سینماسینما، آرش عنایتی
“هولوکاست”، داستانِ رنج و مرارتی است که به کرات و مرات در مرایای گونه‌گون فیلم‌سازان گوناگون نمایان شده، این‌که جوانی در سن نوزده سالگی موضوع نخستین فیلمش را به همین داستان آشنا اختصاص دهد، خاصه آن‌که جز کارگردانی؛ تدوین، موسیقی و تصویربرداری اثرش را هم به شخصه به عهده داشته باشد، در وهله‌ی نخست به بلاهت و اعتماد به نفس کاذب پهلو می‌زند و در مرحله‌ی بعد شانه به شانه‌ی کاسب‌کاری و فرصت‌طلبی می‌نشیند. لیکن اشتون گلِکمن در فیلمِ مستند We Shall Not Die Now با درایت برآمده از سال‌ها مطالعه و دسترسی به آرشیوی غنی- مختص کنیسه‌ها-، سفر به لهستان و ایالات متعدد ِ ایالات‌متحده، گفت‌گو با بازماندگان و تلفیق سخنان‌شان با کلام اندیشمندان، تلطیف نماهای سیاه و سفیدِ آرشیوی با نماهایِ رنگی جدید و ترکیب‌شان با نماهای گفت‌وگوی فیلم‌های مستند کلود لنزمن-شوآ- و بَری اوریچ، شگفتا که اثری شگرف ساخته که در وهله‌ی نخست بر فراست و صداقتِ انگیخته‌اش و در مرحله‌ی بعد بَری از هر انگیزه‌‌ی فرصت‌طلبانه، دوش به دوش و هم عرضِ آثار بزرگان دیگر سینما می‌نشیند.
اشتون گلکمن سخنانِ سنجیده‌ی «مایکل برن‌بام» را به زیبایی در لابه‌لای گفته‌های بازماندگان گنجانده و گنجینه‌ای زیبا پدید آورده. پختگی و نبوغ گلگمن بخصوص در خصوصِ شخصیت آنیتا لاسکر نمایان می‌شود. بر تصویرِ(عکس) جوانیِ آنیتا لاسکر با ویلون سل- او نوازنده‌ی این ساز بوده-نوای ساز پیانو را می‌شنویم! اندکی بعد با مرور خاطره‌‌ی آنیتا، به آرامی صدای ساز ویلون سل هم شنیده می‌شود. به این ترتیب در نخستین مواجهه، ذهنِ خوگرفته‌ی ما، حکم بر خامی و بی‌تجربگی گلکمن می‌دهد. چرا‌که شنیدنِ صدای ویلون سل در این لحظه (بر روی عکس آنیتا لاسکر)، بدیهی دانسته می‌شود تا از این طریق، با آنیتا لاسکر هم‌ذات پنداری کنیم. اما گلکمن به ظرافت از این کلیشه عبور می‌کند. او که دست‌پرورده‌ی هانس زیمر است، اجازه می‌دهد تا این ناهم‌خوانی ظاهری، با شنیدن ادامه‌ی داستان آنیتا و ظهور تصاویر دیگر به همراه افزوده شدن تدریجی صدای ساز ویلون سل، مطابق داستانش و منطبق بر معنا و مفهومی که در نظر دارد (توانایی هیتلر در انحلال جان آدمیان و ناتوانایی‌اش در اضمحلال موسیقی و هنر) بر جان و دل مخاطب بنشیند.
او که درک درستی بر فاصله‌ی زمانی امروز و امروزیان با رویدادهای جنگ جهانی دوم و آدمیان آن روزگار دارد. جدا از تشریح روند رو به رشد و مکانیزه شدن اردوگاه‌های مرگ (تا رسیدن به اردوگاهی که با نام آشویتس می‌شناسیم) در آغازِ فیلمش، به چرایی خصومت آلمان‌ها (بخصوص هیتلر) با یهودیان هم می‌پردازد تا به این پرسش بنیادین و ناگزیر هر بیننده‌ای پاسخ گفته باشد که این همه خشونت و خون‌ریزی بر مبنای چه تفکر و اندیشه‌ای شکل می‌گرفت. به این ترتیب، از طریق بیانِ ریشه‌ی خصومت، خواسته تا خاصه بابِ نسیان و گریز را بر هر ذهن و اندیشه‌ای بربندد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «بچه مردم»؛ فیلمی که به دیگران جوالدوز می‌زند، اما از زدن سوزن به خودی باز میماند
- ذلت ماندن یا لذت رفتن و رستن!
- قابهای رنگین از روزگاری ننگین!/ نگاهی به فیلم ۱۹۷۶
- سقوط قهرمان، فروپاشی جامعه/ نگاهی به فیلم «اعدام»
- تبانی ابر قدرتها و تباهی ملتها/ نگاهی به فیلم «در سایه»
- همسویی مدرنیته و سنت در جایگاه قدرت!/ نگاهی به فیلم «اتاق دبیران»
- این همانی سوژه و ابژه/ نگاهی به فیلم «چه کسی برایت آواز میخواند»
- خرافهزدایی علاءالدین!/ نگاهی به فیلم «سیدالمجهول»
- تا ابد، متهم!/ نگاهی به مستند «هارلان: زیر سایه زوس یهودی»
- قانون شفا!/ معرفی فیلم «مورفین»
- «آقای کلاین»؛ تلاش برای زدودن یک اشتباه
- همکاری قربانیان با جانیان/ نگاهی به مستند «آخرین روزها»
- در کف شیر نری خونخوارهای/ غیر تسلیم و رضا کو چارهای/ نگاهی به مستند «بازدیدکنندهای از دنیای زندگان»
- پیشنهاد تماشای فیلم: «هیچ ردی باقی نگذار»/ تلاقی هنر و تاریخ
- بلبلانه نعره زن در روی گل، تا کنی مشغولشان از بوی گل/ نگاهی به فیلم «بی رویا»
پربازدیدترین ها
- رونمایی از پوستر «زال و رودابه» در آستانه جشنواره فیلم فجر
- یادداشتی برای فیلم «رها»/ جامعه ناکارآمد و پدرهای بیخاصیت
- حاشیههای جشنواره فیلم فجر/ از دست دادن رضا بابک با مرضیه برومند تا سوءاستفاده از صدا و تصویر شکیبایی
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
آخرین ها
- من را خسرو پدر زیبا صدایم کنید…
- «زیبا صدایم کن»؛ یک رابطه پدر و دختری لطیف و انسانی
- سه فیلم از یک نگاه/ ملودرام اشکانگیز، آدمهای حاشیهای جامعه و آتشی که فصل مشترک است
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ نامزدهای بخش مستند اعلام شد
- زمان نمایش «رکسانا»، «پیر پسر» و «قاتل و وحشی» مشخص شد
- یادداشتی بر «آبستن»؛ تعلیق نصفه نیمهای که ناکارآمد می‌شود
- در پی جنجالها در شبکه اجتماعی ایکس؛ بازیگر شخصیت «امیلیا پرز» از اسکار حذف شد
- چرا فیلم «اسفند» به بدی فیلم «اشکِ هور» نیست؟
- ششمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- بخش زیادی از انتقاداتی که در برنامه هفت مطرح می شود به خود افخمی بر می گردد
- برخی نهادهای حاکمیتی و ارزشی ، از برند سازی برای مسعود فراستی چه هدفی را دنبال می کنند ؟
- چهارگانه صدرعاملی کامل شد/ عاشقانه آرام میان دو غریبه آشنا
- «توقیف»؛ روایتی صریح از ممیزی در آثار هنری
- پنجمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- افتتاح دومین دوره بورسیه نخبگان علمی توسط همراه اول
- «یوزفکا» روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو میرود
- رونمایی از پوستر «ژن زامبی» همزمان با معرفی بازیگران و عوامل
- برنده اسکار در داوری نخل طلا؛ ژولیت بینوش رئیس هیات داوران جشنواره کن ۲۰۲۵ شد
- درباره «شمال از جنوب غربی» و «چشم بادومی»/ غلبه نگاه سادهانگاره و طرح مساله با راهحلی نشدنی
- ادب مرد به ز دولت اوست
- «آبستن» و آیندهای درخشان برای کارگردانان فیلم
- یادداشتی بر دو فیلم «رها» و «آبستن»/ زخمهای ماندگار و ماندگاری زخمها
- «بچه مردم»؛ فیلمی که به دیگران جوالدوز می‌زند، اما از زدن سوزن به خودی باز میماند
- حرفهای تازه رییس اسبق سازمان سینمایی؛ ایوبی: پشتم را خالی کردند/ دولت باید پایش را عقب بکشد
- چهارمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- حاشیههای سومین روز جشنواره فیلم فجر؛ از مشکل حل نشدنی صدای برج میلاد تا حضور نوزادان در سینمای رسانه
- آموختههایی از پشت صحنه «صد سال تنهایی»/ آیا مارکز از نتیجه اقتباس راضی میشد؟
- پروانه نمایش برای فجر صادر شد؛ «قاتل و وحشی» در جشنواره اکران می‌شود
- یادداشتی بر «بچه مردم» و «اسفند»/ از روایت دلنشین و شیرین تلخیها تا فیلمنامه چشم اسفندیار
- سومین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
