سینماسینما، یزدان سلحشور
احتمالاً کمتر چهرهی ایرانیِ دوران مدرن همچون جمشید مشایخی، مرگش با بازتابهایی این چنین متضاد در داخل و خارج از ایران همراه بوده. برخی بسیار او را ستودند و برخی دیگر نکوهش کردند و بعضی حتی ناسزا گفتند! آنانی که ناسزا گفتند دلایلی سیاسی داشتند اما نکوهشکنندگان دلایل هنری داشتند و ستایندگان وی، هم از عوام بودند و هم از خواص. مشایخی بازیگر محبوبی بود با انتخابهای اغلب نادرست و اندک درست -در انتخاب نقش- اما نکوهشگران، از تنهایی یک بازیگر توانا در روزگار بیپولی و ترس از آینده و تنگنای معیشت نگفتند که به رغم سلطان صاحبقران شدنش، آن قدر درهم و دینار نیندوخته بود از حقوق کارمندی و بازی در نقشهای دوم و گاه سوم که بتواند در روزگار به هم ریختن بازار هنر و کسادی آثار شاخص، فقط نقشهای خوشایند خودش را انتخاب کند.
در روزگار «بیستاره» دهه شصت سینمای ایران، نقش اول قریبیان بود و نقش پدربزرگ یا پیرِ فامیل مشایخی. در همان دوره هم فیلمهای خوبی بازی کرد مثل «کمالالملک» یا حضورش در هزاردستان چشمگیر بود اما مگر با دو سه فیلم خوب یا یک سریال با «بودجه دست به دهن» میشد زندگی را چرخاند؟ پس هرچه پیشنهاد شد پذیرفت [شاید خیلی فیلمهای بدتر را نپذیرفت، نمیدانیم] اما دیگر از یک «شمایل بازیگری» که مورد اعتماد مخاطبان عام بود [که حضورش میتوانست گارانتی خوب بودن فیلم باشد] خارج شد. تأسفبار بود اما زندگی همین است. شاید اگر به همان منوال و با آن «درویشمسلکی جلوی دوربینهای خبری» و خاکی بودن زیاده از حدش پیش میرفت خیلی از مسایل بعدی رقم نمیخورد اما او با انتظامی، از فیلم «گاو» دچار موضع شده بود و اولین بار در سال ۵۸ و در تلویزیون ایران، با جملاتی خیلی تند و تیزتر از آنچه که در پیری گفت، انتظامی را نواخته بود.
شبکه مستند، چندماه قبل از آن سخنان جنجالبرانگیز، نیمهشبی، آن مصاحبه را پخش کرده بود! مشایخی در پیری و در جشن منتقدان سال ۹۶، روی صحنه گفته بود: «یاد گرفتم که مانند علی معلم رک باشم و حرفهایم را بزنم. اگر من میدانستم که فقط یک هنرپیشه برای منتقدین مطرح است سالها پیش این کار را رها میکردم. این مسئله را جدی میگویم. گویا سایرین در تئاتر و سینما زحمت نکشیدهاند که فقط یک نفر را نشان میدهند. این همان بازیگری است که روزگاری جلوی شهبانو تنبک میزد، و حالا خانهاش را وقف میکند.» و این، همان مشایخی بود که در تماس تلفنی با برنامه نود و فردوسیپور، از جانب مردم ایران از «مسی» در قبال توهینهای هواداران تیم ایران در جام جهانی عذرخواهی کرده بود.
مشایخی، بازیگری محبوب بود حتی پیش از ۵۷ و شمایلی زیبا و مردانه داشت که تماشاگران را مجذوب میکرد؛ زیبایی مردانه، ویژگیای بود که نه کشاورز داشت نه انتظامی نه نصیریان؛ این مشخصه را اگر در کنار تواناییهای او بگذاریم، به این نتیجه میرسیم که به راحتی میتوانست تبدیل به یک «بُت» شود یک سوپراستار فراموشنشدنی اما چنین نشد. او را با نقشهای ماندگارش اما به یاد میآوریم؛ احتمالا نسلهای بعد هم به یاد خواهند آورد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- «دو روز دیرتر»؛ یک فیلم سینمای بدنه که جایش در جشنواره نیست
- رونمایی از کتاب زنده یاد جمشید مشایخی / گزارش تصویری
- افسانهی پریان در شهر تاریک/ نگاهی به فیلم «نگهبان شب»
- روز چهارم: «ملاقات خصوصی» بهترین فیلم جشنواره تا به اینجا + «ماهان» ملودرامی کمرمق
- روز دوم: تداومِ بومی کردنِ ژانرها/ نگاهی به فیلمهای «علفزار» و «شادروان»
- روز اول: یک فیلم ورزشیِ قابلِ قبول + اسپینآف گاندو!
- مراسم یادبود جمشید مشایخی و همسرش در اکران «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی» برگزار شد/ مشایخی: موسیقی و شعر از زندگی ایرانیان جدا نشدنی است
- برشهای کوتاه/ سکانسهایی از فیلم «گفت هر سه نفرشان»
- کلیپی از داریوش مهرجویی، به مناسبت زادروز این کارگردان + ویدئو
- برشی از مصاحبه با جمشید مشایخی برگرفته از تاریخ شفاهی موزه سینما
- لوکیشن مقدس/ درباره سقاخانهها در فیلمهای سینمایی
- یادگاریها، اسناد و تصاویر عزتالله انتظامی در موزه سینما/ گزارش تصویری
- خاطرهای که غزاله سلطانی از آخرین وداع عزتالله انتظامی با حمید سمندریان منتشر کرد + ویدئو
- گفتگوی فریدون جیرانی با مجید انتظامی/ ناگفتههای زندگی عزت الله انتظامی از زبان پسرش + ویدئو
نظر شما
پربازدیدترین ها
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
آخرین ها
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- نمایش موزیکال «شازده کوچولو» / گزارش تصویری
- پیکر مسعود اسکویی به خانه ابدی بدرقه شد/ چرا برخی آدمها محبوب میشوند؟
- پایان تصویربرداری فیلم «ویلای موروثی»/ روایتی از زندگی یک باغبان
- رقابت ستارههای یک کمدی و یک درام عاشقانه تاریخی/ میزبانی سینماها از دو فیلم جدید
- پولاد کیمیایی برای «گالیله» میخواند
- فرصت ۳ فیلم کوتاه ایرانی برای اسکار ۲۰۲۵
- رکوردداران روز اول اکران
- «اتاق فرار» پرمخاطبترین بسته فیلم کوتاه «هنر و تجربه»
- معرفی برگزیدگان جوایز دیوید دی دوناتلو ۲۰۲۴ ایتالیا/ «من کاپیتان» بهترین فیلم شد
- روسای جدید آکادمی سزار معرفی شدند
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول