کیوان کثیریان _ تجربه ماههای اخیر نشان داده که همچنان سینمای کمدی در میان مردم محبوب است. در جامعهای که خنده و شادی در آن اولویت ندارد، سینمای کمدی میتواند گریزگاهی باشد برای یکی، دوساعت دوری از مشغلههای کسالتبار و افسردهکننده روزانه.
کمدی اما، مقتضیاتی دارد و توانایی خنداندن، مهارتی دشوار و مهم است که هرکسی به آن مجهز نیست. یکی از دشوارترین مراحل، سوژه و موضوعی است که هنرمند به آن میپردازد و آن را دستمایه کمدی میکند. تجربه نشان داده ایرانیها سخت میخندند و اساسا برخی موضوعات که در سینمای اروپا یا هالیوود قهقهه تماشاگر را درمیآورد، به مذاق ایرانیها خوش نمیآید و گاه بیمزه به نظر میرسد. پس عملا کار کمدینویس و کمدیساز و کمدین سختتر از حدی است که تصور میکنیم. حالا تصور کنید انتخاب این موضوعات و سوژهها دچار محدودیتهای زیادی هم بشود. یعنی از طرفی دستگاه نظارتی سینما و از طرف دیگر حساسیتهای بعضا بیمورد موجود در جامعه دست به دست هم میدهند تا تعداد سوژههای ممنوعه برای خندیدن و خنداندن هرروز بیشتر شود و دست فیلمساز کمدی هرروز بستهتر. شوخی با افراد، اقشار، اقوام، مشاغل، زبانها و لهجهها ممنوع است. شوخی با مشکلات اجتماعی و اقتصادی و درمانی و رفاهی، بهکلی مجاز نیست. شوخی با سیاست هم که حرفش را نزنید. شوخی و کنایه، با نیت نقد و اصلاح هم که زود سیاسی میشود و هزینه دارد. با عادات بد اجتماعی مردم و مسئولان مثل دروغ یا عوامفریبی یا حتی دزدی و اختلاس هم که شوخی کنی، معنای کاملا سیاسی پیدا میکند. طعنه و کنایه به هیچکس و هیچچیز و هیچجا جایز نیست؛ یا جرم است یا سیاهنمایی یا تمسخر یا تحقیر یا توهین یا تضعیف. پس واقعا با چه چیزی میشود شوخی کرد؟ همین وضعیت موجب شده که سطح فیلمهای کمدی تا این حد نزول کند و بیکیفیتترین فیلمهای کمدی در نازلترین سطح محتوایی پایشان به پرده سینما باز شود. نتیجه این میشود که باید از خودمان بپرسیم چرا نظیر آن فیلمهای کمدی سالهای پیش دیگر تولید نمیشود؟ سینماگران مطرحی که در سالهای گذشته در حوزه سینمای کمدی فعال بودند الان کجا هستند؟مسئله دیگر این است که دیگر کسی شوخی با خودش را هم برنمیتابد. هر شوخیای معنای توهین به خود میگیرد. ظرفیت و جنبه مواجهه با شوخی که بهکلی پایین آمده است و زود اعتراض و داد و فریاد و تحصن و… شکل میگیرد که متأسفانه خریدار هم دارد و نافذ است. با این شرایط اساسا کار نویسنده و سازنده کمدی دشوارترین کار دنیاست. طبیعی است اگر میبینیم تمایل سینماگران کاربلد به ساخت کار کمدی از همیشه کمتر شده است. سیستم نظارتی سینما هم که اخیرا بسیار محافظهکار شده و سیاست آسه برو، آسه بیا را در پیش گرفته که به نظرم از نکوهیدهترین سیاستها در حوزه فرهنگ است و آسیبهای جبرانناپذیری به سینما میزند. اینکه کاری کنیم، که صدایی از کسی درنیاید، بیتدبیری محض است. گسترش سانسور سادهترین کار است و این سیاست همراه با ترس و محافظهکاری، باعث سانسور گسترده میشود، خودسانسوری را توسعه میدهد و از توقیف هم لطمهزنندهتر است. کاش همهمان ظرفیت شوخی را در خود ایجاد کنیم یا بالا ببریم. اعتمادبهنفسمان را بازیابیم. شوخی، کسی را تضعیف نمیکند. شوخی با تمسخر فرق دارد. شوخی با توهین و تحقیر مرز دارد. اینهمه دچار سوءتفاهم نباشیم. نمیشود بدون شوخی جامعه شادی داشت. سینمای کمدی بدون شوخی میمیرد. بگذاریم دست شوخینویسان و طنزپردازان باز باشد. سیستم نظارتیمان هم کمک کند که فرهنگ شوخی که به خنده و شادی دستهجمعی منجر میشود جای خود را در جامعه پیدا کند. با محدودکردن شوخی، هیچ فیلم کمدی و شاد بهدردبخوری تولید نمیشود. اگر همه، کمی سعهصدر و اعتمادبهنفس داشته باشیم، خیلی چیزها حل است.
منبع: روزنامه شرق
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- دوربین فرانسوی در جشنواره مستند کانادا
- در گفتوگوی کیوان کثیریان با بهنام بهزادی و مجید بزرگر مطرح شد/ پروانه ساخت دیگر موضوعیت ندارد
- در گفتوگوی کیوان کثیریان، امیر اثباتی و عباس عبدی مطرح شد: سینماگران حق دارند به صورت فردی برای یک نامزد تبلیغ کنند |
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد: در حال برگشتن به دهه ۶۰ هستیم که زور میزدند سینما را گلخانهای کنند/ منطق دوستان این است که میخواهند بهزور خودشان را دیکته کنند
- نسخه ویژه نابینایان «درخت زندگی» منتشر میشود
- گفتوگوی کیوان کثیریان با همایون اسعدیان و سعید عقیقی در برنامه «خط فرضی»: عدهای دوست ندارند چهره واقعی جامعه را در سینما ببینند/ معاصر بودن از دموکراسی و احترام به حق دیگران میآید
- آنچه در سینما خطرآفرین بوده سانسور عقیده است/ در سینما گرهی افتاده که مدام هم کور میشود/ هیچکس نمیتواند زنان را از تاریخ سینما حذف کند
- هشدار به سانسور در عصر هوش مصنوعی/ میزگردی با حضور کیوان کثیریان، شهرام مکری و حسام سلامت
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد: حکومتهایی که خودشان را متولی حقیقت میدانند خطرناکترین دولتها هستند
- در نمایش و تحلیل «دوربین فرانسوی» مطرح شد؛ کثیریان: یک مستند «راشومون»وار/ ضرابینسب: فیلمی بازیگوش و سرخوشانه
- استحاله جامعه از هم گسیخته/ نگاهی به رویداد «کرگدن خوانی»
- رویداد «کرگدن خوانی» تمدید شد
- رویداد «کرگدن خوانی» / گزارش تصویری
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند