سینماسینما، افشین اشراقی
در نظرِ بسیاری از نویسندگان، فیلمسازان و تهیهکنندگانِ سراسرِ دنیا صدا همچنان اهمیتِ درخوری ندارد. این بیتوجهی تا جایی پیش رفته که حتی سوژهی شوخیهای فراوانی در فضای مجازی شده. به نظر میرسد که ادبیاتِ سینمایی و ساز و کارِ تدوین دو عاملی هستند که صدا را – البته ناخواسته – به حاشیه راندهاند.
این معضل زمانی دوباره در ذهنم پررنگ شد که مشغولِ خواندنِ کتابی سینمایی بودم. فیلمهای پازلی: داستانگوییِ پیچیده در سینمای امروز. ویراستهی وارن باکلند. که محمد شهبا ترجمه و نشرِ هرمس بهتازگی منتشر کرده است. در صفحهی ۱۱۵ آمده: «ضربهی موسیقی در حاشیهی صوتی فیلم، هراسمان از این حرکت را میافزاید.» عبارتِ «حاشیهی صوتی» بیشتر یادآور و میراثِ آنالوگ است. دورانی که صدا در حاشیهی نوار، ضبط یا به آن منتقل میشد. اینکه عبارتِ پیشین از نویسنده است یا مترجم در اصل بحث فرقِ چندانی ایجاد نمیکند. حتی با در نظر گرفتنِ این نکته که، نویسندهی مقاله، تحلیلی نوشته بر حسِ ششم (۱۹۹۹، ام. نایت شیامالان). فیلمی که نسخهی اصلیاش آنالوگ است و در آستانهی یک انقلاب ساخته شده. سالی که بعد از آن، سینما آرامآرام به سمت دیجیتال رفت.
اصلاً بحث بر سر کتابِ یادشده نیست. در هر صورت روشن است که با بهکارگیریِ «حاشیهی صوتی» چه جایگاهی به صدا در ذهنِ خواننده و شنونده میدهیم. تصویر در کانون و مرکز است و صدا عنصری جداافتاده و در حاشیه. با این کار تقابلی دوگانه ایجاد میکنیم، ضدِ آراءِ دریدا: اینکه مرکز، دیگری یا غیر را به حاشیه میراند.
از این گذشته، به گمانم ساز و کارِ تدوین نیز – که اینجا محلِ ایراد نیست – به مهجور ماندنِ صدا دامن زده. حتی در دورهی دیجیتال هم، بعد از گذراندنِ مرحلهی بسیار مهمِ صداگذاری و طراحی و ترکیب، صدا به تدوینگر تحویل داده میشود و به فیلم افزوده میشود. صدا پایینِ تصویر قرار میگیرد و یا بدان افزوده/ اضافه میشود: گویی جایگاهِ حاشیهایِ صدا بدونِ تغییر مانده و از آنالوگ به دیجیتال رسیده. چه در عمل و چه در نظر.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- داستان پرسر و صدای «بیسر و صدا»
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- «سرِ انقلاب»؛ خنده در اتاق بازجویی، نمایش فروپاشی قدرت
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
آخرین ها
- مهتاب ثروتی و مرجان اتفاقیان به «خاکستر خیال» پیوستند
- «جزیره آزاد»؛ خداوندگار خودخوانده جزیره آزاد
- جیمز کامرون: از سلطه هوش مصنوعی میگریزم/ «آوارتار۳» و شروع افتخارآمیز اکران
- بازیگر آمریکایی خودکشی کرد
- «قمرتاج»؛ از ثبتِ واقعیت تا سازماندهی روایت
- «یک تصادف ساده»، فیلم مورد علاقه باراک اوباما
- مدیران تلویزیون به جای اینکه نقدها را بپذیرند به انتقاد از منتقدان می پردازند
- آخرین قاب یک کارگردان در «سینماحقیقت۱۹»/ احسان صدیقی درگذشت
- «شهر خاموش»؛ طلسم فاوست بر فراز شهر
- واکنش روزنامه هفت صبح به مصاحبه اخیر مهران مدیری : از برج عاج خود پایین نیامد
- استوری سحر دولتشاهی از پشت صحنه «هزار و یک شب»
- از «بادکنک سفید» تا «طعم گیلاس» در نیویورک
- پرویز شهبازی و سینمای مولف
- معرفی برگزیدگان بیست و چهارمین جشن حافظ؛ «پیر پسر» چهار جایزه گرفت/ سه جایزه برای «تاسیان»
- نقش هوش مصنوعی در باز طراحی کسب و کارها در ۲۰۲۶
- نمایش مناسبات داخل زندانها در سریالهای نمایش خانگی چگونه است؟
- «کفایت مذاکرات»؛ شوخیهای نخنما
- چهلوسومین جشنواره جهانی فیلم فجر؛ آزمونی جدی و نگاهی رو به آینده
- نمایش «بانو»ی داریوش مهرجویی در بنیاد حریری
- مستند «جستجو در تنگنا»؛ چیزی که شور زندگی خلق میکند
- «افسانه فیل»؛ سوار فیلی بزرگ و سفید، که انگار همهی راه را بلد بود
- سینمای ما چه سرسبز بود!/به بهانه نمایش نسخه بازسازی شده سارا مهرجویی در موزه سینما
- «کج پیله» وقتی زنها از پوست خودشان، خارج میشوند
- «راه دیگهای نیست»؛ خشونت مرهم زخم
- تحلیلی بر افت ژانر وحشت با تمرکز بر چهارگانه «احضار»/ این فیلم، ترسناک نیست
- «فریاد زیر آب» و موجی که فروکش نکرد
- پیشبینیهای جدید نشریه واریتی برای اسکار ۲۰۲۶
- «سرِ انقلاب»؛ خنده در اتاق بازجویی، نمایش فروپاشی قدرت
- جزئیاتی درباره فیلم جدید ایناریتو/ «دیگر» با بازی تام کروز یک سال دیگر اکران میشود
- نمایش تمام موزیکال «رابین هود»
