پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

معینی، برنامه‌های افطار شبکه سه سیما را اجرا می‌کرد؛ برنامه‌ای که در نوع خود ساده بود و پیچیدگی‌های برنامه‌های افطار امروز را نداشت اما این سادگی باعث شده بود برنامه‌ای اثرگذار در لحظات افطار برای مخاطب، تبدیل به نوستالژی شود.

این مجری تلویزیون که سال‌ها اجرای برنامه افطار تلویزیون را بر عهده داشت این روزها کمتر در تلویزیون و حوزه اجرا حضور دارد و بیشتر در حوزه آموزش صدا و سیما و کلاس های گویندگی و فن بیان فعالیت می‌کند.

علیرضا معینی در گفت‌وگویی از خاطراتش از اجرای «برنامه افطاری» گفت.

او با اشاره به اینکه برنامه افطاری شبکه سه سیما را به مدت هشت سال اجرا می‌کرده است، توضیح داد: این برنامه با عنوان برنامه افطاری  که ویژه افطار بود به خوبی توانست با مخاطب ارتباط برقرار کند؛ چرا که این برنامه با منطق زنده بودن هدایت می‌شد و زمینه ارتباط لحظه‌ای با مخاطب را ایجاد کرده بود؛ به عنوان مثال در لحظه به من اعلام می‌شد که شعری را از فلان شاعر بخوانم و یا فلان موضوع را در لحظه طرح می‌کردم و ارتباط‌های خوبی با مخاطب داشتیم. همه این عوامل موجب شده است که مخاطبان من را با این برنامه می‌شناسند و با آن خاطره دارند.

معینی درباره اجرای برنامه و شرایط سختی که آن سال‌ها مجریان با آن دست و پنجه نرم می‌کردند، گفت: پخش «برنامه افطاری» همزمان با شرایطی بود که گویندگان، رسمی و خشک و به اصطلاح با کت و شلوار اتو کشیده برنامه اجرا می‌کردند. اما این برنامه توانست از آن حالت رسمی و خشک خارج شود. شیوه اجرای برنامه‌های ما در آن زمان همه شبیه به گویندگی خبر بود از طرفی اگر غیر از این برنامه‌ای در تلویزیون پخش می‌شد عرف نبود. به گونه‌ای که اولین کسانی که در تلویزیون کت‌های رنگی پوشیدند برای مخاطبان عادی غیرقابل باور بود و مخاطبان عادی نمی‌توانستند ارتباط برقرار کنند، اما این ارتباط برقرار و این تابو شکسته شد که مجریان در تمام فصول سال اعم از گرما و سرما باید با کت و شلوار و یقه‌ی بسته برنامه اجرا می‌کردند.

​این مجری قدیمی برنامه افطاری تلویزیون سپس یادآور شد: ما در برنامه افطاری‌مان سعی کردیم فضای خشک و رسمی را بشکنیم و چون برنامه زنده بود به شکل مستقیم نظرات مخاطب را در لحظه دریافت می‌کردیم. مخاطب انتظار دارد کارهایی که ساخته می‌شود، چه سریال و چه برنامه‌های تلویزیونی بنا به شرایط فصل و زمان خود ساخته شود.

او سپس به بیان خاطره‌ای از برنامه افطاری تلویزیون پرداخت و گفت: لوکیشین این برنامه در اردوگاه شهید باهنر و ماه رمضان هم مصادف با اواخر پاییز بود. در یکی از روزها هوا بارانی شد و ما مجبور بودیم کاپشن بپوشیم. وسط اجرای یکی از برنامه‌ها که باران گرفت، مادرم با من تماس گرفت و تاکید کرد که کاپیشنم را بپوشم تا سرما نخورم من این موضوع را به مخاطبان گفتم که مادرم تماس گرفت و شاید مخاطبان به خاطر همین اتفاقات، این برنامه در ذهنشان مانده است.

معینی تیم «برنامه افطاری» را یکی از دلایل موفقیت‌ این برنامه اعلام کرد و گفت: تیم ما، تیم خوبی بود. تهیه‌کننده برنامه افطاری، آقای امانی یکی از تهیه‌کنندگان با سابقه تلویزیون بودند و اینگونه شد که این برنامه به مدت هشت سال به روی آنتن رفت تا زمانی که سریال‌های رمضانی هنوز در تلویزیون مرسوم نبود. اما پس از اینکه فضای سریال‌سازی در تلویزیون ایجاد شد این برنامه‌ هم با مخاطب خداحافظی کرد؛ در حالی که این برنامه که حوالی افطار  پخش می‌شد، واقعا توانسته بود مورد توجه مخاطب قرار بگیرد.

معینی سپس ویژگی‌هایی که باعث شده بود بتواند «برنامه افطاری» را هشت سال روی آنتن ببرد را اینگونه بیان کرد:‌ یکی از ویژگی‌های این برنامه به زنده بودن آن برمی‌گشت؛ چرا که یک برنامه‌ی زنده برای مخاطب همیشه جذاب است، از طرفی آن اتفاقاتی که در لحظه می‌افتاد برای مخاطب جذاب بود. مخاطب در لحظه درخواستی که داشت مطرح می‌کرد، از سویی کارشناس خانواده دعوت می‌کردیم و ارتباطی دوسویه بین برنامه و مخاطب ایجاد می‌شد. متاسفانه ویژگی برخی برنامه‌های زنده حال حاضر این شده که مجری تپق می‌زند و استدلالش هم این است که برنامه زنده است.

این مجری در ادامه در همین زمینه مطرح کرد: در ارتباط با بسیاری از برنامه‌های زنده تلویزیون نمی‌توانید منطقی بیاورید که زنده است؛ چرا که یک برنامه باید منطق و دلیلی داشته باشد که زنده است. یکی از ویژگی‌های زنده بودن برنامه مسابقه‌ای است که مخاطب از طریق آن با برنامه ارتباط برقرار کند. زمانی که برنامه زنده پس از یک هفته برنده را معلوم می‌کند و یک ماه بعد جایزه را به او می‌دهد لزومی ندارد که زنده باشد؛ به عنوان مثال اگر «نود» عادل فردوسی پور زنده نبود، نمی‌توانست به این خوبی مخاطب داشته باشد اما یک سری برنامه های زنده هستند که قابلیت و منطقی برای زنده بودن ندارند.

معینی در پاسخ به این پرسش که چرا برنامه‌ای که هشت سال توانست با مخاطب ارتباط برقرار کند، از تلویزیون خداحافظی کرد؟ توضیح داد: سیاست سازمان صداوسیما در آن زمان این بود که این برنامه تمام شود و این خداحافظی در حالی رخ داد که تلویزیون با انتقادهای بسیاری از سوی مخاطبان روبه‌رو شد. متاسفانه سریال هایی که جایگزین این برنامه شد نتوانستند با اقبال عمومی روبه‌رو شوند. پس از آن سیاست سازمان این شد که برای افطار در تمام شبکه‌ها سریال پخش کند. به تازگی متوجه شده‌اند که چکار باید کرد تا همه‌ی آنتن تلویزیون سریال نباشد.

این مجری قدیمی در ادامه درباره هویت شبکه‌های تلویزیونی اظهار کرد: در حال حاضر همه شبکه‌های تلویزیون یک هویت دارند. همه شبکه‌ها برنامه صبحگاهی، عصرگاهی، شبانگاهی و غیره دارند که اگر آرم این شبکه‌ها را برداریم مشخص نمی‌شود که هویت این شبکه‌ها چیست؛ چرا که این شبکه‌ها همه شبیه به هم هستند؛ البته برخی شبکه‌ها همچون شبکه مستند و شبکه خبر کم کم هویتشان مستقل شده است اما دیگر شبکه‌های تلویزیون هنوز نتوانسته‌اند در قالب‌هایی که تعریف شده‌اند، قرار بگیرند.

​مجری قدیمی ویژه‌برنامه‌ افطار، درباره‌ی ارزیابی‌اش از برنامه‌های حال حاضر که در لحظات افطار روی آنتن می‌روند، گفت: برنامه‌های افطار تلویزیون به نوعی هستند که مخاطبان نظرات متضادی نسبت به آنها دارند؛ به عنوان مثال نسبت به برنامه «ماه عسل» این تضاد وجود دارد و نقد کارشناسی نسبت به برنامه شکل نمی‌گیرد. در واقع مخاطبان آن، برخورد مناسبی با این برنامه‌ها ندارند. برخی معتقدند فلان ویژه‌برنامه افطار، برنامه‌ای پرهزینه‌ است که جذابیتی ندارد اما همان برنامه از نظر یک عده کاملا جذاب است. این در حالی است که اغلب مردم برنامه ما را در آن سال‌ها می‌پسندیدند و آن را دوست داشتند.

معینی درباره احساسش به برنامه‌ای که سال‌ها آن را اجرا می‌کرد و یک باره از تلویزیون خداحافظی کرد، گفت: برنامه افطاری سالها بود سر یک ساعت مشخص پخش می‌شد و مخاطبان خاص خود را داشت. این سلیقه مدیریتی بود که باعث شد که این برنامه دیگر پخش نشود، در حالی که این برنامه می‌توانست سالها ادامه داشته باشد.

وی ادامه داد: برنامه افطاری با این منطق برداشته شد که هفت ، هشت سال روی آنتن بوده است و دیگر تکراری شده است و باید برنامه جدیدی جایگزین آن شود، اما چرا نباید برنامه‌ای که موفق بوده است تا ۳۰ سال هم پخش آن تداوم داشته باشد؛ متاسفانه بعضی تفکرات در تلویزیون به برنامه‌ها آسیب زد.

این گوینده در ادامه در همین زمینه به حذف بی‌منطق برنامه «رادیو هفت» که با اقبال مخاطب روبه‌رو شده بود اشاره کرد و گفت: برنامه رادیو هفت در این سال‌ها بسیار قابل توجه بود. باید این پرسش را مطرح کرد که چرا این برنامه حذف شد؛ این برنامه می‌توانست تا سالها با قابلیتی که داشت ادامه پیدا کند. متاسفانه این هم تصمیم وقت مدیران بود.

معینی که اجرا و گویندگی برنامه‌های ادبی را در تلویزیون و رادیو عهده‌دار بود، در این زمینه توضیح داد: زمانی که شبکه سه سیما افتتاح شد من اجرای یکی از برنامه‌های ادبی را در این شبکه بر عهده داشتم که زنده بود و همزمان با جشنواره موسیقی فجر پخش می‌شد. ما هر شب برنامه زنده داشتیم و در آن شعر می‌خواندیم. این برنامه هم جزو یکی از برنامه‌های جذاب تلویزیون بود. ۲ ،۳ سال پیش هم برنامه ادبی رادیو را اجرا می‌کردم که از جمله این برنامه می‌توان به «آواز پر جبرییل» اشاره کرد که در رادیو فرهنگ پخش می شد که در جشنواره صدا هم به عنوان برنامه برتر معرفی شد.

او همچنین به برنامه «شعری که زندگی است» اشاره کرد و یادآور شد: این برنامه بسیار قوی و غنی بود که در آن بیشتر به شاعران معاصر پرداخته می‌شد. این برنامه سال ۸۵ به روی آنتن می‌رفت.

معینی با یادآوری اینکه همکاری با حوزه آموزشی سازمان صداوسیما از جمله کارهایی است که این روزها بر عهده دارد، گفت: من ابتدا از گویندگی، استخدام رادیو شدم. در آن زمان می‌خواستم نویسندگی برنامه‌هایی که پیشنهاد می‌شد بر عهده خودم باشد؛ چرا که گویندگی که نویسنده برنامه‌اش باشد کار موفق‌تری می‌تواند ارائه دهد.

این مجری و گوینده قدیمی تلویزیون درباره انتظارش از برنامه‌های افطار تلویزیون اظهار کرد: انتظار دارم برنامه‌های افطار از یک ویژگی و قداستی برخوردار باشند که هیچ یک شبیه دیگری نباشد به لحاظ  موضوعی و اجرا، مخاطب ادب حرفه‌ای را در این برنامه‌ها ببیند و لمس کند که این برنامه کاملا متفاوت است. برنامه‌ای که ویژه مبارک‌ترین روزهای سال است باید یک جلوه خاصی داشته باشد و ادب حرفه‌ای در آن رعایت شود؛ از طرز صحبت مجریانش گرفته تا نوع نشستن، انتخاب مهمان و موضوع برنامه، همگی ویژگی‌هایی هستند که برنامه را نسبت به سایر برنامه‌ها خاص می‌کند .

​

علیرضا معینی با دوبیت شعر این گفتگو را خاتمه می‌دهد که به شرح زیر است:

من، صدایم را در این دم شسته‌ام                                          من، من خود را به شبنم شسته‌ام

من نمی‌خوانم، مگر نازنم کنی                                                 ساکتم من، تا تو آوازم کنی

علیرضا معینی، متولد ۱۳۳۵ در اصفهان، فارغ‌التحصیل رشته تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از دانشکده صدا و سیما و یکی از گویندگان در حوزه شعرخوانی و دکلمه آثار فاخر ادبی ایران و جهان است. او این روزها در تلویزیون و رادیو در حوزه‌ی اجرا فعالیتی ندارد و در حوزه‌ی گویندگی و فن بیان تدریس می‌کند. او پیش از این در این حوزه کتاب «تقویت صدا، گویندگی» را به رشته‌ی تحریر درآورده است و این روزها در تدارک چاپ دومین کتابش است.