سینماسینما، افشین اشراقی
در نظرِ بسیاری از نویسندگان، فیلمسازان و تهیهکنندگانِ سراسرِ دنیا صدا همچنان اهمیتِ درخوری ندارد. این بیتوجهی تا جایی پیش رفته که حتی سوژهی شوخیهای فراوانی در فضای مجازی شده. به نظر میرسد که ادبیاتِ سینمایی و ساز و کارِ تدوین دو عاملی هستند که صدا را – البته ناخواسته – به حاشیه راندهاند.
این معضل زمانی دوباره در ذهنم پررنگ شد که مشغولِ خواندنِ کتابی سینمایی بودم. فیلمهای پازلی: داستانگوییِ پیچیده در سینمای امروز. ویراستهی وارن باکلند. که محمد شهبا ترجمه و نشرِ هرمس بهتازگی منتشر کرده است. در صفحهی ۱۱۵ آمده: «ضربهی موسیقی در حاشیهی صوتی فیلم، هراسمان از این حرکت را میافزاید.» عبارتِ «حاشیهی صوتی» بیشتر یادآور و میراثِ آنالوگ است. دورانی که صدا در حاشیهی نوار، ضبط یا به آن منتقل میشد. اینکه عبارتِ پیشین از نویسنده است یا مترجم در اصل بحث فرقِ چندانی ایجاد نمیکند. حتی با در نظر گرفتنِ این نکته که، نویسندهی مقاله، تحلیلی نوشته بر حسِ ششم (۱۹۹۹، ام. نایت شیامالان). فیلمی که نسخهی اصلیاش آنالوگ است و در آستانهی یک انقلاب ساخته شده. سالی که بعد از آن، سینما آرامآرام به سمت دیجیتال رفت.
اصلاً بحث بر سر کتابِ یادشده نیست. در هر صورت روشن است که با بهکارگیریِ «حاشیهی صوتی» چه جایگاهی به صدا در ذهنِ خواننده و شنونده میدهیم. تصویر در کانون و مرکز است و صدا عنصری جداافتاده و در حاشیه. با این کار تقابلی دوگانه ایجاد میکنیم، ضدِ آراءِ دریدا: اینکه مرکز، دیگری یا غیر را به حاشیه میراند.
از این گذشته، به گمانم ساز و کارِ تدوین نیز – که اینجا محلِ ایراد نیست – به مهجور ماندنِ صدا دامن زده. حتی در دورهی دیجیتال هم، بعد از گذراندنِ مرحلهی بسیار مهمِ صداگذاری و طراحی و ترکیب، صدا به تدوینگر تحویل داده میشود و به فیلم افزوده میشود. صدا پایینِ تصویر قرار میگیرد و یا بدان افزوده/ اضافه میشود: گویی جایگاهِ حاشیهایِ صدا بدونِ تغییر مانده و از آنالوگ به دیجیتال رسیده. چه در عمل و چه در نظر.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- فوت خواننده پیشکسوت موسیقی نواحی گیلان/ ناصر مسعودی درگذشت
- نگاهی به فیلم «بیسر و صدا»؛ ایده خلاقانه، مسیر اشتباه
- حقایقی درباره بازمانده ساخته سیف الله داد/ماجرای توقیف فیلم بازمانده به دلیل حجاب!
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- «رابین هود»؛ افسانهی شیرین مرد شریف قانون شکن!
آخرین ها
- نگاهی به فیلم سینمایی «سامی»؛ دوربین به مثابه سمفونی برای سفری طولانی
- معرفی برندگان هیئت ملی نقد آمریکا ۲۰۲۵/ «یک تصادف ساده»؛ بهترین فیلم بینالمللی/ «نبردی پس از دیگری» ۵ جایزه گرفت
- ۱۵ اثری که برای فهرست اولیه اسکار فیلم بینالمللی شانس بالاتری دارند
- تأملی بر حضور نوری بیلگه جیلان در جشنواره جهانی فیلم فجر؛ داور غایب
- بیانیه کانون کارگردانان سینما درباره بازداشت سینماگران در مهمانی خصوصی
- واکنش رضا کیانیان به گزارش تاریخ سه هزار ساله زیر چرخ لودرها
- اعلام مستندهای دو بخش از نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- واکنش کانون کارگردانان سینمای ایران به حکم جعفر پناهی
- شروودِ تالار وحدت؛ جایی که ماهان حیدری قهرمانان آینده را پیدا میکند
- تورج اصلانی داور جشنواره ترکیهای شد
- سروش صحت و علی مصفا «بیآتشی» را روایت کردند
- سام درخشانی هم استعفا داد
- نمایش موزیکال «رابین هود» / گزارش تصویری
- حلقه منتقدان فیلم نیویورک منتخبان ۲۰۲۵ خود را اعلام کرد/ «نبردی پس از دیگری»، بهترین فیلم شد؛ پناهی، بهترین کارگردان
- جشنواره جهانی فیلم فجر۴۳؛ در ایستگاه پایانی «درس آموختهها» بهترین فیلم شد/ جایزه ویژه داوران به کارگردان ژاپنی رسید
- «خرگوش سیاه، خرگوش سفید» به چین میرود
- گاتهام ۳ جایزه به «یک تصادف ساده» داد/ «نبردی پس از دیگری» بهترین فیلم جوایز مستقل نیویورک شد
- بیانیه انجمن بازیگران سینما در واکنش به وقایع اخیر و هتک حرمت هنرمندان/ پژمان بازغی استعفا داد
- مصائب افزایش سن ، از جولیا رابرتز تا نیکول کیدمن
- تام استاپارد؛ نویسندهای که جهان را از نو صحنهپردازی کرد
- نگاهی به فیلم «پارتنوپه»؛ زیبایی از دست رفته
- توقیف سکوی پخش «بازمانده» پس از انتشار ویدیوی بدون مجوز
- «سمفونی باران» کلید خورد
- «ناتوردشت» به باکو میرود
- از جدال اندیشه تا لبخند روی ردکارپت
- گفت وگو با کارگردان مستند «مُک» به بهانه حضور آن در جشنواره سینما حقیقت
- «زوتوپیا ۲» رکورددار فروش جهانی سینما شد
- صدای بخش خصوصی را بشنوید؛ هوای آلوده با تعطیلی تئاتر تمیز میشود؟
- «رها» بهترین فیلم اول جشنواره گوا شد
- سنگرم اندازه همان کافه ام بود
