سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
استاکر آندری تارکوفسکی فیلمی درباره سفری به یک اتاق است. داستان چیزی بیش از این نیست. غریب ترین اتفاقی که در یک فیلم می توانست اتفاق بیفتد. جالب آنکه اتاق نماد و نشان چیزی هم نیست. تنها یک اتاق است و آدم هایی که می خواهند به هر قیمتی داخل آن شوند. این بهانه ای شده برای چشم گرداندن دوربین به گوشه و کنار منطقه، جایی که اتاق در آن قرار گرفته و توسط مقامات مکان ممنوعه اعلام شده.
از زاویه چشم دوربین ابتدا مکان های متروکه می بینیم. جاهایی خالی از سکنه و دور از تمدن. بعد داخل منطقه، طبیعت سرسبز با همه بدویتش است که به چشم می آید. این اما همه داستان نیست. بقایای به جا مانده از تمدن انسانی در گوشه کنار به چشم می خورد. خود اتاق جایی است ساده. خانه ای متروکه که دار و درخت و باران گه گاه از سقف های سوراخ آن سرازیر می شود.
در داخل این خانه غریب اتاقی است که واردش نمی شویم و اتاق آروزها نام گرفته. همه محوریت داستان فیلم همین اتاق نادیده است. تارکوفسکی درباره چیزی که دست آخر نشانمان نمی دهد فیلم ساخته. آدم های فیلم دنبال معجزه اند اما آن قدر ناامید و سرخورده اند که با خود مواد منفجره آورده اند تا معجزه به احتمال جا گرفته در اتاق را نیست و نابود کنند.
استاکر نشان می دهد می شود درباره انتزاعی ترین مفهوم ممکن فیلم ساخت به شرط آنکه دنیای درونی و سبک و استیل داشته باشی. نسخه ترمیم شده استاکر در جشنواره جهانی فجر بعد این همه سال هنوز دیدنی است. بعضی چیزها انگار کهنه نمی شوند. جزء میراث بشری می مانند. شبیه اتاق خود فیلم می شوند داخل منطقه ای متروکه که همواره می خواهیم داخلش سفر کنیم.
استاکر را حتی مخالفان سر سخت تارکوفسکی زمان نمایشش در ایران هم دوست داشتند. کسی را مگر می توانید پیدا کنید نخواهد این سفر جادویی را تجربه کند. استاکر ناخواسته فیلمی شده درباره ذات پنهان در اثر هنری و سفر مخاطب برای سردرآوردن از راز و رمز آن. فیلم درباره ذات هنر صحبت می کند. درباره جادویی که ما را جذب آن می کند. منطقه جایی است که از نو باید کشف شود و راهنمای سفر هم آدم های خاصی اند که در فیلم استاکر یا راه بلد نام گرفته اند.
فیلم در پی بیان اینست چرا ذات هنر این اندازه غریب و راز آلود است و ریشه این غرابت از کجاست. جالب آنکه درباره این موضوع قضاوت نمی کند. همه چیز را می گذارد در صحنه پایانی. جایی که می فهمیم معجزه در وجود دختر معلول استاکر جا گرفته. کسی که با نگاهش لیوان های روی میز را حرکت می دهد و حین این کار صدای عبور قطار را می شنویم و نجوای مبهم سمفونی نه بتهوون که با عبور قطار در حال گذر به صورت نجوا شنیده می شود. کار هنرمند هم همین است. در میانه هیاهوی دنیا تاثیری گذرا می گذارد و با قطار زمان می رود و ما می مانیم و روزمرگی که گریبان مان را خارج منطقه ممنوعه گرفته.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- وحشت همان دریای خروشانی که از درونش زاده شدهایم/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- علیرضا رضاداد: ادغام بخش ملی و بینالمللی فیلم فجر نیازمند بازنگری است
- «کشتی روسی» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- «خوشهچینان و من» در مستندات یکشنبه و «ایثار» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- ۲۰ فیلم برتر تاریخ جشنواره ونیز معرفی شدند/ «دایره» در رتبه شانزدهم
- «ساز دهنی» در بخش «ونیز کلاسیک» جشنواره ونیز به نمایش در میآید
- سید رضا میرکریمی: حکمرانان سنسورهای حقیقتیاب هنرمند را جدی بگیرند
- مروری بر ۹ فیلم بخشهای جنبی هفتادوششمین جشنواره کن
- تقابل نهادهای اجتماعی با خانواده/ نگاهی به فیلم «همه برای بازی»
- گونهای دلتنگی برای چیزی که دیگر نیست/ دربارهی سینمای کیومرث پوراحمد
- برای احمد دامود؛ راز آن نگاه و دستهای چلیپا شده
- گویی مرگ سایهاش را بر این تاکستان انداخته/ نگاهی به فیلم «نزدیک»
- هارولد ماد را دوست دارد/ یادداشتی بر فیلم «هارولد و ماد»
- فاطمه جواهرساز: نباید خودمان را از صحنههای بینالمللی بازار فیلم حذف کنیم
- ساختن سخت است، ویران کردن آسان/ چهلمین جشنواره فیلم فجر و چند نکته مهم
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول