سینماسینما، فریبا اشوئی
جستوجو میان اجساد شهدا تا یافتن جنازه یک خائن. سکانس اول از فیلمی که قرار است به یک رویداد مهم در سالهای پایانی جنگ ایران و عراق بپردازد. این سکانس «ماجرای نیمروز» با یک گره دراماتیک استارت میخورد، اما در ادامه فیلم درگیر حواشی میشود و از قصهگویی بازمیماند. جریان انحرافی مجاهدین خلق که بعد از درگیریهای سال ۶۰ از وطن رانده میشود، به عراق و آغوش صدام، دشمن ملت ایران، پناه برده و بعد از سالها برنامهریزی و همکاری و مساعدت از نیروهای معاند خارجی با لشکر و ادوات گسترده به میهن یورش آورده و طی عملیاتی گسترده و سازماندهیشده به نام مرصاد با نیروهای خودی وارد جنگ برای میراثخواهی از انقلاب میشود. همه عناصر روایت اعم از بستر جغرافیایی (اردوگاه اشرف…)، ابزار نمایشی (برادر و خواهران مستقر در اردوگاه…)، میزانسن انتخابی روایت (همایش همقسمی) و البته انتخاب محتوای آن که مستقیما به کلیت وقوع عملیات و حواشی آن میپردازد، موید این مطلب است که ما با یک مستند تاریخی- سیاسی روبهرو هستیم که زمان آن به سالهای پایانی جنگ بازمیگردد. مهدویان تلاش زیادی میکند تا حین ترسیم جزئیات عملیات مرصاد با خلق چند شخصیت در دل ماجرا به آن سروشکل دراماتیک هم بدهد و مخاطبش را با تعقیب قصه آنها همچنان تا پایان با خود همراه نگه دارد، اما متاسفانه موفق نیست. اینقدر اطلاعات مختلف به متن تزریق شده که وقتی برای دراماتیزه کردن همین چند پیرنگ نصفه نیمه (قصه سیما و افشین، لیلا و عباس) برای فیلمساز وجود ندارد. تمام انرژی فیلم معطوف به مستندسازی واقعه مذکور شده است. این نگاه مستند هم شامل همه جزئیات فیلم شده است؛ نور، رنگ، طراحی صحنه، طراحی لباس، آکسسوار، تجهیزات مفصل جنگی و عملیاتی، جلوههای ویژه و... در «ماجرای نیمروز۱» مهدویان علاوه بر تصویرسازی مستند از یک برهه از تاریخ معاصر (رخدادهای سال۶۰) تلاش شایسته و موثری هم در زمینه قصهگویی و ایجاد اتمسفر درام در اثرش میکند و خیلی خوب هم میتواند یک رویداد مهم تاریخی را با زبان سینما به یک درامای تراژیک بدل سازد. «ماجرای نیمروز، رد خون» اما از درام بینصیب مانده است.
عناصر اصلی مستند درست و بهجا ساخته و پرداخته میشوند، اما کاراکترهای ترسیمی کارگردان همگی تیپیکالاند. شماری نیروی حفاظت اطلاعاتی که با شمار دیگر نیروی عملیاتی جهادی در چالش هویت و ساختاری عملیاتی رودرو میشوند و در کارزاری که در آن جان و مال مردم به یغما برده میشود، به دنبال پیگیری خط و خطوط شخصی و آرمانی خود هستند. در این میان نیز خردهپیرنگهای کمرنگی با خط و ربط سیاسی چون آشکار شدن هویت افراد نفوذی یا بعضا تواب در ساختار تشکیلاتی اطلاعات به روایت افزوده میشود؛ خردهپیرنگهایی که کمکی بارز به پیشبرد روایت و جهتدهی به این کلاف سردرگُم نمیکند. پژوهش در تولید آثار مهم که رابطه تنگاتنگی با تاریخ و هویت یک ملت دارد، البته ارزشمند و قابل توجه است، اما ساختار محتوایی اینگونه آثار از اجرا و تولید آن مهمتر است. در اینگونه آثار نکته مهم تمیز نمودن فرم اجرایی تولید است. چنانچه فُرم اجرایی صرفا مستندسازی یک واقعیت باشد، «ماجرای نیمروز، رد خون» بهخوبی از پس آن برآمده است. اما حجم گسترده اطلاعات در مورد جزئیات مرصاد و نمایش همه عناصر آن، اثر را از شکل دراماتیک آن خارج کرده است. مخاطب شاهد نمایش صحنههای شلوغ و پرهیجان از سالهای پایانی و پرالتهاب جنگ (مرصاد) و چهره پوشالی گروهک مجاهدین است، اما درگیر گره و هیجانات دراماتیک آن نمیشود. چراکه اساسا محتوای اثر داستانی نیست و قصهگویی نمیکند. لاجرم شخصیتهای آن نیز معروف ذهن مخاطب نیستند. اول و آخر شخصیتها و ضبط و ربطشان با موضوع شُل و بدقواره است. شخصیتهای اصلی مختصر اتصالی به جریانات میگیرند و همینطور منفعل در میانه یک هیاهوی شلوغ و پلوغ به چپ و راست پاس میخورند. زمانبندی فیلم طولانی است، بدون آنکه فیلمساز توانسته باشد از دل این بلندا ارمغان دراماتیکی برای مخاطبش فراهم سازد. فیلم در سایر عناصر ساختاری بهخصوص تدوین، طراحی صحنه و فیلمبرداری موفق است.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بازگشت جواد عزتی به خونبازی در «زخمکاری ۳»
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- مدیر کل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم توضیح داد؛ پرونده هیچ فیلمی برای همیشه بسته نیست/ چرا «شیشلیک» اکران نمیشود؟
- عذرخواهی تلوبیون درباره حاشیههای اکران آنلاین «درخت گردو»
- واکنش مهدویان به حذف نام فیلمش در «خندوانه»؛ این همان فیلمی است که نمیخواهند تماشایش کنید
- تنهاییِ یک مرد/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده» پروانه نمایش گرفت
- ردِ بو/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- وقتی همه چیز مبهم است/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پایبند به قواعد ژانر/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پاشنه آشیل؛ کار کردن با یک گروه ثابت/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- برشهایی بدون شتابزدگی/ نگاهی به تدوین فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده»، برنده است
- «مرد بازنده»، برگ برنده
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- انتخاب هیات رییسه جدید انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما
- رقابت ۲۸۵ فیلم در ۳ بخش انیمیشن، مستند و بینالمللی اسکار نود و هفتم
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟