سینماسینما، ناصر صفاریان
به بهانۀ انتشار مطلبی درباره فروغ فرخزاد در ویژهنامۀ زنان سینماگر مشهور جهان در نشریه معتبر «کایه دوسینما»، اشارههایی به فعالیتهای فروغ در سایت «سینماسینما» منتشر شده. در این خبر که به دنبال نوشته این ماهنامه فرانسوی درباره نوشتن سناریوی هزار صفحهایِ فروغ انتشار یافته، اشاره شده به مهم بودن و تازه بودن و تاکید بر این که نه در زمان زنده بودن و نه پس از مرگ فروغ هیچ یک از دوستان و پژوهشگران در این زمینه چیزی نگفتهاند و هیچ سندی ارائه ندادهاند.
با توجه به این که در پایان نوشته این سایت آمده «جالب خواهد بود محققان و نزدیکان فروغ مثل ابراهیم گلستان در این باره اطلاعاتی در اختیار علاقهمندان این شاعر بزرگ قرار دهند» برای اصلاح این اشارههای نادرست، ذکر چند نکته لازم است. خیلی سال قبل از انتشار در شماره ژوییه- اوت امسال «کایه دو سینما»، در کتاب «آیههای آه» (۱۳۸۱) و فیلم «اوج موج» (۱۳۸۲-۱۳۷۸) توسط بنده به صراحت ذکر شده که فروغ فیلمنامهای داشته با محوریت زن ایرانی که پیش از آن هم در برخی منابع به هزارصفحهای بودنش اشاره شده، ولی با توجه به در دسترس نبودنِ متن کامل نمیتوان اشاره درست و مطمئنی به تعداد صفحههایش داشت. هم در کتاب و هم در فیلم بنده هم تصویر سه صفحه از این فیلمنامه منتشر شده است. بنا بر آنچه در تحقیقات به آن رسیده بودیم، در سال ۱۳۴۳ فروغ مشغول نوشتن این فیلمنامه شده و بنا به روایت نزدیکان او از جمله پوران فرخزاد و احمدرضا احمدی این اثر نیمهکاره مانده است. احمدی که از نزدیک در جریان موضوع بوده و نوعی همکاری اولیه هم شکل گرفته بوده، در این باره میگوید: «سال ۴۳ هم که مجبور شدم برای خدمت وظیفه بروم کرمان، با هم مکاتبه داشتیم. آن موقع مشغول نوشتن فیلمنامهای بود درباره یک زن تنها؛ و قرار بود بعدا با هم روی آن کار کنیم.» (آیههای آه- صفحه ۱۲۴- چاپ سوم- نشر نو- ۱۳۹۵)
در جای دیگری از این نوشته اشاره شده: «بنا به اطلاعات ما او داستان کوتاه یا رمان هم ننوشته بود.» در حالی که فروغ در سال ۱۳۳۴، همزمان با جدایی از پرویز شاپور، به نوشتن داستان کوتاه رو میآورد و با نام مستعار منتشرش هم میکند. داستانهایی که مثل برخی فعالیتهای فروغ، بیشتر برای گذران زندگی بوده و نه فقط در قیاس با شعرهای ماندگار او جایگاه خاصی ندارد که اصلا خودش هم به همین دلیل علاقهای نشان نمیداده امضایش را پای آنها بگذارد. بعدها هم که زندگیاش از نظر مالی سروسامانی میگیرد، عمر این گونه فعالیتها به سر میرسد. در این میان، از آخرین نمونهها میتوان به دو داستان کوتاه «بی تفاوت» و «کابوس» اشاره کرد که در سال ۱۳۳۶، در سوم و دهم دی ماه در مجله «فردوسی» منتشر شده است. در این زمینه هم، داستاننویسی فروغ، گذشته از انتشار در منابع متعدد پیشین، هم در کتاب «آیههای آه» و هم در فیلم «جام جان» (۱۳۸۰-۱۳۷۸) توسط بنده مورد اشاره قرار گرفته بود.
به هر روی، شهرت فروغ شاعر بسیار بیشتر از دیگر وجوه هنری و ادبی اوست و حتی فیلم مهم «خانه سیاه است» هم که اثر ماندگاری در تاریخ سینمای ایران است، گرچه در این سالها فرصت بیشتری برای دیده شدن یافته و وجه سینمایی فروغ را در دل و ذهن مخاطبان پررنگتر کرده، اما هنوز هم در برخی موارد، حتی در میان قشر کتابخوان و علاقهمند، چنین پرسشهایی مطرح میشود که «مگر فروغ شاعر نبوده؟»، «مگر فروغ فیلم هم ساخته؟» و… پس با این حساب، شاید عجیب نباشد بیاطلاعی از انتشار خبرِ فیلمنامه نوشتن توسط فروغ و حتی منتشر شدن چند صفحه از آن در ایران و اظهار تعجب برخی دوستان از انتشار خبرش توسط فرانسه به تازگی. ولی خب به هر حال، واقعیت این است که این حرفها خیلی وقت پیش در همین ایران خودمان گفته شده بوده.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- قربانیانِ یک قانونِ نادرست
- جاودانگی صدا تا ابد/ به مناسبت سالگرد درگذشت محمدرضا شجریان
- امضای یک بیانیه: تبعات و ممنوعیات
- به نام ایران: حذف سینمای مستقل/ درباره انتشار غیرقانونی فیلمها در یک سایت + ویدئو
- در برنامه سینماتک خانه هنرمندان مطرح شد/ «درخت گلابی» ماندگارترین اثر سینمای ایران درباره عشق اول است
- بر بلندای موج فروغ/ فعالیتهای پرشمارِ این روزها دربارۀ فروغ فرخزاد
- روایت ناصر صفاریان کارگردان ۳فیلم مستند درباره فروغ فرخزاد از مصائب ساخت این فیلمها
- داوران بخش مسابقه ملی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
- ردپای شاعرانگی در فیلم/ فروغ فرخزاد شاعر تا کیارستمی فیلمساز
- چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» آغاز به کار کرد/ برنامههای روز اول
- عکس پرویز پورحسینی و فروغ فرخزاد در نمایشی از پری صابری
- گفتوگو با ابراهیم گلستان/ اصلا به فستیوالها و جوایز اعتنا نمیکنم
- از فروغ تا کیارستمی/ تنها صداست که می ماند
- نکتههای گمشده سینمای ایران/ اهمیت دکور در سینمای دهه ۳۰ + ویدئو
- فیلم زندگی «فروغ فرخزاد» ساخته میشود
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش
- رونمایی از پوستر انیمیشن «شنگول و منگول» در آستانه اکران