سینماسینما، مینو خانی
تشویق تک تک مخاطبان که به مرور زیادتر میشد، نشان میداد که بیشترشان مثل من دربارۀ پایان نمایش تردید دارند، مثل حرکتهای همراه با تردید برای خروج از سالن. چرا؟ چون بازیگران همچنان داشتند بازی میکردند و بر خلاف معمول پایان نمایشها، به پا نایستادند و از مخاطب تشکر نکردند و از کارگردان دعوت نکردند به صحنه بیاید و خلاصه به اصطلاح تئاتریها رورانسی غیرمعمول بود. این غیرمعمول بودن در شروع نمایش هم وجود داشت: صدای خانمی از بلندگوی سالن شنیده شد که دربارۀ نمایش توضیح میداد و تاکید میکرد قرار نیست چیز خاصی را به تماشا بنشینیم: «در دنیای امروز بین انسانها عملا هیچ ارتباط حقیقی وجود ندارد و تنها توهمی از ارتباط وجود دارد و زبان که یکی از مهمترین ابزارهای ایجاد رابطه و شالودۀ کنشهای آدمی است، کارایی و قدرت خود را از دست داده است و کلمات به صورت بستههای آماده و از پیش تعیین شده به صورت کلیشهها و عادات و تکرار درآمدهاند».
نمایش «خانم آوازهخوان کله طاس» نوشتۀ اوژن یونسکو با ترجمۀ علی باش را حمیدرضا مرادی به عنوان اولین تجربه کارگردانیاش به صحنه برده است. متنی از نویسندهای پیشگام در تئاتر آوارنگارد فرانسه و سبک آبزورد که شاخصۀ آن اغراق، تکرار، عبارات بیمعنی و بیارتباط با یکدیگر در ایجاد فضایی تراژدی-کمدی است؛ یعنی دقیقا همان چیزی که در نمایش دیده و حس میشود.
خانمی با لباس پیشخدمت سمت راست صحنه است و در مقابل او تعداد زیادی فنجان سفید روی مکعبهای چوبی سفید (چهارپایه مانند) قرار دارد و با دهان گشاده و لحنی خندهدار خانم و آقای اسمیت را معرفی میکند و یک در میان، واژۀ «انگلیسی» به کار میبرد تا تاییدی باشد بر هویت انگلیسی مضمون نمایش و زندگی انگلیسی و هویت انگلیسی. خانم و آقای اسمیت با لباسهای سیاه، در انتهای صحنه روی تختِ ایستاده، دراز کشیدهاند. در میانه و جلوی صحنه، خانم و آقایی که سرتا پا سیاه پوشیدهاند روی مکعبهای چوبی سفید نشستهاند. انتهای سمت چپ، سه نوازنده با لباسهای سیاه نشستهاند. از نیمۀ نمایش، مرد آتشنشان که اینجا و آنجا در جستوجوی آتش است تا به وظیفهاش عمل کند، به جمع بازیگران اضافه میشود.
انتظار پیگیری روند یک درام یا روایت و گرهگشایی بیهوده است، تنها حلقۀ وصل شخصیتها و نمایش، همان بیارتباطی است، بیارتباطی آدمها و حرفها و البته بیاهمیت؛ بیاهمیت در ظاهر اما مهم در واقعیت زندگی و چیزی که یونسکو خود در ایده خلق این نمایش گفته است. هیچ کس هیچ حرف مهمی نمیزند، هیچ کس هیچ نقش مهمی ندارد، چون قرار نیست هیچ اتفاق مهمی رخ دهد. شاید این مهم بودن، بر عهدۀ اجزای نمایش همچون بازیگری، ریتم، موسیقی، طراحی صحنه و لباس گذاشته شده است؛ عناصری که کارگردان جوان بهخوبی از عهدۀ اجرای همۀ آنها برآمده است. بهجرات میتوان بر بازی قابل اعتنای تک تک شخصیتها تاکید کرد، حتی وقتی بیهودهترین حرفها را میزنند، حتی وقتی در رورانس نمایش، همچنان ریتم بازی را به گونهای حفظ میکنند که مخاطب مردد ماندن و رفتن میشود. گویش و بیانِ تئاتریِ بازیگرانِ جوان، تحسینبرانگیز است، حتی در بیان بیمعناترین واژه:«بزه» و تکرار بیمعنا و سریع آن در رورانس.
طراحی صحنۀ ساده با پسزمینۀ سیاه و آکسسوار سفید که تنها رنگهای آن گردنبند زنان و پاییون مردان است، تاکیدی بر سبک آبزورد است. و اما موسیقی که جزیی از صحنه بود و نوازندگان نیز جزء بازیگران که در حضور بیاعلام و ساکتشان، نقش خود را بازی میکردند، هر چند اندک، هر چند خفیف، اما به کاربرد موسیقی در صحنۀ تئاتر، فرم و معنای جدیدی دادند؛ فرم و معنایی که در متن سخت و پیچیدۀ یکی از بزرگان تئاتر جهان، در دست کارگردان جوان ایرانی مایۀ تحسین شده است و باعث تجربۀ جدید مخاطب و ارتقای درک و شناخت او.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- فوت بازیگر «مدرسه پیرمردها»/ حمیدرضا مرادی درگذشت
- درباره نمایش «تاج و خاک»/ اعتراضی از جنس خاک و تاج
- «فرانکنشتاین» در زمانه ما
- «سینماسینماست»/ جنی که وجود ندارد!؛ نگاهی به نمایش «جنین جنزده» به کارگردانی سلمان فرخنده
- موفق در کمدی و تراژدی، ناتوان در تراژدی-کمدی/ بررسی جایگاه کارگردانی پارسا پیروزفر
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز