سینماسینما، احسان مفیدی
مستند بلند «پروژه ازدواج»، ساختهی عطیه عطارزاده و حسام اسلامی
عشق ورزیدن و فرایند قانونی آن، یعنی ازدواج، یکی از بدیهیترین حقوق انسانی به شمار میآید، آنقدر بدیهی که تصور منع یک انسان از آن را تقریباً همه غیراخلاقی میدانند، اما همین بدیهیترین اگر بخواهد در یک آسایشگاه مددجویان دچار اختلالات روانی صورت بگیرد تبدیل به مسئلهی پیچیدهای خواهد شد، چنان پیچیده که در نهایت هم نتوان پاسخ مشخصی برایش یافت.
هم حسام اسلامی و هم عطیه عطارزاده، که کارگردانی و تهیهکنندگی مشترک مستند «پروژه ازدواج» را بر عهده داشتهاند، آثار درخور تحسینی در حوزهی مستندهای اجتماعی داشتهاند و این نشان از دغدغهمندی آنهاست، و روی خوشی که سیمرغ بلورین جشنواره فجر به مستند «متهمین دایره بیستم» اسلامی نشان داده، نشان از موفقیت او در این حوزه است.
از جهت دیگر، چنان که عطارزاده خود در فیلم روایت میکند، تبعات ازدواج برای یک فرد دچار به اختلال روانی، مسئلهی شخصی فیلمساز نیز بوده است. عطارزاده ضمن روایت داستان ساکنان «سرای احسان» داستان زندگی خود و شوهرش را، جسورانه و با صداقت برایمان تعریف میکند تا بدانیم او هم رنج این مددجوها را از نزدیکترین نقطهی ممکن لمس کرده و بفهمیم که اگر موضعی نسبت به «پروژه ازدواج» دارد، آن را از عمق وجود حس کرده است.
در این مستند چند چیز از طریق همراهی با سوژهها، پزشکان، مشاورین، مدیر مرکز و حتی رفتن سراغ خانوادهی مددجویان فهمیده میشود: ازدواج برای کسی که مهجور است و نیاز به قیم دارد، هر چند اخلاقی و انسانی مینماید و حقی است که به نظر قابل تضییع نیست اما موانع جدی و محکم پزشکی، اخلاقی و حقوقی هم وجود دارد که تا راه حل مناسبی برایشان پیدا نشود، پروژه راه به جایی نخواهد برد.
مستند را روایت اول شخص عطارزاده پیش میبرد اما این باعث نشده که نوع نگاه او به مسئله پیشی بگیرد، هرچند به نظر میرسد که نگاه خود او هم در میانهی راه دچار تحول میشود. نوع نگاه متفاوت دو کارگردان باعث ایجاد تعدیل در سوگیری نسبت به موضع مستند شده است، حسن دیگر اینکه بانوان و آقایان مددجو هر کدام راحتتر با جنس موافق خود بودهاند و او را به خصوصیترین مناسبات زندگیشان راه دادهاند.
رفت و آمد مستمر و رفاقت مستندسازها با «سرای احسان» باعث شده تا آنها چنان مورد وثوق مددجو و پزشکان قرار گیرند که هم، سیف الله، مددجویی که عاشق سحر است، آنها را به بهشت برینش، که همان گلخانهی مجموعه باشد راه دهد، و هم پزشکان به جلسهی مشاوره دربارهی امکان یا عدم امکان پروژهی ازدواج. واقعیت این پذیرش آنجا عیان میشود که مخالفتهای جدی و صریح اطباء در جلسه، با اقامهی دلایل محکم از طرف هر کدام بسیار طبیعی و باورپذیر از کار درآمده است و مددجوها هم آنقدر شفاف هستند که بفهمی این دو را به عنوان شاهدی بر عشقشان پذیرفتهاند.
مستند «پروژهی ازدواج» در زمانی بالغ بر دو سال ساخته شده و در جشنوارههای معتبر داخلی به نمایش درآمده است و از آنجا که توانسته به خوبی از سرمایهگذار خارجی بهره برد، در جشنوارههای خارجی نیز دیده شده که ماحصل آن به جز نگاه تماشاگران بین المللی، جایزهی «نسل آینده» و «کتابخانهی ملی فرانسه» از سی و نهمین جشنوارهی «ژان روش» فرانسه است.
به زعم نگارنده اینکه در پایان مستند چه روی میدهد و عشق به سرانجام میرسد یا نه، مسئلهی مهمی نیست، اصولاً کارکرد مستند این نیست. مستند باید سوال ایجاد کند، شاخکها را حساس کند و جامعه را یاد مسئولیتهای از یاد رفتهاش بیاندازد، کاری که به نظر میرسد مستند «پروژهی ازدواج» خوب از عهدهاش برآمده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پربینندهترین مستند «اکران حقیقت» کدام فیلم است؟
- خبرهای تازه از «اکران حقیقت»/ نمایش چهار مستند در بهمن ماه
- نامزدهای بخش ملی جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- جایزه بهترین فیلم بین الملل جشنواره اتریشی برای «سایههای بیخورشید»
- پنج فیلم برتر روز سوم جشنواره سینماحقیقت از نگاه تماشاگران اعلام شد
- پرفروشترینهای روز دوم جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- پرونده یک قتل با چند روایت/ دنبال اثبات گزینهای برای ترور رزمآرا نبودیم
- «متهمین دایره بیستم» برگزیده وین
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود