سینماسینما، علی نعیمی
نخستین ساخته مریم بحرالعلومی یک فیلم جمعوجور و کمریسک است که تلاش کارگردان برای ساخت یک اثر بینقص با رعایت قواعد ابتدایی سینما کاملا مشهود است. «پاسیو» یک فیلم تجربی است که تکیه اصلیاش بر شیوه روایت و طرح اصلی قصهاش است و مخاطب قرار نیست با دیدنش در جستوجوی یک اتفاق ویژه و خارج از قواعد باشد. خاستگاه اصلی فیلم جامعهای است که شاید بخش اصلی زندگی شهری را در خود جای داده است و از این منظر «پاسیو» یک اثر شهری است که میخواهد قصهاش را بر بستر جغرافیا و اتمسفر آدمهای اطرافش تعریف کند. شاید بتوان این نوع نگرش را یک هوشمندی از فیلمساز جوان دانست که به سراغ جنسی از داستانگویی رفته است که با فضا و زندگی آن آشناست و میخواهد تمرکز اصلیاش را روی روایت اصلی قرار دهد. داستان فیلم با یک بحران بزرگ برای یک خانواده شروع میشود. فوت پدر خانواده که به نظر میرسد قرار است آرامش و امنیت یک خانواده کوچک را تحت تاثیر قرار دهد. یک نامادری که از قضا ماههای آغازین بارداری اوست و یک دختر جوان که در مرز یک بحران عاطفی و دوراهی بزرگ انتخاب قرار گرفته است. آدمهای درون قصه مثل تمامی مردمان جامعه بر فرم عادی و روال معمول زندگی نقش گرفتهاند و همگی آنها با بحرانها و مسائلی روبهرو هستند که در حل آن با مشکل مواجه شده و نمیدانند راه درست چیست. شخصیت اصلی قصه با بازی محدثه حیرت که در دوراهی رابطه عاطفی میان عشق قدیمی و عشق جدیدش گرفتار شده، خط اصلی درام قصه را تشکیل میدهد. سرگردانی و بلاتکلیفی او در انتخاب بین مهاجرت و ماندن باعث شده در جستوجوی هویت خود و خانوادهاش دچار دوگانگی شود. شاید از این منظر بتوان یکی از تمهای محوری داستان «پاسیو» را هویت دانست؛ مسئلهای ماهوی و ریشهای که در گذر انسان از سنت به مدرنیته همواره با آن درگیر بوده و از این حیث هیچگاه نتوانسته خود را با واقعیات بیرونی تطبیق دهد. خاستگاه بستر اصلی قصه جامعه سنتی ایرانی است؛ جامعهای که کار کردن زن در مشاغل نامتعارف را تابو میداند و اعتقاد دارد زن نمیتواند بهتنهایی زندگی شخصیاش را مدیریت کند. «پاسیو» یک فیلم زنانه است که نمیخواهد در دفاع از حقوق زن در جامعه شعار دهد و خودش را پشت آن پنهان کند. کارگردان هیچگاه به شخصیتهای اصلی داستان جز یک بار نزدیک نمیشود و آن هم زمانی است که مرتضی در خلوت خود در پاسیوی خانه نشسته است. این عمد کارگردان به نزدیک نشدن به کاراکترهای اصلی را شاید از آن جهت بتوان منطقی دانست که نمیخواهد به ورطه تکرار در استفاده از کلیشهها بیفتد.
منطق روایی «پاسیو» با تمام کارکردهای مثبتش در پیشبرد داستان دچار ضعف در بسط دادن است. به نظر میرسد قصه اصلی فیلم برای ساخت یک اثر سینمایی بیش از اندازه کوتاه و آب رفته است. پیرنگ اصلی داستان قدرت کشش داستانی بیشتر از یک اثر نیمهبلند را ندارد و گاه باعث میشود ریتم اثر به دلیل ضعف در شخصیتپردازی شخصیتهای فرعی کند و خستهکننده شود. با این همه میتوان «پاسیو» را فیلم کارگردان دانست، نه اثری متکی به فیلمنامه. بحرالعلومی در نخستین تجربه کاریاش دست از خودنمایی برداشته است و سعی میکند کاملا در خدمت قصه و شکلگیری درام اصلی قرار گیرد. تصاویر شهری و استفاده درست از موقعیت جغرافیایی که شخصیتهای اصلی درون آن زیست میکنند، آنقدر قابل باور و درست است که میتواند بار دراماتیک قصه را تا حدی به دوش بکشد. «پاسیو» البته در بازیگری هم موفق عمل کرده و فیلم به واسطه بازیهای یکدست و روان و انتخابهای درست و بهجا توانسته به فیلمنامه کمک کند. صحنههای دو نفره دختران فیلم با بازی خوب محدثه حیرت و یاسمن ترابی از دلنشینترین سکانسهای فیلم است. ریسک استفاده از چهرههای جوان و تازهوارد در «پاسیو» جواب داده است و بحرالعلومی هوشمندانه به سراغ چهرههای تازه برای فیلمش رفته است. در «پاسیو» به دلیل نگاه درست کارگردان به بخشی از جامعه ایرانی که از قضا از شهرهای دیگر در پایتخت زندگی میکنند و سرک کشیدن به فضای جنوب شهر و مرکز شهر، مخاطب نباید با چهرههای آشنا روبهرو شود و باید بدون توجه به حضور چهرههای شاخص توجهش را به قصه جلب کند، که از این منظر به نظر میرسد انتخاب بازیگران جدید هوشمندانه اتفاق افتاده است.
در مجموع باید گفت «پاسیو» در قامت یک فیلم تجربی موفق عمل کرده است. فیلمساز بدون آنکه ادعایی داشته باشد، به سراغ یک قصه جمعوجور و ساده رفته تا ریسک ساخت یک اثر پیچیده را از خود دور کند. بحرالعلومی در گام نخست نشان داد یک فیلمساز آیندهدار است که میتواند با آثار بعدیاش حرفهای جدیتری در سینمای داستانی ما داشته باشد
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- معرفی اعضای هیئت انتخاب دو بخش جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اکران آنلاین «قطع فوری» تمدید شد
- «شهربانو» بهترین فیلم جشنواره کانادا شد
- چهل و دومین جشنواره فیلم فجر؛ معرفی هیأت انتخاب و داوری بخش فیلم کوتاه
- «شهربانو» بهترین فیلم جشنواره بالیوودی شد
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- راهیابی «تریپلکس» به جشنواره وحشت آمریکا
- «قطع فوری»؛ نگاهی خیاموار به زندگی
- «شهربانو» بهترین فیلم جشنواره زنان استرالیا شد
- باورِ مرگ، در زمانی به کوتاهی یک زمین لرزه!/ نگاهی به فیلم «قطع فوری»
- اکران «قطع فوری» از ششم اردیبهشت در هنروتجربه
- «شهربانو» به رقابت آسیایی بنگلور راه یافت
- «قطع فوری» بهار به سینماها میآید/ آخرین فیلم علی انصاریان در راه اکران
- رقابت مریم بحرالعلومی با هشت کارگردان زن برای دریافت حلقه فیلم طلایی
- رقابت «قطع فوری» در بخش زنان فیلمساز داکا
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز