سینماسینما، عقیل قیومی
دهۀ شصت برای یک متولد آخرین سال دهۀ چهل دورانی برزخی بود. کودک‌نوجوانی در محمدیۀ نائین که بدجور معلق است و اسیر جبر جغرافیایی و جبر شرایط و حتی نمی داند با چیزی که نامش بلوغ است چه کند و حال و هوایِ صمیمیِ کوچه‌ای قدیمی را به جایی می‌بَرَد که جایش نیست و بعد این وسط سینما از کجا در زندگی‌اش پیدا می‌شود.
نخستین بار در اوایل دهۀ شصت برادرش او را به سینمایی در اصفهان می‌بَرَد. الان نام فیلم یادش نیست ولی خوب یادش هست که اسماعیل پسر خوب همولایتی که در اصفهان دانشجوست دعوتش می‌کند تا به تماشای فیلمی به نام «دبیرستان» بنشینند. قبل‌تر در سالن مدرسه آپارات را برای بچه ها راه می‌اندازند و نخستین فیلم سینمای وحشت را می‌بیند. مدرسه پشت داده به قبرستان و وقتی آن مرد توی قبر زنده می‌شود و کفن می‌درد و «توبۀ نصوح» می‌کند هر لحظه منتظر است که تمام مردگانِ همسایۀ مدرسه راه بیفتند سمت مدرسه و شب هم تا صبح تصویر آن مرد توی قبر رهایش نمی کند.
بعدتر اواسط دهۀ شصت شبی می‌رود «بگذار زندگی کنم» را در سینمایی روبروی سی‌وسه‌پُل می بیند و روز بعد به جنگ می‌رود. حالا کی «مردی که موش شد» را در سینمایی وسط چهارباغ عباسی می‌بیند و «بایکوت» را در همان سینما و کی «روز باشکوه» را در سینما قدس و «دستفروش» را در همان سینما؟ بعدتر سر و کلۀ «هامون» پیدا می‌شود و «دیده‌بان».
دهۀ شصت برای او با سینما به پایان می‌رسد و نخستین «مجله فیلم» را هم- در اردویی که پایگاه بسیج محله ترتیب داده به مقصد مشهد- روی دکه‌‌ای می‌بیند و میخرد و نقد «اوژنی گرانده» و «گراند سینما» را همزمان در آن می‌خوانَد. بعدتر که می‌فهمد آن که نقد را نوشته پسر حاج علی طالبی‌نژاد همولایتی‌اش در محلۀ پادرختِ محمدیه است هر بار مجله را میخرد و احساس می‌کند مطالب ساده‌تر احمد طالبی‌نژاد را بهتر می‌فهمد. پس بیراه نیست اگر این روزها بگویند طالبی‌نژاد نویسندۀ شهرستانی‌ها بخوانید دهاتی‌ها بود و بابک احمدی نویسندۀ پایتختی‌ها.
به هر حال سینما در دهۀ شصتِ ایران یک پدیدۀ شگفت‌انگیز بود. بوی «نوبت عاشقی» می‌داد در «شب‌های زاینده رود». صف‌های دراز تمام نشدنی در زمستان‌ها و دوستی‌هایی که شکل می‌گرفت در همان صف‌ها و دور آتشی که به پا شده بود برای در امان ماندن از گزند سرمایِ گاه استخوان‌سوز و هنوز واژۀ حیرت در مواجهه با فیلم‌های روی پرده در دهۀ شصت معنی می داد. آن خنده‌ها و تلخندهای فهیمانه با تماشای آن جماعت «اجاره نشین» در دهۀ شصت دیگر هیچگاه در دهه‌های بعدی تکرار نشد.
برای یک متولد آخرین سال دهۀ چهل، دهۀ شصت مجموعه‌ا‌ی‌ست از رویدادها و اتفاق‌های در هم و این وسط سینمای دهۀ شصت هم در اغتشاش سایر تصاویری که به ذهن هجوم می‌‌آوَرَد جایگاه محترمی دارد.
داریم از روزگاری حرف می‌زنیم که جهان این‌چنین دچار فوران تصویر و قاب‌های میلیونیِ سرگیجه آور نبود؛ سینما بود با طعم شکوهی که داشت و معصومیتِ عاشقانش.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- از «ناییجان» تا «هامون»؛ کاراکترهای ماندگار جشنواره فیلم فجر
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- نقشی بر آب/ مروری بر کارنامه بازیگری بیتا فرهی
- آیا سیر تطور نمایش خانگی، کابوسی برای تلویزیون و سینماست؟
- مهر آمد، سینما هم میآید؟!
- سینمای ایران در دهه آینده/ به مناسبت روز ملی سینما
- چرا دراماتیک نیستیم؟/ سینمای جزئیات، سینمای کلیات
- فصل جدید همکاری سینما و تلویزیون با تشکیل کارگروه مشترک
- صِفر، نوزده/ سوءتفاهم دربارهی مفهوم قضاوت
- تربیت ذوق عامه؛ از «هامون» تا «تومان»/چطور سینماروی ایرانی به سمت فیلم‌های عامهپسند سوق داده شد
- عاشقانی که چراغ صحنه را روشن نگاه داشتهاند
- مواضع تند و تیز وزیر پیشنهادی ارشاد/ خانه سینما وجاهت قانونی ندارد، فیلمها ضدارزش و غیراخلاقیاند
- مردی که زیاد میدانست/ در یادبود حمیدرضا صدر
- تا کی به انتظار؟!
- لیست فیلم‌های سینمایی ایرانی فیلمخانه ملی منتشر شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- نگاهی به سریال تاسیان؛روزی روزگاری ایران
- معرفی پلتفرمهای هوشمند سلامت همراه اول بهعنوان اپلیکیشنهای برگزیده
- انتقاد سازندگی از گفتوگوی کمال تبریزی با ایسنا/ داوران بر اساس مصلحت رای دادند نه کیفیت
- وداع با صدای ماندگار دوبله؛ بدرقه منوچهر والیزاده به خانه ابدی/ دوبلوری بدون جایگزین
- لوئیس بونیوئل فیلمساز در تبعید و صدو بیست و پنج سالگی
- فوت یک هنرمند پیشکسوت؛ عبدالرضا فریدزاده درگذشت
- شاهپور هنوز هست
- فیلمی در نوبت عید فطر به اکران اضافه نمیشود/ اسعدیان: پیشنهاد شورای صنفی نمایش برای بلیت، بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان بود
- از دنیای عجیب، اما نه چندان عجیب سینما/ کارگردانانی که نمیتوانند اجاره خانهشان را بدهند
- با دستور وزیر ارتباطات، پروژههای ارتباطی همراه اول در روستاهای استان قزوین افتتاح شد
- جشنواره علیه جشنواره
- جایزه تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- گامی دیگر در جهت حذف سینما از سبد خانوادهها/ افزایش قیمت بلیت؛ ضربه مهلک به سینمای ایران
- مدیرعامل بهمن سبز: چه کسی بلیت ۲۲۰ هزار تومانی پیر پسر را میخرد؟!
- انتقاد صریح کمال تبریزی و علیرضا رییسیان از بهرام رادان
- اعطای تندیس «سازمان سبز برتر» به همراه اول
- پنجمین دوره «طرح پژوهانه همراه» با حمایت از دانشجویان نخبه کلید خورد
- نگاهی به سریال «جانسخت»؛ منتظر غافلگیری بمانیم یا نه؟
- کنسرت نمایش «ژن زامبی» از فردا میآید/بلیت ۵ روز اول به پایان رسید
- «نبض» روی میز تدوین
- نسخه ویژه نابینایان «مادیان» با صدای رعنا آزادیور منتشر می‌شود
- منوچهر والیزاده درگذشت
- ۱۲ نقشی که برنده اسکار شدند اما قرار بود به بازیگران دیگری داده شوند
- آیا باید از اینفلوئنسرها ترسید؟
- با رونمایی احتمالی فیلم در جشنواره کن؛ تام کروز با «ماموریت غیرممکن» خداحافظی می‌کند
- باید جلوی تصمیمات پشت پرده درباره سینمای ایران گرفته شود/ چه کسی باید مشکل شرعی «قاتل و وحشی» را حل کند؟
- نشان سیف الله داد چه نسبتی با بهرام افشاری و ملیکا شریفی نیا دارد؟
- فانتزیهای سورئال و کمدیهای پیچیده از جنس سروش صحت/نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»؛
- فیلم «قاتل»؛ تولدی دوباره
- «زیبا صدایم کن»؛ ملودرامی احساسی
