سینماسینما، محدثه واعظیپور
نام محمد یعقوبی نویسنده و کارگردان از اواخر دهه هفتاد در تئاتر ایران مطرح شد، در دهه هشتاد روزهایی که او دوران اوج حرفهای را تجربه میکرد نسلی از نمایشنامهنویسها و کارگردانها متولد شدند و فضایی تازه به تئاتر آوردند. کیومرث مرادی، نیما دهقان، حمیدرضا آذرنگ و رضا گوران هر کدام نمایشهایی را روی صحنه میبردند که پرتماشاگر بودند. در غیبت تماشاخانههای خصوصی، تئاتر شهر و پس از آن تماشاخانه ایرانشهر آن سالها با حضور این چهرهها و نمایشها گرم و پررونق بود.
محمد یعقوبی قصه طبقه متوسط را روایت میکرد، نمایشهایش اجتماعی و دور از تصنع بود. مشخص بود که علاقهمند سینماست و در روایت، تکنیکهای سینمایی هم به کار میبرد. در اجرای نمایش «ماه در آب» (۱۳۸۵) قطع و وصل نور بین پردهها، تقریبا کارکرد کات در سینما را داشت. او بخشی از زندگی آن روزهای ما را پیش چشمانمان قرار میداد که در تئاتر غایب بود یا کمتر دربارهاش صحبت می کردند. عشق، رنج، فقدان و روابط پرتنش زناشویی. شخصیتهای نمایشنامههای او قابل باور و بحرانهایشان آشنا بود. همین ویژگیها باعث میشد نمایشهای محمد یعقوبی انعکاس جامعهای باشد که ارزشهای اخلاقی در آن رو به انحطاط میرفت، جامعهای از دل سنت آمده و نرسیده به مدرنیسم، آشفته و گیج. بسیاری از نمایشهای او طنزی تلخ داشت، شاید به این دلیل که روایت تلخی فراق یا از دست رفتن عشق و به ملال افتادن زندگی و روابط، بدون آن طنازیها امکان پذیر نبود.
در میان بازیگرانی که با یعقوبی کار کردند و در نمایشهای او درخشیدهاند (مهدی پاکدل، علی سرابی، فهمین امنزاده، بهنوش طباطبائی، نوید محمدزاده و پیام دهکردی) آیدا کیخایی همسر یعقوبی موقعیتی ویژه داشت. او بازیگر ثابت نمایشهای یعقوبی بود و در «ماه در آب»، «خشکسالی و دروغ» و «برهان» بهترین بازیهایش را ارائه داد. او معمولا نمایشگر تصویر زنانی جذاب بود که اغلب در روابطی تمام شده یا رو به پایان گرفتارند. زنی جوان در آستانه شروعی تازه (برهان) یا زنی مستقل و قوی که تراژدی زندگی مشترکش میتوانست تماشاگر را تحت تاثیر قرار بدهد (ماه در آب). بازی او در نقش میترا در ورژنهای مختلف «خشکسالی و دروغ» به یادماندنی است.
مهاجرت یعقوبی در دهه نود او را تقریبا از تئاتر ایران دور کرد، جای او و نمایشهایش روی صحنه خالی بود، اما خاطرهاش با ما ماند. دوران پرکاریاش در تئاتر ایران سرآمده بود و دیگر کمتر خبری از این کارگردان میشنیدیم، او سرنوشت حرفهایاش را کیلومترها دورتر از ما پی میگرفت. مدتی پیش آیدا کیخایی خبر از بیماری سرطانش داد و در این روزهای پر از خبرهای منفی و هجوم بیماری و یاس، غمگینمان کرد. انتشار ویدئویی که این زوج، متاثر از بیماری و در ادامه روند درمان موهایشان را میتراشند، دوباره نامشان را سر زبان انداخت.
تماشای آن ویدئو برایم سخت بود، برای من که بخش زیادی از علاقهام به هنر تئاتر را مدیون یعقوبی هستم، من که سالنهای مملو از جمعیت و رورانسهای پرحس و حال نمایشهای «برهان»، «خشکسالی و دروغ» و «نوشتن در تاریکی» را به یاد دارم. شاید برای ما، که فراموش نمیکنیم یکی از بهترین نمایشنامهنویسان معاصر را خیلی زود و به دلیل مهاجرت، از دست دادیم. و یاد یادداشت بهرام بیضایی میافتم برای درگذشت اکبر رادی و آن جمله تلخ که « …خدایا چرا نمایش را دوست نداری؟ چرا در سرزمینهای دیگر دوست داری و در میهنِ من نه؟ کِی خرد میبخشی به آنها که برای هر واژه خط و نشان میکشند؟…»
با همه تاریکیها امید در قلب ما زنده است، فراتر از همه موانع و تلخیها. امیدی که ما را به فردا و دوباره دیدن آیدا کیخایی روی صحنه در نمایشی از محمد یعقوبی امیدوار میکند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- حیرت و دیگر هیچ/ نگاهی به نمایش «آن سوی آینه»
- پایان داوری مرحله دوم جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران
- یادداشت محمد یعقوبی درباره فیلم-تئاتر/ علیه پایمال شدن حقوق هنرمندان حرکت باید کرد
- سیما تیرانداز و فرزاد حسنی در نمایش محمد یعقوبی
- ۳ روایت درباره ۲نفر/ چهکسی محمد یعقوبی و آیدا کیخایی را کارممنوع کرده است
- انتقادات تند و تیز محمد یعقوبی از کارگردان فیلم «خشکسالی و دروغ»
- بهترین فرصت تبلیغ را از «خشکسالی و دروغ» گرفتند/ اسیر سوءتفاهمها شدیم
- جواد یحیوی: مدیران صدا و سیما به بازگشت ممنوع التصویری ها علاقه دارند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- معرفی یک کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد