سینماسینما، رویا فتحاللهزاده
فیلم «پنج» مستند داستانیای در حوزه دانش مردمشناسی به شمار میآید که بدون بهکارگیری گفتار متن یا دیالوگهایی که بیانگر اندیشه و باورهای نویسنده و کارگردان باشد، با زبان تصویر روایتی از زیستجهان پیرمردی شَعرباف در شهر یزد را بازگو می کند. فیلم برشی از زندگی واقعی پیرمرد شَعرباف را به شکل یک داستان روایت میکند و در این میان میکوشد به طور غیرمستقیم، فرهنگ و آداب و رسوم و جاذبههای گردشگری شهر یزد را برای مخاطبان معرفی کند. شَعربافی یکی از هنرهای قدیمی مردم ایران بهویژه یزدیها به شمار میآید. در شهر یزد، مجموع مشاغل نساجی سنتی (داراییبافی، احرامیبافی) را که به وسیله دستگاه سنتی بافندگی بافته میشود، شعربافی مینامند. فیلم بهخوبی قواعد فیلمنامهای را رعایت کرده است. ما در ابتدا زندگی عادی و روزمره پیرمرد را میبینیم که ریتم آن با ضرباهنگ ساعت قدیمیاش هماهنگ است.
پیرمرد هنگام شعربافی، انجام آن را با صدای ثانیههای ساعتش هماهنگ میکند. او از این طریق، نوعی هارمونی را در زیستجهانش خلق کرده است. نکته قابل توجه، خلاقیت کارگردان در به تصویر درآوردن جاذبههای فرهنگی شهر یزد است. به این صورت که پیرمرد سوار بر دوچرخه میشود و ما با حرکت او یزد و زندگی روزمره مردمش را نظاره میکنیم. اما پرده دوم فیلمنامه زمانی آغاز میشود که ساعت پیرمرد از کار میافتد. در سکانسی از فیلم دوربین در نمای بسته حرکت رفت و برگشت پاندول ساعت را نشان میدهد که به طور ناگهانی متوقف میشود. پیرمرد از کارش دست میکشد و با تعجب به ساعت نگاه میکند. سپس تصاویری از مردم یزد در حرفههای مختلف را میبینیم که از کار دست کشیدهاند و به نقطهای نامعلوم خیره شدهاند. سکانس مربوط به از کار افتادن ساعت پیرمرد معنایی عمیق در خود دارد. پس از متوقف شدن ساعت، ریتم زندگی پیرمرد دچار اختلال میشود. او نمیتواند فعالیتهای روزمرهاش را انجام دهد و این نامتوازن شدن نهتنها در زندگی پیرمرد، بلکه در ماهیت زندگی مردم یزد نیز ایجاد میشود. او میکوشد ساعتهایی دیگر را جایگزین ساعت قدیمیاش کند، اما هیچکدام نمیتوانند هارمونی را به زندگی او بازگردانند. فیلم، ساعت قدیمی پیرمرد را به عنوان عنصری از بافت سنتی یزد معنا میکند و آنچنان این بافت سنتی هارمونی و توازن دارد که با خدشهدار شدن یک عنصر از آن بقیه عناصر آن نیز دچار اختلال میشود. بنابراین با توقف ساعت پیرمرد میبینیم که ریتم زندگی در شهر به هم میریزد و عشق و محبتها به جدایی و مشاجره بدل میشود. پیرمرد احساس افسردگی و درماندگی میکند تا اینکه یک روز در کاسه آب، نقش نمادین خورشید را میبیند و اینگونه نقطه عطف دوم فیلم و فصل گرهگشایی فیلمنامه رقم میخورد. او به زیرزمین خانهاش میرود و مجسمه سفالی خورشید را می یابد و بر دیوار مغازهاش نصب میکند. خورشید در ایران باستان جایگاه و احترام خاصی داشته و همواره مورد ستایش قرار میگرفته است. خورشید نزد زرتشتیان نمادی از روشنایی و فروغ و چشم اهورا مزدا به شمار میآید. بنابراین پیرمرد با دیدن نقش خورشید در کاسه آب، دلش روشن میشود و از آن پس با شنیدن ضرباهنگ قلبش و گوش دادن به ندای درونیاش که برآمده از هویتش است، به جریان عادی زندگیاش بازمیگردد.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد میکند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- نگاهی به مستند «زیر این چتر باران میبارد»/ چیزی خزنده و مرموز راه پیدا کرده به دفتر مدیری مسئول
- «کاغذپارهها» از اول بهمن اکران عمومی میشود
- خبرهای تازه از «اکران حقیقت»/ نمایش چهار مستند در بهمن ماه
- صنوبرهایِ شیرین، در همنوازیِ عشق
- مستندهای بخش مسابقه اصلی «ایدفا» معرفی شد
- شهرت یا آرامش / مستند «مزرعه کلارکسون»؛ پیچوخمهای مزرعهداری
- یک هشدار زیبا / مستند «سالی که جهان تغییر کرد»؛ حال خوش طبیعت وقتی انسان در قرنطینه بود
- قدیمیترین تصاویر عزاداریها و مجالس آذری زبانها در مستند «صادق الوعد»
- نه فرشتهام، نه شیطان
- مردی که نمیخندید ولی میخنداند! / «باستر بزرگ»؛ مستندی درباره مرد صورت سنگی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
آخرین ها
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود