سینماسینما، حمید باباوند
اگر تیتر «بازی نوازنده» به جای فارسی، انگلیسی بود (Musician Play!)؛ احتمالاً استعارهٔ جالبتری پیدا میکرد! اما از تیتر که بگذریم باید بگویم در این یادداشت کوتاه بنا دارم دو فیلم «Woman at War» و «جهان با من برقص» را مقایسه کنم!
این روزها گفتهٔ بهروز افخمی (کارگردان) دربارهٔ فیلمهای «۱۹۱۷» و «دیدهبان» مایهٔ شوخیهای زیادی در توییتر شده است. شما شوخی مناسب این دو فیلم را خودتان بسازید اما اجازه بدهید به دلیل تقدم ساخت من ابتدا به فیلم «زن در جنگ» بپردازم.
نمیخواهم دربارهٔ داستان فیلم یا شخصیتها بگویم؛ بنابراین چه کار دارم که اسامی ایسلندی را چطور باید خواند و چه معنایی دارند؛ فقط میخواهم به گروه موسیقی اشاره کنم. یک گروه کر سهنفره بانوان اکراینی و یک گروه سهنفره موسیقی با سازهای پیانو/آکاردئون (ساز کلیدی)، سوسافون (ساز بادی)، درام (ساز کوبهای). رنگآمیزی هنرمندانهٔ آن را میتوان از بین همین سطور هم دید. قبول ندارید؟
دو گروه موسیقی در فیلم «جهان با من برقص» حضور دارند. یک گروه موسیقی سنتی سهنفره شامل خواننده/تار، تنبک و کمانچه و یک ارکستر شامل ۴ ویولن، ۳ ویولا، ۴ ویولنسل و یک کنترباس و یک رهبر گروه است. (که حداکثر ۱۰ نفر در صحنه حضور دارند.)
همینجا میشود بقیهٔ مقایسه را کنار گذاشت؛ اما به اندازهٔ چند سطر دیگر به من فرصت بدهید.
اول: بر اساس زمان تولید و نمایش این دو اثر دور از ذهن نیست که کارگردان ایرانی به تقلید از کارگردان ایسلندی به سراغ استفاده از گروه موسیقی رفته است. حُسْنِ تَقَدُّم و قبح تأخر در کار نیست اما کارگردان ایسلندی نشان داده است که موسیقی بخشی از زندگی روزمرهاش است، اما کارگردان ایرانی فقط خواسته است گروه موسیقی را نشان دهد. اگر قرار باشد اثر وَضْعی ایران امروز را به شرایط ساخت اثر اضافه کنیم؛ شاید باید بگوییم که کارگردان ایرانی ممنوعیت نمایش ساز در صداوسیمای جمهوری اسلامی را خواسته تلافی کند و تا میتواند به نمایش سازها در فیلمش بپردازد.
دوم: کارگردان ایسلندی توانسته است گروه موسیقی را مانند گروه همسرایان در دل گروه نمایشش جای دهد. علاوه بر آن شوخطبعی و هوشمندی او باعث شده تا این همنوازان را از عمق صحنه یک قدم جلوتر آورده و به آنها نقشهای کوتاهی بدهد. آنها بازیگر نیستند و حضورشان داستان را جلو نمیبرد؛ ایدهٔ فاصلهگذاری برشت با ترجمهٔ بندیکت ارلینگسون (کارگردان فیلم)! همهٔ عوامل تولید فیلم زن در جنگ حضور گروه موسیقی را پذیرفتهاند؛ بنابراین برای جای دادن آنها در صحنه، نورپردازی و حرکت آنها برنامه دارند.
ارکستر موسیقی در فیلم ایرانی هویتی مستقل از بقیهٔ فیلم دارد. این را میشود از نوع پوشش آنها فهمید که هیچ نسبتی با بازیگران ندارد. فعالیت گروه موسیقی مستقل از فعالیت بازیگران است و حضورشان در فیلم پیوند نمیخورد. مثل برچسبی که روی بدنهٔ ماشین نشسته است و همراه با حرکت ماشین اینسو و آنسو میرود اما جزئی از هویت اتومبیل نمیشود. عوامل تولید هم برای حضور ارکستر برنامهای ندارند.
سوم: برگردیم به تیتر این یادداشت؛ واقعاً تصور میکنید بشود «بازی نوازنده» را با «Musician Play» جایگزین کرد؟ درست است که Play معنای بازی، بازیگری و نواختن میدهد و به نوازنده هم میگویند Musician اما این دو را نمیشود کنار هم گذاشت و افاده معنا کرد. فیلم ایسلندی چنان با موسیقی آمیخته شده است که پس از پایان نمایش؛ ناخودآگاه میخواهی بایستی و به افتخار کارگردانی که توانسته است اینچنین طنازانه موسیقی را به دل زندگی بکشاند، دستانت را از شوق بر هم بکوبی. بسیار خوشحالم که توانستم «زن در جنگ» را ببینم و بفهمم احتمالاً الگوی سروش صحت (کارگردان) در ساخت «جهان با من برقص» چه اثر فاخری بوده است!
حمید باباوند
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- صبحانه لذیذ/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- افخمی: «بی بدن» را به جای «صبح اعدام» وارد مسابقه کنید
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- اولین تصویر از «صبحانه با زرافهها»/ پایان فیلمبرداری فیلمی با بازی بهرام رادان،پژمان جمشیدی و هوتن شکیبا
- ادعای عجیب مدیر شبکه۴؛ مدیری، علیخانی، جوان و صحت جرأت نمیکنند به تلویزیون بروند
- سروش صحت و کتاب باز با سالن پر در کانادا؛ آقای تلویزیون! کی ضرر میکند، من یا تو؟
- شوکرانِ خنده در عزا/ درباره بهروز افخمی
- لبخندزنان در میان اتاقهای خونآلود/ درباره بهروز افخمی و حضورش در خانه مهرجویی
- جهان با ما برقص/ نگاهی به سریال «مگه تموم عمر چند تا بهاره»
- زندگی را میشود آسان گرفت/ نگاهی به سریال «مگه تموم عمر چند تا بهاره»
- با حضور بهروز افخمی؛ سرهنگ ثریای واقعی مهمان اولین برنامه «از سرگذشت» میشود
- برگزاری کارگاه نویسندگی سروش صحت
- افخمی ماجرای اعدام طیب حاج رضایی را میسازد
- له له زدن برای تیتر شدن/ درباره اظهارات ابوالقاسم طالبی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول