سینماسینما، منوچهر دینپرست
برخی از فیلمهایی که طی چند سال اخیر و بهخصوص در فضای سینمایی گروه هنر و تجربه به اکران درآمدند، بیش از آنکه یک فیلم با روایتی مشخص و در ساختار سینمایی باشند، تاملات یا کنجکاویهای کسانی است که به موضوعی خاص علاقهمند شده و آن را در بستر پژوهشی به نقد و بررسی کشاندهاند. این افراد بیش از آنکه بخواهند فیلمی را به رقابت در فضای سینمایی یا برای جذب مخاطب دعوت کنند، یکی از موضوعات اجتماعی یا حتی فرهنگی و تاریخی را انتخاب کرده و گزارشی پژوهشی از آن موضوع تهیه میکنند. فیلم «اینستاگرامر» هم از این دست فیلمهاست. دستاندرکاران این فیلم بر اساس یک رویداد اجتماعی و فرهنگی به سراغ این موضوع رفتهاند که بر اساس چه سازوکاری عدهای توانستهاند بیشترین فالوئر را در فضای اینستاگرام به دست آورند. این افراد دارای چه ویژگیها و شاخصههایی هستند که مخاطبان بسیاری بدون شناخت دقیق، محصولات یا دادههای اطلاعاتی و معرفتی آنها را در قالب کلیپهای کوتاه و عکس و نوشتهها میپذیرند و آنها را دنبال میکنند.
در فیلم «اینستاگرامر» ما شاهد بازگویی فعالیت کسانی هستیم که توانستهاند بیشترین فالوئرها را داشته باشند. البته اینها بخشی از کسانی هستند که در فضای اینستاگرام توانستهاند فالوئرهای زیادی داشته باشند. کارگردان چند نفر را از قشر جوان اعم از دختر و پسر و هنرمند و حتی روحانی انتخاب کرده و با آنها گفتوگوهایی مستند انجام داده است. فیلم «اینستاگرامر» را باید مستندی از یک رویداد در یک مقطع تاریخی در ایران معاصر و تحت تاثیر فضای مجازی و گسترش شبکههای اجتماعی دانست. این فیلم اگرچه فاقد بررسیهای علمی و آکادمیک از دلایل جذب مخاطبان به این شبکه اجتماعی است، اما توانسته فعالیت برخی از آنها را بازخوانی و بازگو کند. شاید با نگاه اول بازگویی آنها چندان جذاب نباشد، اما با شنیدن صحبتهای آنها در این مستند متوجه میشویم بخشی از جامعه نسبتا جوان ایرانی به موضوعاتی علاقهمندند که شاید چندان مورد توجه قرار نگرفتهاند. در این مستند ما لایههای پنهان عدهای از مخاطبان ایرانی را با سلایق و علاقههای مختلف میبینیم.
از سوی دیگر، باید به این نکته هم توجه داشت که در این مستند از حضور کارشناسان فضای مجازی بهرهای برده نشده است. چراکه به نظر میرسد کارگردان به دنبال مستندی یکدست و یکسویه برای هدفی که آن را مد نظر قرار داده، بوده است.
فارغ از بعضی از دلایل فوق که طرح شد و شاید مورد استقبال یا عدم استقبال قرار گیرد، باید به نکتهای دیگر هم توجه کرد. ساخت چنین مستندهایی که به رویدادی نهچندان مانا در تاریخ پرشتاب جامعه معاصر ایرانی میپردازد، بیش از آنکه مورد توجه مخاطبان عام قرار گیرد، میتواند مورد توجه یا تلنگری بر مسئولان یا حتی کارشناسان حوزههای اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی و اقتصادی هم باشد. عدم توجه به اقشار مختلف با خواستهها و مطالبات و تمایلات گوناگون آنها را در فضایی قرار میدهد که میتواند بر تصمیمگیران و تصمیمسازان جامعه ایرانی تاثیرگذار باشد. لذا اینستاگرامر را بیش از آنکه یک فیلم سرگرمکننده بدانم، فیلمی از جنس پژوهش اجتماعی میتوان تلقی کرد. تماشای این فیلم میتواند برای تعداد زیادی از مخاطبان با علاقهمندیهای متفاوت چندان جذاب نباشد و پرداخت بلیت برای تماشای آن کاری عبث باشد. اما باید به این نکته هم توجه کرد که اکران مستندهایی از جنس «اینستاگرامر» در گروه هنر و تجربه میتواند چندان مقبولیت نداشته باشد و مخاطبان را سرگرم نکند. اگر این قبیل موضوعات در قالب داستانی باشد، شاید بتواند مخاطبان بیشتری را جذب و هدف و پیام خود را با مخاطبان در میان بگذارد. به نظر میرسد ساخت مستندهای اینچنینی بدون توجه به زمینههای پذیرش آن در جامعه و هزینههای اقتصادی آن، بیش از آنکه رویشهایی داشته باشد، شاید موجبات ریزشها در گروه هنر و تجربه شود و تجربههای مکرر اینچنینی که قدری زیاد هم شده، مخاطبان را دچار تشویش کند. «اینستاگرامر» اگرچه موضوع نو و بدیعی را در دست دارد، اما نحوه مواجهه با آن بیشتر تلویزیونی و گزارشی است تا این که دریافت دقیقی از جنس سینما باشد.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد میکند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- نگاهی به مستند «زیر این چتر باران میبارد»/ چیزی خزنده و مرموز راه پیدا کرده به دفتر مدیری مسئول
- «کاغذپارهها» از اول بهمن اکران عمومی میشود
- خبرهای تازه از «اکران حقیقت»/ نمایش چهار مستند در بهمن ماه
- صنوبرهایِ شیرین، در همنوازیِ عشق
- مستندهای بخش مسابقه اصلی «ایدفا» معرفی شد
- شهرت یا آرامش / مستند «مزرعه کلارکسون»؛ پیچوخمهای مزرعهداری
- یک هشدار زیبا / مستند «سالی که جهان تغییر کرد»؛ حال خوش طبیعت وقتی انسان در قرنطینه بود
- قدیمیترین تصاویر عزاداریها و مجالس آذری زبانها در مستند «صادق الوعد»
- نه فرشتهام، نه شیطان
- مردی که نمیخندید ولی میخنداند! / «باستر بزرگ»؛ مستندی درباره مرد صورت سنگی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
- «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند