امیر پوریا در صفحه آخر اعتماد نوشت:
در روزهای میانی اردیبهشت ماه که همچون بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر، اهمیت اعتماد دوباره به دولت حسن روحانی را به یاد دوستان و – تا جایی که میشد- مردم میآوردیم، بر یک نکته با اعتقاد کامل تاکید میشد: اینکه تداوم و تثبیت دولت یازدهم در دوره بعدی، میتواند شرایط مطالبه خواستههای معقول و طبیعی اهل فرهنگ را فراهمتر کند. ما اعتماد کردیم تا بتوانیم بعدتر اعتراض کنیم و حتی طلبکار باشیم. بهطور مشخص در حوزه سینما، زدودن لکه ناخوش توقیف از دامان عملکرد دولت اول روحانی، میتواند مطالبهای اولیه و ضروری باشد. جرگههای گوناگون سینمایی هر یک به شیوه خود، پیگیر این ماجرا شدهاند. اما در محیط مجازی و فضای رسانهای، برخی از این پیگیریها با نادقیقی همراه بوده است و نیاز به تذکر و تصحیح دارد.
در یکی دو صفحه پربازدید، دوستان ما اقدام به نظرسنجی از کاربران عضو کردند تا بدانند کدام فیلمهای توقیفی، میزان کنجکاوی بیشتری نزد مخاطبان بالقوه خود پدید آوردهاند. بدیهی است اغلب شرکتکنندگان اینگونه رایگیریها افرادیاند که جز به واسطه همین شبکههای مجازی، اخبار دیگری از اوضاع جاری سینما به دست نمیآورند و احیانا از طریق مجلات سینمایی ارایهدهنده تحلیل، به «شناخت» کاملتری از اهمیت این فیلم و آن محصول یا نگرش و تفکر و جذابیت و بداعت کار هر کارگردان، دست نمییابند. در نتیجه، تنها همان فیلمهایی که «سر و صدا»ی بیشتری حول و حوششان شکل گرفته، به چشم و در آرای آنها میآید. البته که میان همانها هم فیلمهای مهم و بس مهمی داریم. ولی وقتی در نظرسنجیهای اینچنینی، فیلم متعالی «کاناپه» کیانوش عیاری درصدی یک رقمی از میزان اشتیاق مخاطبان را به خود اختصاص میدهد، تردید نباید کرد که این، حاصل بلافصل آرامش و متانت خود آقای عیاری است که با این رکورد تاریخی در زمینه توقیف و بلاتکلیفی فیلمهای کلیدی و اثرگذارش، همچنان به نالیدن و بلوا کردن تمایلی نشان نمیدهد و بر مدار مدارا حرکت میکند. وقتی صاحب اثر به حواشی و مظلومیت کارش دامن نزده باشد، طبعا نام فیلم چندان بر سر زبانهای عموم نمیافتد و هاله حاشیهای پیرامون اثر چندان در این محیط مجازی اهل استقبال از جنجال، گسترش پیدا نمیکند.
اما حقیقت این است که مردم با تماشای «کاناپه» از همدلی برانگیزی ِ تصویری که از زندگی ایرانی این دههها ثبت و رسم کرده، به حیرتی عمیق خواهند افتاد و این حیرت، با حیرت اساسیترشان نسبت به اینکه نگاه نظارتی درگیر ظواهر پوششی و کلاه گیس البته بسیار نجیب و عفیف فیلم لوده، تلفیق خواهد شد. از این انسانیتر آن است که در «کاناپه»، تمام جزییات لازم برای درست جا انداختن آن تمهید واقع نمایانه استفاده از کلاه گیس برای زمان حضور زنان و دختران در محیط داخلی خانه، با رعایت دقیق موازین، طرح و اجرا شده است. فریبا کامران، بیتا بیگی، فرگل فربخش و آتوسا انواریان، بانوانی که برای حضور و مشارکت در فیلمی با این عمق و تاثیر انسانی، سر خود را تراشیدهاند و با کلاه گیس جلوی دوربین عیاری رفتهاند، در پوشش و لباسهای توی خانه، بر حسب فصل سپری شدن داستان فیلم که پاییز و زمستان است، بیشتر اوقات یقه اسکی به تن دارند تا بهانهای مبنی بر رعایت نشدن عرف و شرع، به جا نماند. خود فیلمساز هم در اشاره به جنبههای عاطفی و اخلاقی فیلمش به این اشاره کرده بود که بیننده با گذشت یکی دو دقیقه از زمان مشاهده کلاه گیس بر سر شخصیتهای زن در حضور محارم شان در فضای داخلی و خصوصی خانه، دیگر از این ماجرا سلب توجه میکند و به خود آن سیر زندگی خانوادههای ایرانی این زمانه و جامعه که اصل فیلم است، دل میدهد. اما تاکید و تکرار این توضیحها از زبان فیلمساز، برپایه همان متانت و مدارا که گفتیم، به اندازهای است که به شنیده شدن نام فیلم توسط طیف مردم پیگیر سینما در محیط مجازی، نمیانجامد.
جالبتر این است که فیلم «هجوم» ساخته آخرالزمانی عجیب و رمزآمیز شهرام مکری اساسا در این نظرسنجی، جایی نداشت! به نظر میرسد آن کم خبری مخاطب عام از رد فیلمهای توقیفی مهم، در این مورد حتی به بیخبری دوستان طراح نظرخواهی هم تسری یافته و به نادیده ماندن یکی از مهمترین دستاوردهای سینمای ایران در این سالها منجر شده. البته هر وقت «هجوم» بخشی از موفقیتهای «ماهی و گربه» را در مجامع هنری جهانی تداوم بخشد، همین دوستان نه چندان دقیق ما به اصرار بر جایگاه والای آن خواهند پرداخت. چون گویا اساسا توان «کشف» خلاقیت و ابداع، به کمترین میزان ممکن است و در عوض، «دنبالهروی» از آنچه مطرح میشود، به روش رایج بدل شده.
این، مهم پنداشتن اغراقآمیز آنچه نظارت نگذاشته مخاطب ایرانی مشتاق، نظارهاش کند، نیست. خود فیلمها از قامت بلند این توصیف و این ثبت، بهرهمندند: کاناپه کیانوش عیاری در ثبت بخش بسیار ملموس و همگانی مشکلات و آبروداری زندگی خانوادگی طبقه متوسط تحت فشار که هر نفرمان در جامعه هزاران بار دیدهایم و در سینما هرگز، فیلمی است که راهی تازه در این سینما و این فرهنگ میگشاید؛ و هجوم با خلق جهان مرموز آخر زمانی که همیشه میپنداشتیم ظرافتها و خط و ربط آن، متعلق به غربیهاست و زبان فارسی بر آن نمینشیند، چیزی بایسته و آزانگیز به باور این سینما درخصوص تواناییهایش افزوده است. هر دو خرق عادت کردهاند تا یادمان بیندازند چه عادات ناروایی داشتیم. نگاه رسمی اما گویا عادی ماندن و در عادات درجا زدن را خوش میدارد. میتواند در کار خود چنین باشد و بماند؛ اما دوستداران اصیل سینمای ایران در صورت شناخت پیدا کردن نسبت به فیلمها، نه مجبور به این رکود و سکوناند؛ نه میشود مجبورشان کرد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با کیانوش عیاری/ اگر این سینما فروش داشته باشد غیرطبیعی است
- گزارش تحلیلی درباره اکران فیلمهای خارجی در ایران/ مردم حق دارند فیلمهای خوب دنیا را روی پرده ببینند اما…
- رجبی فروتن: «کاناپه» و «قاتل و وحشی» با چالشهای جدی و آشکار فقهی روبهرو هستند/ شاید یک قرائت جدید از فقه مشکل را حل کند
- توضیحات تهیهکننده «روزهای ابدی» درباره استفاده از کلاه گیس/ بازیگران ارمنی بودند
- کاناپه در کمد، روزهای ابدی روی آنتن
- بازیگر جوان فیلم «کاناپه» درگذشت
- «جنایت بیدقت»، با سوژهای جذاب و ساختاری نیمه آشفته!
- گفتوگو با شهرام مکری درباره سینما پس از کرونا/ سینما شخصیتر میشود
- نگاهی کوتاه به فیلمهای «طلا» و «هجوم»
- شهرام مکری: کرونا مثل یک دوران مراقبه بود
- جوایزی که سینمای ایران از جشنواره فیلمهای آسیایی بارسلون گرفت
- تهیه کننده های خیابانهای آرام وگزارش یک جشن پی گیر اکران فیلمشان نبودند/خانه پدری دیگر مشکلی برای اکران ندارد
- طعنه و کنایه هوشنگ گلمکانی: کلاهگیس در «گاندو» مجاز است و در «کاناپه» نه؟
- ادامۀ ماجرای «کاناپه» این بار با فیلمسازان
- کاناپه؛ بسط زمان، قبض موقعیت/نوشتاری از مهرزاد دانش
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود