سینماسینما، الناز راسخ
خدا رفتگان شما را بیامرزد. همین چند سال پیش بود که پدربزرگی را که زندگیاش شبیه همین حاج حسین آقای فیلم «پنج» بود، از دست دادم. ۲۰ سالی در خانهای درندشت تنها زندگی کرد و مَنِشِ سلوکانهاش را به آجر آجرِ خانهاش بخشید. صبحها پیش از اذان برمیخاست و وضویی میگرفت و تا بالا آمدن آفتاب به تماشای آسمان آتشگرفته مینشست. پرتوهای درخشان آفتاب که از میان حفرههای گیپور پرده توری خود را به فرش سرخرنگ میکشاند، به حیاط میرفت تا علفهای هرز باغچه را هرس کند و به تن تشنه درخت زردآلویش آبی دهد و سنگفرش حیاطش را نمناک کند و بوی کاهگل را در فضا بپراکند. خوب که از بوی گلهای باغچهاش سرمست میشد، آرام دستش را به دیوار میگرفت و با طمانینه از پلهها بالا میرفت تا غذای مختصر ظهرش را بار گذارد و دوباره آرام از پلهها پایین بیاید و از خانه خارج شود تا به تماشای حال همسایهها و دوستانش بنشیند. اگر کسی را نمییافت، سراغش را از دیگری میگرفت و اگر خبر موثق و دندانگیری نصیبش نمیشد، دلش رضا نمیداد که بیخبر بنشیند و به دیدارش نشتابد. دوچرخهای نداشت که روی آن بنشیند، حتی اگر داشت هم ۹۸ سال توان رکاب زدن را از او گرفته بود. از همین روی عصا بر زمین میکوبید و با تکیه بر آن از کوچهها عبور میکرد تا زنگ خانه رفیقش را به صدا درآورد و حالی از او بپرسد و دلشورهاش را تسکین دهد و دوباره مسیر آمده را بازگردد و در تنهایی با موجهای رادیوی کهنهاش بازی کند و در میان صدای گوینده چشمانش سنگین شود و گوش رادیویش را بپیچاند و بر روی تختش به خواب رود و فردا دوباره سکوت و تنهایی و تیک تیک ساعت شماتهدار و طلوع و غروب آفتاب و نمایان شدن هلال ماه و تاریکی هوای هر روزه.
مجتبی حسینی در «پنجِ» خود و شیوهای که برای بیان داستانش برگزیده، بیش از آنکه از حرفه داراییبافی و داراییبافان بگوید، از روح شاعرانگی که در میان مردم سختکوش یزد در جریان است، میگوید. از همان لحظه نخست وقتی به تماشای «پنج» نشستم، غرق تنهایی حاج حسینی شدم که گاهی مرا به یاد پیرمرد «همسرایان» کیارستمی یا «طبیعت بیجان» شهیدثالث میانداخت. پیرمردی که روزگارش در ساعت کهنهای خلاصه میشد که در لحظات انتظار از حرکت باز میایستاد و فناوری هم به کارش نمیآمد. حسینی در همراه کردن مخاطب با خلوت حاج حسین و قابهای زیبایش بسیار موفق عمل کرده و در لحظاتی چنان مخاطب را در لذت تجربههای پیرمرد شریک میکند که او از زمان و مکان خویش جدا میشود. اما تا تیتراژ پایانی و آن جملاتی که بر پرده نقش میبندند، هیچ درک یا تصوری از داراییبافی یا داراییبافان پیدا نمیکند، بلکه آنچه او را با خود همراه کرده، زندگی پیرمردی است که در تنهایی روزگار سپری میکند و ریتم زندگیاش آلوده به واژه تکرار است.
خرده دیگری که به مجتبی حسینی میتوان گرفت، این است که آنقدر که برای قاببندیها و فلسفه در جریان هر صحنه وقت صرف کرده، برای بازی گرفتن از نابازیگران فیلمش تامل نکرده است. همین عدم توجه به بازیها از قدرت تاثیرپذیری بسیاری از صحنهها کاسته و به مخاطب این حس را القا میکند که کارگردان برای ساخت فیلمش عجولانه رفتار کرده است.
بااینحال، نمیتوان از بسیاری از لحظات جذاب فیلم گذشت. یکی از این لحظات جذاب و تاملبرانگیز جایی است که حاج حسین گوشی پزشکی را بر گوشش میگذارد و ضربان قلبش را میشنود. از آن لحظه انگار تازه متوجه جوهر اصلی زندگی که خودش است، میشود و به این آگاهی میرسد که معنای زندگی یافتن خویشتن خویش است و آن کس که خود را مییابد، به شادیای دست پیدا میکند که پیش از آن هیچ شناختی از آن نداشته است.
و سخن آخر آنکه اگر برای لحظاتی خواهان بخشیدن آرامش به چشمان و ذهن خود هستید، دیدن «پنج» را از دست ندهید.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- گفت آن گلیم خویش بدر میبرد ز موج/ وین جهد میکند که بگیرد غریق را/ نگاهی به مستند «صبیه»
- آبشخورِ آهوانِ تشنه!/ نگاهی به مستند «مُغیسُف»
- نمایش ۶ فیلم مستند ایرانی در برنامه انجمن آسیایی نیویورک
- نگاهی به مستند «زیر این چتر باران میبارد»/ چیزی خزنده و مرموز راه پیدا کرده به دفتر مدیری مسئول
- «کاغذپارهها» از اول بهمن اکران عمومی میشود
- خبرهای تازه از «اکران حقیقت»/ نمایش چهار مستند در بهمن ماه
- صنوبرهایِ شیرین، در همنوازیِ عشق
- مستندهای بخش مسابقه اصلی «ایدفا» معرفی شد
- شهرت یا آرامش / مستند «مزرعه کلارکسون»؛ پیچوخمهای مزرعهداری
- یک هشدار زیبا / مستند «سالی که جهان تغییر کرد»؛ حال خوش طبیعت وقتی انسان در قرنطینه بود
- قدیمیترین تصاویر عزاداریها و مجالس آذری زبانها در مستند «صادق الوعد»
- نه فرشتهام، نه شیطان
- مردی که نمیخندید ولی میخنداند! / «باستر بزرگ»؛ مستندی درباره مرد صورت سنگی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
آخرین ها
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان»
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی