است. تثبیت کننده قواعد جمعی زیستن است. فیلم را جمع تماشا می کنند. هنرمندانش در جمع، محصور در علاقه و اشتیاق هواداران هستند. برای دیدن فیلمهایش، جمعی صف می بندند. برای نمایش آثار، سالن های جمعی و چندسالنه ساخته می شود. عامل رونق اقتصادی هست زیرا جمع علاقه مند به فیلمها، خرید از مکانهای تجاری سالن های کمپلکس را هم پیگیرند. و بسیار ویژگی جمعی دیگر در این عنوان «سینما» نهفته است. اینکه دیدیم هنرمندی قبل از جشنواره در جمعی درباره این می گوید که ما در تلویزیون (که یک رسانه جمعی است) بودیم و تازه نیامده ایم، یا هنرمندی در اختتامیه حرف از بودن در جمع می زند در حالی که سیمرغ در دست دارد، هنرمندی هم سیمرغ به دست و بدون تفکیک از همه وقایع یاد می کند و حتی داوری از اجتماع و جمع می گوید، یعنی رفتار برمدار ذات و هویت سینمایی. یادتان هست که ما سینماگر را بازتاب رویدادهای اجتماع می دانیم! در همه استانها هم برای سینما و فیلم های جشنواره سرودست شکستند. همه برای دیدن فیلمها آمدند. حالا این مدیوم جمعی را به اقدام فردی آلوده کردن، خلاف قاعده است. خلاف ذات آن است. خلاف کارکرد آن است.
حالا در بهمن امسال، جشن های دهه فجر و بخصوص جشنواره فیلم فجر، با حاشیه سازی های بیش از حد و بی مورد نسبت به ماجراهای آبان ماه و هواپیمای اوکراینی، برخورد داشت و در جشنواره فیلم فجر، به حرف تحریم و اقدام به تحریم و تعابیر جدید اعتراضی به موضوع تحریم بدین ترتیب که یک برنامه تحریم و دیگری نه، کشیده شد. حرف عمده درگیران بحث تحریم در سینما، بخصوص هیاهوسازان قلم به دست سینمایی، بعضا، نشان داد که درک عام و دقیق از اجتماع و رویدادها ندارند. مانند این عنوان نشریه ای وابسته به ساختار اداری کشور: «وقایع آبان ماه و دی ماه روح وروان یک ملت را هدف قرار داد مگر فرهنگ و هنر یک سرزمین، با روح یک جامعه سر و کار ندارد ؟». چرا می نویسم که درک از اجتماع ندارند چون نتوانسته اند میان اعتراض مردم عادی با اغتشاش سازمان یافته، تفکیک دهند، میان چندهزار مامور مجروح و تعدادی مامور کشته شده و مردم عادی و اغتشاشگران در این حوادث تفکیک قائل شوند و در دام فریب فضاسازی خارج از کشوری با منشأ بخصوص از آلبانی افتادند؛ همان آلبانی که پایگاه موج دادن به تحریم صداوسیما هم شد و همان آلبانی که اعلام شد، «سخنگوی قوه قضائیه: بازگرداندن سردسته اغتشاشگران آبان از آلمان که در کمپ آلبانی اقامت داشت/ باشگاه خبرنگاران»! این نوع اذهان، در بحث هواپیمای اوکراینی هم دوغ و دوشاب را آغشتند. دیگر، دیدن ماجرای سردار سلیمانی و بقیه وقایع که بماند.
در جشنواره فجر امسال، هنرمندان برخلاف هدف اصلی نشست های رسانه ای بعد از نمایش فیلم هم، به محکمه ای نشانده شده بودند که شبیه به تفتیش عقاید بود. «امضا می دهی که پایان فیلمت، کار خودت است؟»، یا «دوره ات گذشته است»، «چرا در کن، نام از امام زمان(عج) نبردی یا جایزه را آنجا به او اهدا نکردی» و امثال اینها. آیا اینها برای آشنایی با فیلم است یا اثبات اینکه هنرمندان دروغگویند؟ یا اینکه داوران به استدلال تخصصی یک داور گردن نهاده و سیمرغ را به کسی داده اند و حالا بعد از جشنواره درصدد محکوم کردن این اقدام هستیم؟ اینها برای احترام گذاشتن به سلیقه داوری یک جمع است یا نوعی محکوم کردن استدلال یک جمع؟ یا در متون هایی دیده شد که چرا فلان هنرمند به فلان رویداد یا برای مثال به حوادث آبان اعتراض نکرد. این مدل پرسش از چه نوع دیدگاهی است؟ یا باید قائل باشیم به این نظریه که هنرمند باید در بیان دیدگاهش آزادی عمل داشته باشد که در این صورت به نوع فیلم و روشهایش نظر می افکنیم و می جوییم که آیا حرف موردنظر فیلمساز درست تصویر و بیان شده یا نه و یا اینکه باید قائل به تفتیش عقاید شویم و گروهی را با هیاهو منکوب کرده و گروهی دیگر را بر سر بگذاریم. هیاهوکنندگان چقدر قوی هستند؟ دوست سینماگری می گفت، همانند فوتبال، تیم ضعیف در کل لیگ ضعیف است اما وقتی مقابل تیم های قوی و بالای جدول قرار می گیرد، بهترین حمله را می کند، اما این تک حمله، لزوما بیانگر تحول اندیشه ای نیست. بلکه «عرض خود بردی و زحمت ما را زیاد کردی.»
یکی از عجائب امسال جشنواره شنیدن این نکته از مسئولان جشنواره بود که فلان گروه فیلمساز چون اختتامیه را تحریم کرده، جلسه می گذاریم تا تصمیماتی احتمالا سخت یا بقولی تعزیری، برایش درنظر بگیریم و جالب بود که همان هنرمند در جشن دیگر این مجموعه جشنواره، حاضر است و جایزه می گیرد! اگر باید برای تحریم کنندگان تصمیم تنبیهی گرفته شود، همه آنانی که تحریم کردند و از تحریم نوشتند و خواستار تحریم بودند، باید دست کم در سال بعد، محلی از اعراب در جشنواره نداشته باشند یا در رویدادهای سینمایی مانع دیدنشان شوید. که اگر این است، چون دستاویز قانونی اش را دارید، چرا مانع حضور کارگردان سیمرغ گرفته سال قبل که در اختتامیه نیامد سیمرغش را بگیرد، در جشن منتقدان امسال نشدید که برای همان فیلم آمد و جایزه گرفت؟ شما که دستاویز قانونی دارید که هر فعالیت فرهنگی در کشور باید با نظارت وزارتخانه انجام شود و بر این مبنا، همه فعالیت ها در این حوزه دولتی و خصوصی را زیرنظر دارید. این نشان داد که مسئولان هم در دام حاشیه ها افتاده اند. شما هم باید با حداکثر اغماض، فضا را برای حضور فراهم کنید. باید فضا مثل امسال باشد که از حاتمی کیا تا مجیدی، از عزتی تا آقایی، از فرامرز قریبیان تا طناز طباطبایی و پیمان معادی و از …، همه سیمرغ گرفتن را حق خود بدانند. این یعنی همه خود را از جمع می دانند. و هرکس از سینما، خود را از این جمع ملی دور کرد، باید بداند که – با اندکی تغییر – «جمعی به تو مشتاق و تو غایب ز میانه» بودی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- قانون هست، اما نیست/ نگاهی به جایگاه قانون در فیلمهای جشنواره سیوهشتم فجر
- اسلوب غلط از درک واقعیت عاجز است/ درباره داوری فیلم
- نگاهی به بهترین های جشنواره/ پیروزی جوانها بر پیشکسوتها!
- من از «از دست دادن» میآیم وطنم/ نگاهی به فیلم «روز صفر»
- آن سه کام حبس لعنتی/ نگاهی به فیلم سه کام حبس
- نگاهی به فیلم عنکبوت/ همه چیز در سطح
- گفتوگو با مجید مجیدی/ نباید فضا را خشن کنیم
- ای کاش قضاوتی در کار بود/ یادداشتی درباره «قصیده گاو سفید»
- چرا این همه خشم؟! به بهانه میزهای مستطیل شکل جشنواره فجر
- بیمها و امیدها
- واکنش فرشته طائرپور به عدم حضور عوامل فیلم روز صفر در اختتامیه
- گزارش مردم گریز
- تابناک: چرا حتی برنده پنج سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر هم به آن معترض است؟!
- تابناک: راهبرد اشتباه جوایز جشنواره فیلم فجر چیست و چه جوایزی به اشتباه داده شد؟
- فیلم برادران ارک را چگونه بفهمیم؟/ نقدی بر فیلم پوست
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- نشست خبری اپرای عروسکی مولوی / گزارش تصویری
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد
- عرضه یک فیلم کوتاه با بازی هوتن شکیبا در شبکه نمایش خانگی