امیرحسین مکاریانی در تسنیم نوشت :
از فرآیند نقد به عنوان پروسهای یاد شده که به دنبال انکشاف لایههای مخفی در یک اثر است. انکشاف مستلزم محتواست و کنکاش در این محتوا تا رسیدن به تعبیر و نگاهی تازه از یک اثر. برای استخراج نفت اول تحقیقات مقدماتی انجام میشود و بعد از این تحقیقات و قطعیت در وجود منابع زیر زمینی اقدام به استخراج میکنند، اما برای بررسی یک فیلم پیش از دیدن آن منابع پیشبینی پذیر در دسترس نیست و تبلیغات و معرفی فیلمها هم که به شدت درگیر مختصات گیشه است. گاهی منتقد پیش خود به این موضوع فکر میکند که شاید فلان فیلم چیزی برای عرضه داشته باشد و نباید تنها به تبلیغات آن بسنده کرد؛ با همین رویکرد به دیدن فیلم و توجه برای انکشاف در فیلم میپردازد، اما دریغ از یک قطره آب چه برسد به نفت.
وقتی برای انکشاف در «زهرمار» وقت میگذارید، هر چه عمیقتر میشوید کمتر میابید و هر چه سطحیتر و بیخیالتر کمتر اذیت میشوید. اساسا برای انکشاف باید چیزی وجود داشته باشد تا در آن عمیق شد که اگر در محتوا نیافتید در فرم شاید نتیجه بگیرد اما در «زهرمار» باز هم دست خالی برمیگردید.
شاید در ابتدا اینکه فیلم ساخته اول سید جواد رضویان است ایجاد کنجکاوی کند چرا که شخصیت او در عرصه هنر و بازیگری جذابیتهای خود را دارد اما فیلمش انگار از این شخصیت بهرهای نبردهاست. هر چند که اگر بخواهیم در مقام قیاس برآییم و این فیلم را با آثار هم رده خود که در دسته فیلمهای طنز سخیف قرار میگیرند مقایسه کنیم حرفی برای گفتن دارد و در انتها طعنههای خود را به تناقضات جهان سیاست و وضعیت اجتماعی میزند اما در همان طبقه باقی میماند.
شاید رضویان تلاش دارد به واسطه المانهای طنازانه به بیان نقدهای اجتماعی و تناقضات رفتارهای سیاسی بپردازد اما سنگینی این وسیله برای حرکت آنقدر زیاد است که چند قدمی بیشتر جلو نمیرود و فیلم در همان المانهای کمدیهای گیشهای معاصر باقی میماند. تم فیلم در بین مفاهیم گوناگونی که تلاش در بیان آنها وجود دارد گم میشود و این مشکلِ اغلبِ کار اولی هاست که تلاش میکنند فیلم اولشان به هر آنچه که دوست دارند بیان شود میپردازد.
ملغمهای میسازد از فلسفه، کمدی و موضوعات اجتماعی
به عنوان مثال «مهدی علیمیرزایی» هم بعد از سالها نویسندگی کارهای گوناگون سینمایی وقتی «پالتو شتری» اش را میسازد تلاش میکند تمام مفاهیمی که دوست داشته از فلسفه و تناسبات اجتماعی بیان کند و به یکباره در فیلمش بیاورد و وقتی به این فکر میکند که شاید این تنها فرصت فیلمسازی اش باشد و دیگر به این فرصت دست پیدا نکند ملغمهای میسازد از فلسفه، کمدی و موضوعات اجتماعی که البته تمام اینها را میتوان به خوبی با هم ترکیب کرد اما اغلب در کارهای اول قربانی عجله در ساخت و پرداخت میشوند.
احساس می شود «جواد رضویان» هم گرفتار این مشکل کار اولیها شده و نتوانسته هر آنچه به دنبال آن بوده را در ساخت و پرداخت اثرش تلفیق کند و هر کدام را ناقص رها کرده؛ به طوری که نه میتواند به درستی از مخاطب خنده بگیرد، نه نقد اجتماعیاش را بیان کند و نه نصایح سیاسیاش را مقبول مخاطب انتقال دهد. هر چند که برای این خنده گرفتن دست به دامن فرمولهای تکراری کمدیهای معاصر هم شدهاست، از دعواهای تکراری در مداحی سر خاک گرفته تا قرار دادن شخصیتها در موقعیتهای متناقض.
شاید دلیل انتخاب «زهرمار» برای نام فیلم هم انتقال یک مفهوم تلخ در قالبی شیرین برای پذیرش مخاطب باشد اما نه مفهوم آنقدر تلخ است که زهر مار تلقیاش کنی و نه فرم آنقدر شیرین که اگر مفهوم تلخ باشد بتواند به مخاطب قدرت هاضمه ببخشد.
فیلم دردسر یک مداح را نشان میدهد که در آستانه انتخابات گرفتار موضوعی ناخواسته می شود و بهدنبال رفع آن بر میآید. اما فیلم پر است از صحنههای اضافه اما دقیقا آنجا که لازم است قهرمانبازی های این مداح در ببینیم شاهدش نیستیم که شاید با همین موضوع کمی از آنچه که مخاطب طلب میکند به آن داده باشیم.
روایت تکخطی که البته افت و خیزهای خود را هم دارد حداقل دنبال کردن فیلم را راحت میکند و البته مخاطب را مجبور به تفکر نمیکند تا به او زحمت نداده باشد. حتی بعضی سکانسهای فیلم را میتوان ادای دین حساب کرد به پای مرام رضویان گذاشت که خواسته بازیگرانی چون رضا رویگری و مرحوم محب اهری هم در آن حضور داشته باشند. اما در نهایت این گسستگی در این روایت تک خطی به کلیت کار آسیب وارد کرده است. امید که در کارهای بعدی رضویان بتوان شاهد شکل تازهای از کمدی منتقد بود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- خسرو معصومی: من از کنار سینمایی که “زهرمار” پخش میکند رد نمیشوم/ جواد رضویان فیلمساز نیست
- سوژه ای تکراری و نخ نما/ نگاهی به فیلم «زهرمار»
- «زهرمار» اوج گرفت، «شبی که ماه کامل شد» صدرنشین ماند/ گزارش فروش هفتگی سینما
- در گفت وگو با سینماسینما عنوان شد :اظهار نگرانی سرتیپی درباره وضعیت سینماها در شش ماه دوم سال ۹۸
- «زهرمار» از چهارشنبه روی پرده سینماها میرود
- سعید قطبی زاده :چرا فیلمی مثل زهرمار باید در جشنواره حضور داشته باشد؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول