سینماسینما، سیدرضا صائمی
در یک تعریف ساده «ترور سرچشمه» مستندی درباره انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران است که محمدحسین مهدویان با همان سبک و سیاق خاص خود در روایت‌های سینمایی‌اش به بررسی ابعاد و آثار و دلایل و چرایی این حادثه تروریستی پرداخته و به بازنمایی بخشی از ناگفته‌های این رخداد سیاسی معاصر می‌پردازد. خود قصه به واسطه التهاب و تعلیقی که در آن وجود دارد، ظرفیت رمزگشایی بالایی دارد که با شیوه روایت مستندساز جذاب‌تر هم شده است. در واقع مهدویان به سراغ پرونده شهید بهشتی و یارانش می‌رود که به نظر می‌رسد حالا پس از چهار دهه از وقوع آن هنوز هم ناگفته‌هایی از آن باقی است که مستندساز به واسطه افرادی که به نوعی با این حادثه در ارتباط بوده و نسبت به آن شناخت و اطلاعات داشتند، به نوعی دست به روشن‌گری می‌زند، البته نه لزوما افشاگری به معنای متعارف سیاسی. فرمانده واحدهای گشتی کمیته، فرمانده ایستگاه آتش‌نشانی مولوی، فرمانده کمیته منطقه ۹ تهران، وزیر مشاور و سخن‌گوی دولت شهید رجایی، بازپرس ویژه حادثه هفت تیر و فرزندان شهید بهشتی از جمله مهم‌ترین افرادی هستند که به رمزگشایی از این اتفاق از منظر خود می‌پردازند. روایتی که در یک فضاسازی و طراحی اتاقی ثابت رخ می‌دهد که بازسازی همان فضای اداری و سازمانی دهه ۶۰ است و از حیث بصری به «ماجرای نیمروز» و به طور کلی جنس تصویری سینمای مهدویان شباهت دارد. اگرچه شیوه مصاحبه مهدویان بیشتر به بازجویی شباهت دارد و کمی خشک و رسمی است، اما از دل آن می‌توان به اطلاعاتی دست یافت که به فهم بهتر ماجرا کمک می‌کند. انگار فیلم‌ساز درصدد بوده با شکل‌دهی به فضای بصری مستندش مبتنی بر التهاب و رمزآلود بودن سوژه، بین فرم و محتوای اثر خود تناسب نمادین برقرار کند، در تعمیق همین شیوه مهدویان از اسناد دیداری و خبری بهره برده و آن را در راستای همین فضای رازآمیز و رمزگشایانه به ساختار سندگونه اثرش الصاق می‌کند.
«ترور سرچشمه» را می‌توان واجد دو رویکرد مهم در بازنمایی محتوای سوژه دانست. یکی شرح و تشریح واقعه و تلاش برای رمزگشایی از ذات خود رخداد و دوم طرح پرسش کلی‌تر که اساسا چرا شهید بهشتی هدف ترور قرار گرفت و رسیدن به یک تحلیل و بینش سیاسی درباره وقایع تروریستی دهه اول انقلاب. در این بازخوانی شخصیتی، مستند از یک حادثه به مثابه یک رخداد اجتماعی به شخصیت شهید بهشتی و عنصر فردیت می‌رسد و به بازنمایی قهرمان شهید این واقعه می‌پردازد. از این‌رو می‌توان «ترور سرچشمه» را یک پرتره سیاسی هم دانست. شاید این رویکرد را به مثابه دوپارگی در روایت، نقطعه ضعف آن دانست، اما جذابیت در روایت و شیوه پردازش آن درنهایت آن را به مستندی جذاب و تماشایی بدل می‌کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- انتشار نسخه سینمایی «زخم کاری ۳»
- بازگشت جواد عزتی به خونبازی در «زخمکاری ۳»
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- مدیر کل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم توضیح داد؛ پرونده هیچ فیلمی برای همیشه بسته نیست/ چرا «شیشلیک» اکران نمیشود؟
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد می‌کند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- عذرخواهی تلوبیون درباره حاشیههای اکران آنلاین «درخت گردو»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- واکنش مهدویان به حذف نام فیلمش در «خندوانه»؛ این همان فیلمی است که نمیخواهند تماشایش کنید
- تنهاییِ یک مرد/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده» پروانه نمایش گرفت
- ردِ بو/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- وقتی همه چیز مبهم است/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- انتقاد صریح کمال تبریزی و علیرضا رییسیان از بهرام رادان
- مرگ ناگهانی و غم انگیز بازیگر خردسال فیلم یه حبه قند
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- از دنیای عجیب، اما نه چندان عجیب سینما/ کارگردانانی که نمیتوانند اجاره خانهشان را بدهند
- صحبتهای رئیس هیئت داوران جشنواره برلین/ همه فیلمها سیاسیاند
آخرین ها
- جایزه بزرگ اسکار کسبوکارهای خاورمیانه به همراه اول رسید
- دو تصویر از تاریخ دوبله ایران
- جشن ۱۹ سالگی کانون ادبی زمستان برگزار شد؛ اهدای مدال سال به شهره سلطانی و مهدی یغمایی/ ایرج مهدیان تجلیل شد
- «مسیح پسر مریم» مینی سریال شد
- معرفی نخستین برندگان جشنواره برلین؛ جایزه بزرگ بخش مسابقه نسل به فیلم ایرلندی رسید
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ خستگی از ما به نسل بعد از ما منتقل شده/ در زیر زمین، شهر دیگری وجود دارد
- نگاهی به سریال تاسیان؛روزی روزگاری ایران
- معرفی پلتفرمهای هوشمند سلامت همراه اول بهعنوان اپلیکیشنهای برگزیده
- انتقاد سازندگی از گفتوگوی کمال تبریزی با ایسنا/ داوران بر اساس مصلحت رای دادند نه کیفیت
- وداع با صدای ماندگار دوبله؛ بدرقه منوچهر والیزاده به خانه ابدی/ دوبلوری بدون جایگزین
- لوئیس بونیوئل فیلم‌ساز در تبعید و صدو بیست و پنج سالگی
- فوت یک هنرمند پیشکسوت؛ عبدالرضا فریدزاده درگذشت
- شاهپور هنوز هست
- فیلمی در نوبت عید فطر به اکران اضافه نمیشود/ اسعدیان: پیشنهاد شورای صنفی نمایش برای بلیت، بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان بود
- از دنیای عجیب، اما نه چندان عجیب سینما/ کارگردانانی که نمیتوانند اجاره خانهشان را بدهند
- با دستور وزیر ارتباطات، پروژههای ارتباطی همراه اول در روستاهای استان قزوین افتتاح شد
- جشنواره علیه جشنواره
- جایزه تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- گامی دیگر در جهت حذف سینما از سبد خانوادهها/ افزایش قیمت بلیت؛ ضربه مهلک به سینمای ایران
- مدیرعامل بهمن سبز: چه کسی بلیت ۲۲۰ هزار تومانی پیر پسر را میخرد؟!
- انتقاد صریح کمال تبریزی و علیرضا رییسیان از بهرام رادان
- اعطای تندیس «سازمان سبز برتر» به همراه اول
- پنجمین دوره «طرح پژوهانه همراه» با حمایت از دانشجویان نخبه کلید خورد
- نگاهی به سریال «جانسخت»؛ منتظر غافلگیری بمانیم یا نه؟
- کنسرت نمایش «ژن زامبی» از فردا میآید/بلیت ۵ روز اول به پایان رسید
- «نبض» روی میز تدوین
- نسخه ویژه نابینایان «مادیان» با صدای رعنا آزادیور منتشر میشود
- منوچهر والیزاده درگذشت
- ۱۲ نقشی که برنده اسکار شدند اما قرار بود به بازیگران دیگری داده شوند
- آیا باید از اینفلوئنسرها ترسید؟
