سینماسینما، فریبا اشوئی
نورالله عزیزمحمدی- مشهورترین قاضی جنایی ایران- در طول ۴۵ سال قضاوت خود قریب به ۴۵۰۰ پرونده قتل را بررسی کرده و حدود ۴۰۰۰ نفر را به اعدام یا قصاص محکوم کرده است. این پیرنگ اصلی مستند «قاضی و مرگ» به کارگردانی حسن خادمی است. ریچارد لیکاک (مستندساز مستقیم) معتقد است: «مستندسازی مکاشفه (کشف و شهود) و نگاه دقیق و موشکافانه به همراه دیدگاه شخصی مستندساز است.» نگاه از درون موضوع میآید. نگاه شیوه مستندساز است برای تلاش و رسیدن. نگاه یعنی: «چه بگویم؟ چگونه روایت کنم؟ دنبال چه باشم؟ به چه چیز برسم؟» مستندساز بر اساس موضوع خود، دنبال یک ایده مرکزی است. ایده مرکزی مستند «قاضی و مرگ» زندگی خود قاضی است یا مرگ محکومین؟ ایده مستند شالوده چیزی است که مخاطب در فیلم دنبال میکند. ایده مستند میتواند طرح یک پرسش باشد تا مستندساز با آن، به سمت موضوع اصلی برود. پاسخ به این پرسش در طول فیلم (بدنه) کلیت موضوع را تعیین خواهد ساخت. مستند «قاضی و مرگ» زیاده و پراکنده میگوید (پروندههای قتل، علل و احکام صادره، زندگیِ خصوصی حال و گذشته قاضی، سایه مرگ از کودکی تا حال). در این مستند، پیشتر ایده فیلم ساخته شده و نتیجهاش معلوم شده است. این در حالی است که ایده باید شالوده همه آن چیزی باشد که مخاطب در موضوع آن را دنبال میکند. امروزه بیشتر آثار مستند، کتابهای خواندهشدهاند. مستندساز پیشاپیش قضاوتش را کرده، نتیجه را گرفته و بعد آن را تصویری کرده است. نکته مهم به زعم نگارنده در یک اثر تصویری– نمایشی، مشخصا در مستند «قاضی و مرگ» این است که به مخاطب اجازه داده شود خودش در فیلم مشارکت کند، درباره موضوع قضاوت کند و نتیجه مطلوب را خودش به دست آورد. مخاطبِ تصمیمگیرنده، موضوع بیشتر برایش جذاب خواهد بود. کشف و شهود در شیوه مستند مشاهدهگر، مهمترین اصل است. حسن خادمی نورالله عزیزمحمدی (قاضی) را انتخاب و برای آن، هدف و ایدهپردازی کرده است. پرسش: هدف کارگردان از ساخت فیلم چیست؟ پاسخ: توضیح یا توجیه شغل قضاوت که در نمایش گزیدهای از ۴۰ و اندی سال خدمت و رقم بالای احکام قصاص صادره، البته بالقوههای جذابی نیستند.
پرسش: پیرنگ اصلی مستند «قاضی و مرگ» چیست؟ اتفاقات محیط کار (دادگاه جنایی- شعبه ۷) یا زندگی سوژه (خانه و اعضای خانواده)؟ نگاه و موضع سازنده اثر چیست؟ چگونه عناصر و پیرنگهای فرعی (پروندههای مورد قضاوت، گذشته و حالِ امروز قاضی) قرار است ما را شگفت زده کنند؟ جمعبندی فیلم و نتیجهگیری آن چیست؟ پاسخ: اینکه قاضی خوب وکیل بهتری خواهد بود! زیرمتن مهم این داستان (مفاهیمی کدگذاریشده) چه بوده است؟ زیرمتنها مخاطب را به معنایی بزرگتر از آنچه میبیند، میرسانند. جادوی سینمای مستند، حرکت زیرپوستی به سمت معناست. جادویی که در «قاضی و مرگ» برخلاف عنوان وزینش، چندان کارساز نبوده است.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد/ نگاهی به مستند «تیتراژ در سینمای ایران»
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
- سکوت به مثابه فریاد/ نگاهی به فیلم “در سکوت”
- تمام داشتههای پنهان ما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالی است»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
آخرین ها
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید