سینماسینما، ارسیا تقوا*
هرچند در این ایام تلخی که میگذرانیم دیدن جوانهای دلگیر و دلزده غریب نیست، اما صحبت با یکی از اینها که باور خود را از هر مظهری از فرهنگ این دیار از دست داده بود برایم هم سخت بود هم عجیب. عجیب بود چون در اوج استیصال سعی میکرد با منطق و استدلال و به مدد پشتوانه غنی مطالعاتی پنبه هرچه بود و نبود را بزند. اعتقاد داشت سالهاست در هیچ زمینهای توفیق نداشتهایم و اگر هم بوده نسیم محو و گذرایی بیش نبوده، نه در هنر و فرهنگ و نه در اقتصاد و توسعه اجتماعی؛ بهعنوان شاهد مثال حیوحاضر هم از منتقد معروف سینمایی یاد کرد که به تازگی در برنامهای تلویزیونی و در پیشگاه میلیونها نفر شعری از فردوسی را محکم و باصلابت سرتاپا غلط خوانده بود.
این درست که شاید خیلی از ما زحمت مطالعه و بررسی موضوعی که میخواهیم ارایه کنیم را به خود نمیدهیم. حجم مطالب خواندنی و فراگرفتنی زیاد شده و کمحوصلگی مجال خیلی چیزها را از ما گرفته و خیلی چیزها سرجایش نیست. در زمانهای که برای نالیدن از زمین و زمان هزاران برهان آشکار وجود دارد پیدا کردن نقیضهایی الهامبخش مثل جستن سوزن است در انبار کاه.
جوان مغموم پیدا بود که مدتهاست اعتقادش به حدی رسیده که دیگر داشتهها را چون تکگلی میبیند که هیچ بهاری به همراه نمیآورد؛ نه آرزویی داشت و نه انگیزهای. درمانده و مستاصل بود. شده بود مصداق «درماندگی آموخته شده». اصطلاحی که وقتی کاربرد دارد که بههر دری زدهای و شکستخوردهای دیگر به این نتیجه میرسی که هیچ گریزگاهی وجود ندارد و دست از هر رفتاری که بوی تلاش و زحمت دارد، میکشی. در این حالت هرچند هم که شانس موفقیت وجود داشته باشد باز فرد ناتوانی و شکست را به عنوان سرلوحه زندگی میبیند و میپذیرد.
برای رهایی از این بنبست ویرانگرِ نهادینهشده، چارهای جز نشان دادن کورسوهای امید نداریم. غول ناتوانی به مدد تلاشهای خستگیناپذیر از میدان خارج میشود. نگذاریم درماندگی آموختهشده فلسفه زندگی ما بشود.
میگویند یکی از راههای کاستن از تاثیر هیولای ظلمت ناامیدی، یادآوری خاطرات کوچک مثبت است. برای جوان در پاسخ به مثالش از گلوی سیاوش از تاثیر تجربهی دلخوشکنکم با مجله فیلم گفتم. در این سالها با کسانی آشنا شدم که در زمانهای که حتی اینترنت نبود برای اطمینان از اصالت یک مطلب، درستی املای یک واژه، مطابقت عکس با مطلب، کاربرد یک کلمه در متن و حتی ترجمه نام یک فیلم ساعتها وقت میگذاشتند. این را از زندهیاد مسعود مهرابی دارم که میگفت: چون خیلی از مخاطبین مجله فیلم اولین یادگیری سینمایی و حتی ادبیشان با مجله است اگر ما اشتباهی به آنها بگوییم ممکن است برای همیشه در ذهنشان بماند. یکبار در مطلبی از داستانی از کتاب سهقطره خون صادق هدایت مثال آوردم. به اشتباه اسم قصه را «گردباد» نوشتم. هوشنگ گلمکانی چند روز بعد یادآوری کرد که اسم قصه «گرداب» بود.
شاید خندهدار به نظر برسد که مگر مطابقت سال میلادی و هجری تولید یک فیلم از فرانک کاپرا چهقدر اهمیت دارد که در بازخوانی و نمونهخوانی بر سر آن وقت میگذاشتند، ولی اینها مثالهایی از دقتهای ریزی است که با خود اصالتی شیرین و دیرپا به همراه میآورد.
خوشحالم که سالها با مجموعهای سر کردم که برای ثبت درست و دقیق کارشان نهایت تلاششان را کردند و یادآوری آن باعث میشود که حس تعلق و اندکی حال بهتر داشته باشم. در بحران بیهویتی امروز توسل به داشتههای ریز و خرده علاقههایی که عدهای سالها برای تثبیت آن به هر دری زدند، اگر راه نجات نباشد دستکم قدر کورسوی امید کاربرد دارد. در این صورت گرچه نمیتوانیم مانع از «جراحت سهراب ها» شویم اما شاید «نوشدارویمان» به موقع رسید و اثر داشت.
*روانپزشک
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- افزایش مرگ چهرههای مشهور؛ در چین چه خبر است؟
- لغو یک جشنواره سینمایی به دلیل شیوع دوباره کرونا/ جشنواره شانگهای در سال ۲۰۲۳ برگزار میشود
- کاهش پروتکلهای بهداشتی؛ جشنواره کن بدون ماسک و تست کرونا برگزار میشود
- سالنهای سینما و تئاتر با ۸۵.۷۱ درصد بیشترین رعایت پروتکل ها را داشته اند
- خبرنگارانی که سال ۱۴۰۰ آخرین برگ دفتر زندگانیشان شد
- دبیر شورای صنفی نمایش: منتظر نظر سازمان سینمایی برای اکران در نوروز هستیم
- کرونا، سینما و جشنوارهای با حاشیههای بی پایان
- تست کرونای گروههای «تئاتر فجر» قبل از اجرا/ حذفی که جایگزین ندارد
- رییس کمیته مسابقات سازمان لیگ : مدیریت ورزشگاه در حضور تماشاگران سختتر از مدیریت سینما است!
- گفتوگو با داوود موثقی/ اگر سیاستگذاران ما دغدغه فرهنگ داشتند شدت رکود در سینما در این حد نبود
- فعالیت سینماها به حالت عادی بازمیگردد
- حلول روح دنکیشوت در بهروز افخمی
- جزئیاتی از چهلمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- احتمال پایان محدودیتهای کرونایی سینماها قوت گرفت
- سینماهای اتریش تعطیل شدند/ آغاز قرنطینه عمومی از اول آذر
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه
- «هیس» در فستیوال «روسکایا کلاسیکا» روی صحنه میرود
- کنایه کارگردان «آپاراتچی» به تبعات استفاده نکردن از تبلیغات ماهوارهای
- «گالیله» با ۳ اجرا ۳۰۰ میلیون فروخت
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام