سینماسینما، سعید هاشمزاده
یکی از بزرگترین مشکلات فیلمهای مینیمالیستی در سینمای ایران ملزم ندانستن نویسنده و کارگردان در ارائه و ساخت منطقهای دراماتیک است. اینکه چگونه میتوان منطق یک کاراکتر برای انجام دادن عملی را، اگر نمیخواهیم همچون سیر یک روایت شاهپیرنگی بیان کنیم، در یک روایت خردهپیرنگی نشان دهیم و اساسش را بچینیم و از دلیل این رفتار نشانی به مخاطب بدهیم. این نشانیها میتواند تصویری باشد، میتواند در دیالوگ شکل بگیرد و تبدیل به مانیفست عمل کاراکتر شود، یا به وسیله دیگر کاراکترها طرح گردد و موتور محرکه داستان را روشن سازد. ماجرای «درساژ» بادکوبه نیز مانند دیگر آثار شبهمینیمالیستی این مشکل را در خود میبیند؛ اینکه بهعلاوه قانع نکردن مخاطب در منطق سیر داستانی و اعمال کاراکتر اصلی، ضرورت دنبال کردن او را نیز به ما نشان نمیدهد. ما در سیر فیلم دختری را میبینیم که بیدلیل میدود، لج میکند، سکوت میکند و فرار. و در واقع دلیل هیچکدام را، بهخصوص اصل اجبار داستانی ما که از سوی گلسا کلید میخورد، برای ما تصویر نمیکند. در واقع اینگونه به نظر میرسد که این عدم پرداخت نظام استدلالی از سوی کارگردان، به بیرون از متن یا به دنیای تفسیر متن رهنمون شده، و مسئولیت ساخت آن به دوش بیننده افتاده و نویسنده بهراحتی از زیر کاشت دلایل دراماتیک فرار کرده است. درحالیکه بیشک سینما عرصهای است برای نشان دادن، نشان دادن حداقلی یا حداکثری با کیفیت درست روایی. اما در «درساژ» انگیزه که مهمترین بحث یک فیلمنامه شخصیتمحور است، پنهان میماند و برملا نیز نمیشود و همانطور که گفتیم، به دایره تفسیر کشانده و هل داده میشود و به فرامتن میرود. مسئله اصلی اینجاست که چقدر میتوان با نشان ندادن انگیزه کاراکتر اصلی داستان را پیش برد و سپس عملی را که او انجام میدهد، توجیه کرد. حاصل میشود یک لجبازی تینایجری که نه عمقی میسازد و نه ضرورتی در آن میبینیم. در واقع وقتی پیشینهای از زندگی گلسا ندیدهایم، نمیتوانیم برای لجبازی او در بافت زندگیاش توجیهی بتراشیم. نمیتوانیم همراه او شویم، او را محق بدانیم و سکوت او را دنبال کنیم. از اساس نیز اگر رازآلود بودن شخصیت گلسا برایمان قابل حل باشد و منتظر اعمالی طراحیشده از سوی او باشیم که غافلگیر شویم، این رازآلودگی، یعنی شخصیتی که رازی دارد و از پس آن انگیزهای بیرون میآید، برای ما ساخته نشده است، بلکه به جای رازآلودگی یک لجبازی کودکانه و یک سکوت بیدلیل را میبینیم.
نکته بعدی، پس از مسئله اطلاعات و انگیزه کاراکتر اصلی، این است که فیلم به کلیشههای آثار تینایجری کشیده میشود؛ به تقابلهای قابل پیشبینی، پدر پولدار و پدر بیپول، کلکلها و جنجالهایی که قشر تینایجر دارند و این جنجالها به تقابل با والدینشان نیز کشانده میشود. تقابلی که کلید اصلی موضوع فیلم را به ما میدهد و چقدر دیر و چقدر سطحی. کلیدی که در دیالوگهای پدر نهفته است؛ اینکه گلسا باید معامله کردن را در دنیای بزرگسال یاد بگیرد و کلهاش را به کار بیندازد. شاید این موضوع از منظر (پیاووی) یک تینایجر، شخصیت تازهجوان، یک دغدغه و مسئله اساسی به نظر برسد، اما باید گفت طرح و پرداخت این دغدغه در یک بستر خردهپیرنگی انفعال میسازد و داستان پررنگی شکل نمیدهد.
بادکوبه در گفتوگوهایش بر این امر تاکید میکند که فیلم قصد نشان دادن طبقه کمتر دیدهشده را دارد؛ طبقات شهرکنشینی که در شهرهای کوچک استان تهران زندگی میکنند. اما آنچه مشاهده میکنیم، با آنچه بادکوبه میگوید، فاصلهای زیاد دارد. ذهنیت کارگردان نسبت به سوژهاش و آن چیزی که میگوید، در تفاوتی فاحش است. مسئله این است که فیلم بادکوبه از اساس فیلم کلوزآپ است. فیلم شخصیت. فیلم نمای نزدیک و قرار هم نیست لانگ شاتی از یک مجموعه یا جامعه زیستی را به تصویر بکشد. جدا از اینکه فیلم توانایی نمایش این لانگشات را ندارد و دو دیالوگ حاشیهای نمیتواند نمایندهای باشد برای آسیبشناسی این قشر. در مجموع پناه بردن به ذهنیت بیننده و خودبسنده نبودن اثر در مدیومی که میخواهد ارائه دهد، بزرگترین آسیبی است که به فیلم «درساژ» زده شده.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش و نقد فیلمهای کوتاه «سیمرغ» در ترکیه
- تاریخ سینما و عاشق سینما/ نگاهی به مستند «آرشیو متروک»
- ناگهان پروانه/ نگاهی به فیلم «وقتی پروانه شدم»
- گفتوگو با کارگردان «تو مشغول مردنت بودی»/ زخمهای عمیق جامعه را پنهان نکنیم
- مواجهه با مرگ/ نگاهی به فیلم «تو مشغول مردنت بودی»
- گفتوگو با مهدی ارجمند، کارگردان «ملاقاتهای شگفتانگیز»/ «ملاقاتهای شگفتانگیز» یک فیلم ایدئوگرافیک است
- کارگردان «وقتی پروانه شدم» مطرح کرد/ چهره دوگانه میترا حجار در هر دو بافت سنتی و مدرن فیلم جذابیت دارد
- فیلمی مهم که قانونگذاران و مسوولان باید ببینند/ نگاهی به فیلم «خط باریک قرمز»
- نمایش سه فیلم کمتر دیده شده از سهراب شهید ثالث در باشگاه هنروتجربه
- اولین تیزر رسمی اکران ٨٨ دقیقه کوتاه
- گفتوگو با پویا بادکوبه، کارگردان «درساژ»/ به تعداد آدمها واقعیت، متفاوت است
- در جستوجوی معنا!/ نگاهی به فیلم “محدوده ابری”
- سلوکِ بلوغ / نگاهی به فیلم “درساژ”
- میزگردی با کارگردانهای فیلم کوتاه بهاره/ فیلم کوتاه ضامن آینده سینمای کشور است
- گفتوگو با امید نیاز، کارگردان فیلم «ب ۱۲»/ بچهها فیلسوفهای بیتجربهاند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
آخرین ها
- تغییراتی که باید، انجام میشود؛ پاسخ وزیر ارشاد درباره تغییر دبیر جشنواره فجر و معاون هنری
- فیلم ایناریتو با بازی تام کروز در بریتانیا ساخته میشود
- «ساموئل خاچیکیان؛ یک گفتوگو»؛ گفتوشنود با شبحی از گذشته که خیال رفتن ندارد
- پرویز ربیعی و فیلم سینمایی «شبکه» در بیست و پنجمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- در آستانه برگزاری آیین اختتامیه؛ نامزدهای جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- استیون اسپیلبرگ، اسپایک لی و کن برنز مدال ملی هنر میگیرند
- فراخوان عمومی تامینکنندگان تجهیزات تولید داخل
- نمایش «طعم گیلاس» در قزاقستان
- سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ ابعاد پرونده قتل داریوش مهرجویی روشن است
- شهاب حسینی به فیلم هالیوودی علی عطشانی پیوست
- دبیر پنجمین جشنواره فیلم کوتاه موج انتخاب شد
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار