سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
استاکر آندری تارکوفسکی فیلمی درباره سفری به یک اتاق است. داستان چیزی بیش از این نیست. غریب ترین اتفاقی که در یک فیلم می توانست اتفاق بیفتد. جالب آنکه اتاق نماد و نشان چیزی هم نیست. تنها یک اتاق است و آدم هایی که می خواهند به هر قیمتی داخل آن شوند. این بهانه ای شده برای چشم گرداندن دوربین به گوشه و کنار منطقه، جایی که اتاق در آن قرار گرفته و توسط مقامات مکان ممنوعه اعلام شده.
از زاویه چشم دوربین ابتدا مکان های متروکه می بینیم. جاهایی خالی از سکنه و دور از تمدن. بعد داخل منطقه، طبیعت سرسبز با همه بدویتش است که به چشم می آید. این اما همه داستان نیست. بقایای به جا مانده از تمدن انسانی در گوشه کنار به چشم می خورد. خود اتاق جایی است ساده. خانه ای متروکه که دار و درخت و باران گه گاه از سقف های سوراخ آن سرازیر می شود.
در داخل این خانه غریب اتاقی است که واردش نمی شویم و اتاق آروزها نام گرفته. همه محوریت داستان فیلم همین اتاق نادیده است. تارکوفسکی درباره چیزی که دست آخر نشانمان نمی دهد فیلم ساخته. آدم های فیلم دنبال معجزه اند اما آن قدر ناامید و سرخورده اند که با خود مواد منفجره آورده اند تا معجزه به احتمال جا گرفته در اتاق را نیست و نابود کنند.
استاکر نشان می دهد می شود درباره انتزاعی ترین مفهوم ممکن فیلم ساخت به شرط آنکه دنیای درونی و سبک و استیل داشته باشی. نسخه ترمیم شده استاکر در جشنواره جهانی فجر بعد این همه سال هنوز دیدنی است. بعضی چیزها انگار کهنه نمی شوند. جزء میراث بشری می مانند. شبیه اتاق خود فیلم می شوند داخل منطقه ای متروکه که همواره می خواهیم داخلش سفر کنیم.
استاکر را حتی مخالفان سر سخت تارکوفسکی زمان نمایشش در ایران هم دوست داشتند. کسی را مگر می توانید پیدا کنید نخواهد این سفر جادویی را تجربه کند. استاکر ناخواسته فیلمی شده درباره ذات پنهان در اثر هنری و سفر مخاطب برای سردرآوردن از راز و رمز آن. فیلم درباره ذات هنر صحبت می کند. درباره جادویی که ما را جذب آن می کند. منطقه جایی است که از نو باید کشف شود و راهنمای سفر هم آدم های خاصی اند که در فیلم استاکر یا راه بلد نام گرفته اند.
فیلم در پی بیان اینست چرا ذات هنر این اندازه غریب و راز آلود است و ریشه این غرابت از کجاست. جالب آنکه درباره این موضوع قضاوت نمی کند. همه چیز را می گذارد در صحنه پایانی. جایی که می فهمیم معجزه در وجود دختر معلول استاکر جا گرفته. کسی که با نگاهش لیوان های روی میز را حرکت می دهد و حین این کار صدای عبور قطار را می شنویم و نجوای مبهم سمفونی نه بتهوون که با عبور قطار در حال گذر به صورت نجوا شنیده می شود. کار هنرمند هم همین است. در میانه هیاهوی دنیا تاثیری گذرا می گذارد و با قطار زمان می رود و ما می مانیم و روزمرگی که گریبان مان را خارج منطقه ممنوعه گرفته.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- وحشت همان دریای خروشانی که از درونش زاده شدهایم/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- علیرضا رضاداد: ادغام بخش ملی و بینالمللی فیلم فجر نیازمند بازنگری است
- «کشتی روسی» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- «خوشهچینان و من» در مستندات یکشنبه و «ایثار» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- ۲۰ فیلم برتر تاریخ جشنواره ونیز معرفی شدند/ «دایره» در رتبه شانزدهم
- «ساز دهنی» در بخش «ونیز کلاسیک» جشنواره ونیز به نمایش در میآید
- سید رضا میرکریمی: حکمرانان سنسورهای حقیقتیاب هنرمند را جدی بگیرند
- مروری بر ۹ فیلم بخشهای جنبی هفتادوششمین جشنواره کن
- تقابل نهادهای اجتماعی با خانواده/ نگاهی به فیلم «همه برای بازی»
- گونهای دلتنگی برای چیزی که دیگر نیست/ دربارهی سینمای کیومرث پوراحمد
- برای احمد دامود؛ راز آن نگاه و دستهای چلیپا شده
- گویی مرگ سایهاش را بر این تاکستان انداخته/ نگاهی به فیلم «نزدیک»
- هارولد ماد را دوست دارد/ یادداشتی بر فیلم «هارولد و ماد»
- فاطمه جواهرساز: نباید خودمان را از صحنههای بینالمللی بازار فیلم حذف کنیم
- ساختن سخت است، ویران کردن آسان/ چهلمین جشنواره فیلم فجر و چند نکته مهم
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند