سینماسینما، علی نعیمی:
فیلم «پناه» یک اثر تجربی است که پیش از آنکه بخواهد در جهت پیشبرد داستان خود حرکت کند، بیشتر درگیر جزئیاتی میشود که روی خروجی اثر تاثیر مثبتی نمیگذارد. در «پناه» مخاطب با قصهای روبهروست که از قضا پیرامون شخصیتی با همین اسم است که در روستای توریستی مصر در یکی از گرمترین نقاط ایران زندگی میکند. زندگی در کویر و استفاده از فرصت درآمدزایی از طریق توریسم باعث شده است مردمان این روستای کویری بیش از گذشته به رشد و توسعه منطقه خود همت کنند. «پناه» بیش از آنکه داستان شخصیت اصلی فیلم باشد، روایت یک جغرافیاست. فیلمساز جوان ما متاثر از آثار فیلمسازان مطرح موج نوی سینمای ایران، بهخصوص عباس کیارستمی و سهراب شهیدثالث، به سراغ مردمانی رفته است که کنشها و رفتارهای روزمرهشان در شکلگیری درام اصلی قصه بیش از هر چیزی نقش دارد و دوربین روایتگر فیلمساز که گاه تنه به آثار مستند هم میزند، تنها نظارهگر رفتارهای افراد درون کادر است. فیلمساز در طول تمامی صحنههای فیلم هوشمندانه و بهعمد به بازیگرها و شخصیتهای فیلم نزدیک نمیشود. این ترفند برای جلوگیری از ریتم کند داستان و ضعف بازی نابازیگران فیلم به نظر هوشمندانه است، اما نکته منفی آن این است که اجازه خلق موقعیت دراماتیک را نمیدهد. در سکانسی از قصه «پناه» با پنهان شدن در پشت بوتههای بیابانی به مکالمه تلفنی شادی با کسی که میخواهد او را غیرقانونی از مرز رد کند، گوش میدهد و گویی تصمیم میگیرد با تاخیر در رسیدن به روستای مقصد اجازه بازگشت بهموقع شادی به تهران را ندهد تا او به خواسته نامشروع دلال مسافران غیرقانونی تن ندهد. اما تمامی این موقعیتها به خاطر نزدیک نشدن دوربین به حس چهره شخصیتها در نطفه کشته میشود و کارکرد خود را از دست میدهد. فرصتهای اینچنینی در داستان فیلم بسیار است که به دلیل ضعف در فهم درست فیلمساز از ابزارهای خود بهکلی از دست میرود. مخاطب در فیلم با دو قصه عقیم روبهروست که هیچکدام به سرانجام درستی نمیرسد و تنها عایدی او از تماشای اثر یکسری قابهای زیبا از کویر مصر و روستاهای قدیمی آن است که بار بصری فیلم را بهتنهایی به دوش میکشد.
از طرفی فیلم در مذمت روزمرگی و تکرار است. فیلمساز در سکانسهای پایانی فیلم بهوضوح از اینکه پناه به زندگی سابق خود بازگشته، دلزده و خسته است و این را در خمودگی مردمان روستای مصر میتوان بیشتر لمس کرد. روستایی توریستی با جاذبههای منحصربهفرد کویری که دیگر هیچ جذابیتی برای اهالی آن ندارد و انگار بعد از مرگ اسطوره دیار خود، یعنی عبدالحسین که نماد خودباوری و ایمان به عشق و تعهد است، دیگر هیچ مستمسکی برای مردمان روستا باقی نمانده است تا با وصل شدن به آن بخواهند همچون گذشته شاداب زندگی کنند؛ نشاطی که در ابتدای فیلم و با ورود اتوبوس حامل گردشگران تهرانی به کل بدنه روستا تزریق شد و با شروع صبحی دیگر به همان حالت قبل بازگشت. گویی گرد مرده بر تن و روح روستا پاشیدهاند. مردمان این روستا دیگر برای کسی مهم نیستند. توریستها تنها برای گرفتن چند عکس سلفی و حمام شن و آفتاب به این منطقه میآیند و برایشان اهمیتی ندارد صاحب تنها بقالی این روستا یک پیرمرد فلج است که نمیتواند روی پای خودش بایستد. آنها تنها میآیند تا چند قاب عکس را با سفر به یک منطقه کویری پر کنند و همین بیتفاوتیهاست که پناه را بی هیچ امیدی به آینده و زندگی در این منطقه، به فکر مهاجرت میاندازد و ناخودآگاه دلبسته دختری میشود که با او و ذهنیت او از زندگی فرسنگها فاصله دارد.
«پناه» میتوانست اثری کامل و منحصربهفرد شود؛ اگر کمی از شلختگی سکانسها جلوگیری میشد و وحدت دراماتیک در پیوند رابطهها با هوشمندی بیشتری شکل میگرفت. اتفاقی که اگر به شکل اصولی آن رخ میداد، شاهد یک اثر قابل دفاع از یک فیلمساز تازهنفس بودیم .
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- فیلمهای مهرجویی، کیارستمی و دیگران در استرالیا
- تصویر رئالیستی از فقر و طبقه فرودست/ نگاهی به فیلم «دشت خاموش»
- برای فیلم «شهر خاموش»؛ احمد بهرامی بهترین کارگردان شبهای سیاه تالین شد
- حضور سینمای هنروتجربه ایران در سه جشنواره جهانی
- «شهر خاموش» در بخش اصلی جشنواره شبهای سیاه تالین رقابت میکند
- اعلام نامزدهای جشن کارگردانان در بخش «کارگردانان فیلم اولی»
- جایزه صلح نروژی به «دشت خاموش» رسید
- احمد بهرامی «شهر خاموش» را میسازد
- «دشت خاموش»، نشانگر تغییر سنت به مدرنیته!
- «دشت خاموش»؛ ارباب زورگو، رعیت ظلمپذیر
- دو جایزه اصلی جشنواره ویتره فرانسه به «دشت خاموش» رسید
- احمد بهرامی کارگردان «دشت خاموش»: با استثمار آدمها توسط سرمایهداری مساله دارم
- پس از ۳۰ حضور بینالمللی؛ «دشت خاموش» راهی اسکاتلند و فرانسه شد
- احمد بهرامی داور جشنواره بینالمللی فیلم کارتاژ تونس شد
- مسعود امینیتیرانی بهترین فیلمبردار سال آسیا شد/ موفقیتی دیگر برای «دشت خاموش»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد