علی نعیمی
از امروز جشنواره فیلم فجر در ایستگاه سیوچهارم، فعالیتهای خودش را با نمایش فیلم در سینماهای مردمی و در کاخ جشنواره آغاز میکند.
تحلیل اینکه در سیوسه دوره گذشته چه اتفاقی برای جشنواره فیلم فجر افتاده است نیاز به قلم مطول و حوصله خواننده دارد که در این مقال نمیگنجد اما آنچه امروز میتوانیم از آن به عنوان یک اتفاق یاد کرده و آن را به پله سیوچهارم یک جشنواره ملی نصب کنیم تبدیل یک اتفاق سینمایی به یک قاعده کلی برای سینمای ایران است. چه آنها که نمیخواهند به این باور برسند که جشنواره فیلم فجر با تمام اهمیت و جایگاهش نمیتواند در روند شکلگیری سال سینمایی ایران تاثیرگذار باشد و چه آنها که میدانند حضور در این رویداد حتی گاهی به قیمت پشت سر گذاشتن بعضی قواعد بازی بر آینده حرفهایشان تاثیر مستقیم و ارزشمندی دارد؛ به نیکی میدانند که جشنواره فیلم فجر با تمام نقصها و ایرادهای کلی که هر ساله از آنها رهایی ندارد؛ باز هم خطمشی اصلی سینمای ایران درست از همین رویداد ۱۰روزه بیرون میآید.
ذائقه سینمای ایران چه در جشنوارههای بینالمللی و چه در عرصه اکران و بازار فروش و سرمایهگذاری درست جایی شکل میگیرد که صاحبان آثار با پذیرش ریسک نمایش در این جشنواره، آن را به بوته امتحان گذاشته و مخاطبسنجی و افکارسنجی درباره فیلمشان را در بیرحمانهترین سالنهای سینمایی کشور به تماشا بنشینند. آنها به خوبی میدانند که سالن تاریک سینما و تصویر نقش بسته بر پرده نقرهای و تمام آنچه سرمایه اصلی آنها است میتواند در یک چشم به هم زدنی از حضیض ذلت به عزیز لذت برسد و از آن طرف هم با تمام ادعاهایی که برخی با خود به سینما میآورند در کمتر از ۳۰ دقیقه از عرش به فرش نزول اجلال میکنند. در چنین شرایطی البته برد با کسانی است که حرف تازه و فرم تازه را در روایتهای داستانیشان لحاظ کنند. نمونههای موفقی از این دست در جشنواره فیلم فجر کم نبوده و فیلمساز بدون تقلید از فضای آثار متاثر از جهانبینی خود، اثری را خلق کرده است.
پرویز شهبازی، مانی حقیقی، بهنام بهزادی و شهرام مکری از فیلمسازانی هستند که در این شرایط و با تجربه کردن در اتمسفر جشنواره فیلم فجر از بوته آزمایش نگاه منتقدان و تماشاگران حرفهای سینمای ایران به خوبی بیرون آمدند و درست در جایی ایستادند که با هر اثر در جشنواره فجر مخاطب باید منتظر یک اتفاق خوب از آنها باشد.
از طرفی جشنواره فیلم فجر سینمای بدنه و آنچه میتوان از آن بهعنوان یک صنعت سرگرمیساز یاد کرد را از خود دور میکند و هیچگاه تعریف ویژهای برای آن نداشته است. از اینرو شاید جشنواره فیلم فجر در مقاطعی توانسته ذائقه مخاطب را ارتقا بخشد اما از طرفی هیچگاه نگاه بخش خصوصی و فرمولاسیون آن را برای گیشه نپسندیده و هیچگونه نقشه راه دیگری را در مقابلش نگذاشته است.
شاید از اینرو و با نگاه به آمار جشنواره فیلم فجر بتوانیم به این نتیجه برسیم که نسبت گیشه با محصول جشنواره فجر نسبت معکوس است. سالهای کمی در طول ۳۴سال گذشته، نگاه جشنواره فیلم فجر با گیشه همسان بوده و از این رو این رویداد مهم سینمایی را فارغ از دغدغههای بخش خصوصی میتوان قلمداد کرد. نمونههای نقض این موضوع مانند فیلم سینمایی «ورود آقایان ممنوع» وجود دارد که در گیشه و جشنواره مورد توجه قرار گرفته اما این مثال نقض را نمیتوان به کلیت غمزده و نگاه خاکستری آثار برگزیده جشنواره فیلم فجر تعمیم داد. چه آنچه به نیکی میتوانیم درک کنیم جشنواره فیلم فجر اقبال زیادی به ژانر کمدی نشان نداده و به جز چند دوره محدود ازجمله دوره بیستوسوم که فیلم «مهمان مامان» برگزیده این رویداد شد هیچگاه نتوانسته است این مشکل را در خودش حل کند که جامعه شاد را میتوان با تزریق یک ذائقه جدید شاد کرد.
جشنواره فیلم فجر فرصت دوبارهای است تا سینمای ایران در شناختن ظرفیتهای عرصه نمایش عمومی آثارش فکر جدیتری کند. عمر سیوچهار ساله جشنواره فیلم فجر این رویداد مهم فرهنگی را به جایگاهی رسانده است که میتوان به ظرفیتهای آشکار و نهان آن اعتماد کرد و از این رو افقهای تازهای را پیش روی سینمای ایران ترسیم نمود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- احتمال حضور «بیبدن» در سودای سیمرغ جشنواره فجر
- معرفی ۲۲ فیلم بخش مسابقه سینمای ایران چهلمین جشنواره فیلم فجر
- فهرست تفصیلی سهم صاحبان آثار و سینماها در جشنواره فجر۳۹ منتشر شد
- اعلام اسامی داوران بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر
- پرکارترین بازیگران زن و مرد سینمای ایران در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر / از مهرداد صدیقیان تا مهناز افشار
- پایان مراحل ضبط و میکس موسیقی «جمشیدیه»
- اعلام نامزدهای فجر ۳۶، امشب با حضور داوران در پردیس ملت
- همه تیزرهای فیلمهای بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر را یکجا ببینید/ فیلم
- اسفندیاری: شرکت تعداد زیاد فیلم در سودای سیمرغ جشنواره را بیمعنی میکند
- واکنش ارد عطارپور به تغییرات بخش مستند فیلم فجر
- قیمت بلیتهای جشنواره فیلم فجر چقدر است؟
- علمالهدی: جشنواره فجر متناسب با ایام فاطمیه باشد/ ژست هنرپیشهها تکرار نشود
- بررسی فیلم های جشنواره فجر در سینماسینما/ ۷- ایتالیا ایتالیا
- پرکارترین بازیگران زن جشنواره فیلم فجر
- ۹ فیلم اولی جشنواره فجر کدامند؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول