سینماسینما، ساسان گلفر
هانا آرنت، فیلسوف آلمانی، در سال ۱۹۶۳ نوشت: «هیچ مجازاتی تاکنون به آن اندازه قدرت بازدارندگی نداشته است که بتواند از اقدام به جنایت جلوگیری کند. برعکس، مجازات هرچه باشد، وقتی یک جرم خاص برای اولین بار پدیدار شد، احتمال بروز مجدد آن بسیار بیشتر از بار اول آن است.» فیلم مستند «قاضی و مرگ» نشان میدهد چگونه یک قاضی مشهور ایرانی، که رسانهها او را «جناییترین قاضی ایران» نامیدهاند، در آخرین سالهای دوران طولانی قضاوت خود–حدود نیم قرن- به همان مفهومی رسیده که چند سالی پیش از آغاز دوران قضاوت او از قلم فیلسوف جاری شده است.
قاضی نورالله عزیزمحمدی در اوایل این مستند ۵۰ دقیقهای که تولید آن حدود پنج سال طول کشیده است، توضیح میدهد: «فکر میکنم بعضی احکام بازدارندگی زیاد دارند…» و با اینکه برای تامین سه شرط «عبرت جامعه، تنبیه متهم و احقاق حق مظلوم» هزاران حکم اعدام و قصاص صادر کرده است و اندکی پس از صدور یک حکم اذعان میکند «جامعه است که مقصر است»، اما اواخر فیلم و پس از طی دوران طولانی قضاوت، در کسوت استادی، در کلاس درس میگوید: «به نظر من با شدت مجازات نمیشود به کاهش جرایم رسید، خاصه در قتل، در اعدام. تصور کنید از اول انقلاب تاکنون با اعدام افراد مرتبط با مواد مخدر آیا مواد مخدر کم شده است؟ آیا با احکام قصاص که صادر کردهایم و اجرا کردهایم، (جنایت) کم شده است؟» و خود پاسخ میدهد: «نه، نشده است. تا زمینه فقر در جامعه باشد، با کشتن جانی نمیتوان (با جنایت) مبارزه کرد.» قاضی در پایان با بخشش قاتل پدر خود، عمق درک این مفهوم را نشان میدهد. «قاضی و مرگ» مستندی از نوع سینماحقیقت تعاملی-مشارکتی و همچنین یک مستند چهرهنگاری (فیلم پرتره) است، گرچه حسن خادمی فیلمساز پیشتر اعلام کرده بر خلاف اغلب آثار چهرهنگاری، بیشتر از آنکه در پی تجلیل یک شخصیت باشد، به تحلیل او پرداخته است. پس از جملات «تاکنون حتی یک لحظه نشده که من فکر کنم در پروندهای حقی را ناحق کرده باشم یا اشتباه کرده باشم» یا «شاید باور نکنید، خدا شاهد است هنوز از مرگ نترسیدهام» از زبان شخصیت اصلی در آغاز فیلم، به تصاویری از زندگی عادی خانوادگی، بازی با نوه، هرس کردن باغچه (با وجهی نمادین یا استعاری)، غذا خوردن (گرچه بحث قتلهای فجیع سر میز شام هم او و خانواده را رها نمیکند) و صحنههایی از دادگاه و روند صدور حکم میرسد و گاه تصاویر آرشیوی، مثل قاتلی که جلوی دوربین درخواست میکند اعدام شود و تاکید میکند و قسم میخورد اگر به زندان برود، «خونها میریزد». نیمه دوم فیلم علاوه بر ارجاعهایی به وضع معیشت و مسائل مالی، تلاش برای نوسازی خانه و اجبار به ورود به عرصه وکالت پس از ۴۵ سال قضاوت و نیز پیشینه شخصیت، بیشتر به حضور مداوم و مستمر مرگ در زندگی قاضی مرتبط است. «تصور میکنم مرگ با من زندگی میکند؛ همزاد من است.»
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- بازگشایی سامانه ثبت طرح مرکز گسترش از اردیبهشت ۱۴۰۳
- معرفی فیلمهای ۳ بخش از جشنواره «سینماحقیقت»
- با معرفی هیات انتخاب و داوری؛ آثار مستند راهیافته به چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران اعلام شد
- ۶۱۵ مستند ایرانی متقاضی حضور در هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- یک ایرانی نامزد دریافت پاندای طلایی چین شد
- در یک نشست رسانهای مطرح شد؛ دغدغه کارگردان باید فقط ساخت یک فیلم خوب باشد/ ما در قبال این فرهنگ مسئولیم
- رونمایی از مستند «سبز بن دار»
- کتاب «حاشیه همان متن است» منتشر شد
- با معرفی هیات انتخاب و داوری؛ آثار راهیافته به بخش مستند بلند جشنواره چهل و یکم فیلم فجر اعلام شد
- مستندهای خارجی بلند و نیمه بلند مسابقه بینالملل «سینماحقیقت» معرفی شدند
- مستندهای کوتاه و نیمه بلند «سینماحقیقت» معرفی شدند
- افزایش مبلغ جوایز شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»/ ۵۰ میلیون تومان جایزه بهترین فیلم
- پوستر شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت رونمایی شد
- داستانهایی از یزد در «تا بادها، یادها را نبرند»/ مستند آرشیوی سندی هویتی است
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر