پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

فیلم باهر که پیشتر در بخش شورت فیلم کورنر جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶ نمایش داده شده و با استقبال منتقدان بین‌المللی همراه بوده است.

به گزارش سینماسینما، چندین منتقد و وبلاگ نویس مطرح سینمای جهان در سایت معتبر www.filmfestival.com درباره این فیلم نقدهایی را منتشر کرده‌اند. در زیر چند نمونه از این نقدها را درباره فیلم باهر می‌خوانیم :

*  lia fietz (لایا فیتز) که سالها در جشنواره های معتبری مانند کن و ونیز نقدها و مقالات سینمایی می نویسد و نویسنده سایت  ایندی وود و هالیوودنت است درباره باهر چنین نوشته:

هر ببیننده ای ناخوداگاه محو این فیلم ۲۵ دقیقه ای می شود که در آن هیچ گونه دیالوگی وجود ندارد و ما را غرق در ماجراجویی این زن جوان می کند. همراه با موسیقی متن برجسته و عالی کارن همایونفر شما لحظه های اکتشاف این زن را عمیقا در طول فیلم احساس می کنید. به خاطر استفاده از جهان های مختلفی مانند دنیای حیوانات و ذهن خیالی و فراطبیعی کاراکتر، فیلم دارای سبک هنری خاصی است که با تصویر کشیدن  لوکیشن های باورنکردنی در تهران ظاهر منحصر به فردی به فیلم بخشیده است. علاوه براین، صحنه های اکشن همراه با جلوه های ویژه در فیلم نیز قابل توجه  است. بازی مهتاب کرامتی در این فیلم عالی است.

Claus Mueller (کلاوس مولر) منتقد، با رمز گشایی فیلم و رابطه بین نماد های بصری و ساختار معنایی کارگردان مشکل دارد و در اینباره می گوید :

به ندرت در تولید فیلم کوتاهی پیش می آید که تدوین خلاقانه ، کارگردانی ، بازیگری داستانی با موضوع دینامیک های متناقض روانشناسی به صورت خلاصه و موفقیت آمیز پوشش داده شود. بینندگان مجذوب داستان غیر خطی متقاعد کننده ای می شوند که از طریق فیلمبرداری خیره کننده نشان داده می شود و همینطور داستانی که هیچ گونه اطلاعات آماده ای را در اختیار آنها نمی گذارد اما تماشاچیان را مجبور به کشف یک سری اعمال مختصر و اجزای خیالی می کند. یک زن ظاهرا پولدار به وسیله ی سرنخ های کوچکی در مورد خیانت همسرش که هنوز کاملا روشن نیست او را بر این داشت تا در این مورد تحقیق کند. ببیننده این مورد را نمی داند زیرا نماد تصورات بصری روشن و واضح است اما همان ساختار معنایی ای که کارگردان مد نظرش است را منتقل نمی کند. در اینجا ما  تخیلات ، تصاویر و واقعیت را در کنار هم داریم اما اگر فلش بک های فیلم چیزی در مورد تجربه ی گذشته ی باهر یا توهمات واضح او را نشان دهند نمی توان داستان فیلم را کشف نمود. رقیب فرضی که در رویاهایش گرفتار شده در صحنه های واقعی ظاهر می شود اما این رقیب ممکن است تنها تصوری از جانب خودش باشد که در دنیای ذهنی اش غوطه ور شده نه در دنیای واقعیت. چهره ی خوشحال رقیبش که سوار بر اسب همراه با همسرش توسط باهر دیده می شود ممکن است نشان دهنده بازتابی از گذشته ی شادی باشد که با زمان حال افسرده ی او کاملا در تضاد است. باهر موفق نمی شود که همسرش را جذب خودش کند و همسرش پس از کارگردانی سکانس رقص با شخصیت های نقابدار فرار می کند. راز این داستان ترکیبی از تصور سورئالی است که از ناخوداگاه زن نمود پیدا می کند. به عنوان تصویری از درگیری ها و نگرانی های پنهانی که زنان جامعه ی کنونی ایران با آن مواجه هستند این باعث می شود که زنان به جای اینکه آشکارا زندگیشان مختل شود از نظر مقیاس فکری به صورت ناخوداگاه و مغزی درگیر آن شوند. باهر، ابتکار آخوند پور به عنوان کارگردانی است که داستان پیچیده ای را از طریق ذهن ،  اجزا خیالی ، عقده ی روحی (پارانویید) که در ذهن ِ زنی به نام ِباهر رخنه کرده روایت می کند.

• Laurie Gordon (لاری گوردون) از Musivision Films ( موزیویژن) فیلم اشاره دارد به شخصیت اصلی فیلم و رابطه اش با دنیای واقعی زنان و چنین می گوید:

ذهن باهر، نسبت به همسرش که گمان می کند در رابطه فرد دیگری است،  وارد حالات روحی و روانی پارونویید، حسادت و شک و گمان می شود .موضوع اصلی فیلم حول شخصیتی می گردد که تلاش می کند دنیای درونی خودش را عکس گذشته ی خیره کننده اش کند . این سوال پیش می آید که آیا حسن آخوند پوردر مقام کارگردان می تواند داستانی را در مورد مواجهه ی دو زن کارگردانی کند ؟ باهرِ ذهن او، یک محصول جاه طلبانه و پیچیده با ارایه صحنه های خیلی خوب فنی مانند صحنه های زیر آب و تعقیب و گریز ماشین است. کسی ممکنه از خودش بپرسه چگونه اینا اینکارو انجام دادن؟ بازیگر اصلی زن محیا دهقانی در داستان فیلم نشان دهنده ی معیارهای فرهنگی و اظهار نظر در مورد زنان  حال حاضر جامعه ی ایرانی است.  فیلم ماجراجویی های او را زمانی که خودش را به نقطه ی دیوانگی می برد و زمانی که ناامیدانه در جستجوی کشف این است که واقعیت کدام است نشان می دهد. آیا باهرِ ذهن او، فیلمی انسانی است که در آن زنان به تصویر کشیده می شوند یا تلاشی صادقانه برای خوار و ذلیل کردن آنهاست؟ فیلم می خواهد این سوال را مطرح کند که آیا ازدواج، عشق مالکیت است؟ در این فیلم مصیبت های ناامنی زنی را کاوش می کند که نسبت به موقعیت و زیبایی زن دیگر حسادت می کند.

• منتقد دیگری به نام Martin I. Petrov (مارتین پتروف) باهر را اثری متفاوت از سینمای واقع گرایانه اجتماعی می داند، او می گوید :

باهر ، داستانی ست در سبک خیالی . باهرتفسیر درستی است از اینکه ذهن انسان تا کجاها می تواند پیش رود زمانی که عقل (منطق) رخت بربندد و قلب (احساسات) بر انسان چیره گردد. حسن آخوند پور کارگردان ایرانی،  فیلمی ۲۵ دقیقه ای مشوشی را خلق کرده که در آن وارد داستان پیچیده ی ذهنی زنی می شود که در عمق وجودش به دنبال خواسته ها و عواطفش است. او آزرده خاطر است چون فکر می کند که شوهرش با زن دیگری ارتباط دارد و به تدریج وارد دنیای وهم و خیالی می شود که در آن مرز بین توهم و واقعیت نامشخص است. همچنان که شخصیت اصلی به حیطه ی تاریک تری از تخریب روانی نزدیک میشود عدم وجود دیالوگ در ذهن بیننده تاکیدی بر این امر میکند که شخصیت اصلی احساسات خود را هر چه بیشتر درونی کرده و از گفتمان دور شده و فضایی گنگ و صامت پیرامون خود ایجاد کرده است. آخوند پور قطعا توجه خیلی زیادی به جزییات کرده تا محیطی زیبا را ارایه دهد که این امر باعث شده تا خواسته ی شخصیت فیلم برای فرار و همینطور رهایی از دیوانگی و آرزو بیشتر و قوی تر گردد. مجموعه ی تصاویر و فلش بک ها و ماحصل تخیل کاراکتر، شبکه ی واضحی از وهمی را ایجاد کرده و  او را تا زمانی که به انتهای پیش بینی نشدنی اش نزدیک و نزدیک تر می کند در محاصره دارد. فیلم داستان را با دنیای کاملا متفاوت نسبت به آن چیزی که ما در مورد سینمای واقعگرای اجتماعی کنونی ایران عادت داریم روایت می کند در سینمایی که ثروت، زیبایی و سبک زندگی نسبت به پیشینه ی اجتماعی سیاسی که معمولا در مرکز توجه است از اهمیت کمتری برخورداراست. اما در اینجا داستان شخصی تری روی می دهد که در آن بر کنتراست بین دنیایی که کاراکتر  در آن زندگی می کند و احساسات بیان شده ی او تاکید شده و به موجب آن طبیعت (ذات) بشری نسبتا کلی تر پرداخته شده است.

• فیلم فستیوال از منتقد دیگری به نام Moira Sulliva(مویرا سولیوان)اینگونه نقل می کند :

باهر یکی از استثنایی ترین فیلم های امروزی ایران است و انتظار می رود که به پیشرفت های بیشتری هم دست یابد. حسن آخوند پور با حالات خیال و ذهن های هوشیار ناهوشیار به صورت موضوعات کوریوگرافی شده دقیق با ارجاعاتی به حیوانات، موجودات فراطبیعی، وقوع شانس ، سرنوشت و جهان های آلترناتیو (متناوب) کار می کند.

موضوع فیلم در مورد زن جوانی است که گمان می کند شوهرش به ملاقات زن دیگری می رود اما می توان اینطور هم استنباط کرد که خود زن با زن دیگری ملاقات می کند و تمام اینها (نهی های مذهبی) کل سناریو را در بر می گیرد. استفاده از حیوانات در یک اصطبل این موضوع را مطرح می کند که او (زن جوان) جزیی از غنایم شوهرش بوده و مثل یک جانور یا حیوان خانگی نگهداری می شود. اما مسبب اصلی این اسارت و کلید مشگل گشا برای او آن زن رقیبی است که در رویاهایش است. او زن را تعقیب می کند و همه جا او را می بیند و سعی می کند زن را با ماشین زیر کند با این وجود زن مرموز از لبخند و برخورد گرم نسبت به او دست بر نمی دارد و دید مثبتش تغییری نمی کند. شاید آن زن نسخه ای از خودش باشد نظر به اینکه بیاموزد تا بر احساسات دنیوی اش کنترل داشته باشد. در فیلم باهر تعدادی شخصیت های تکرار شونده وجود دارد که نهایتا به معمای فیلم مربوط می شوند و در نتیجه به رقاص ها و موجودات عجیب و غریب تغییر شکل می دهند. برای این فیلم این را هم می توان متصور شد که شاید پشت هر کدام از واقعیات و محیط ها موجودیتی نهفته است که هنوز جای بحث دارد. شاید به راحتی بتوان معمای فیلم را به چیزی قابل فهم و قابل باور تبدیل کرد. اما در حال حاضر، آخوند پور فیلم کوتاهش را با بازیگران و دست اندرکاران کار آزموده اش برای تماشا آورده است نه برای داوری و نقد جانانه . فیلم باهر به درستی حس کارگردانی هنری را القا می کند .

آخوند پورکه  پیش از این تجربه ساخت چندین فیلم بلند و سریال از جمله فرشته ، شهری که نمی خوابد ، سریال تلخ و شیرین و… را در کارنامه خود دارد درباره باهر چنین می گوید : این فیلم تصویر سازی حالات ذهنی وپارانویید زنی است که به همسرش بد بین است و سکوت طولانی او باعث می شود که صدای درونش بلند تر ورسا تر گردد. ذهن او ما را به قصه های تو در تویی می برد که بر اساس یک بدبینی بزرگ شکل گرفته است.

دیگر عوامل این فیم عبارتند از : کارگردان : حسن آخوندپور/ نویسنده : رضا تفکر /تهیه کننده : سید امیر سیدزاده/ مجری طرح : پایا فیلم توس / آهنگساز : کارن همایونفر / فیلمبردار : داوود رحمانی / صدا : ایرج شهزادی / تدوین : حسن آخوندپور /دستیار اول و برنامه ریز : علی نوری / طراح صحنه : آیدین ظریف/ طراح لباس : شیده محمودزاده / طراح گریم : سودابه خسروی / بازیگران : مهتاب کرامتی – مانی حقیقی – محیا دهقانی – فرزان نجفی – کوروش محمدخانی – ایلیا کیوان – امیر حسین شام بیاتی و …