«قیچی» ظاهرا یک فیلم جاده ای، سفری و حتی سیر و سلوکی است.
سینماسینما، سیدرضا صائمی – منتقد:
خلاصهاش این میشود که جوانی به دلیل ارتکاب به قتل از مجازات فرار میکند و قصه فرار او در فیلمی به نام «قیچی» روایت میشود. اما همین تعریف روی کاغذ شاید جذابیت بیشتری داشته باشد تا روایت فیلم روی پرده! برخی فیلمها هم در فرم و هم در مضمون دچار سردرگمی و بلاتکلیفی با خود و مخاطب هستند. همین سردرگمی را گاه به یک فیلم تجربی معنا میکنیم، درحالیکه تجربه فیلمسازی را نباید با فیلم تجربی اشتباه گرفت. پردازش غیرمتعارف یا سخت و دشوار یک ایده و طرح را نمیتوان به فیلم هنر و تجربه تقلیل داد. اگر پشت هر ایدهای، ایدهپردازی نباشد، قطعا آن اثر دیده نخواهد شد، حتی اگر به تماشایش بنشینی! «قیچی» ظاهرا یک فیلم جادهای، سفری و حتی سیر و سلوکی است که مجرمی به دلیل گریز از محاکمه به ورطه دشواری میافتد که متنبه شده و گریز او از مجازات به نوعی به خود مجازات بدل میشود.
او در مخمصهای گرفتار میشود که از گریختن از محاکمه برآمده است. فیلم هیچ اطلاعاتی درباره قتل و نحوه آن به مخاطب ارائه نمیدهد و تنها برخی نشانههای روانی و تیکهای عصبی از راما (عباس غزالی) میبینیم که نه انگیزه قتل را روشن میکند و نه ردپایی از چگونگی آن به تصویر میکشد. قطعا شناخت مخاطب از چگونگی و چرایی وقوع جرم بیش از همین کدگذاریهای رفتاری در راما که در یک پارادوکس رفتاری سکوت و خشم تجلی میکند، میتوانست به درک او حتی درکی همدلانه مواجه شود. درحالیکه مخاطب بیخبر از ماجرا به صرف اینکه میداند او قاتل است، هیچ سمپاتی منفی و مثبتی درباره شخصیت اصلی داستان پیدا نمیکند.
حتی در صحنه قطار وقتی که او ماجرای قتل را برای دختری از گروه فیلمبرداری تعریف میکند، این اتفاق به تصویر کشیده نمیشود تا مخاطب چیزی از ماجرای قتل نداند. درواقع در فیلمی که دارای سویه معمایی– جنایی است، ماجرای قتل حذف شده و ما صرفا با یک قاتل مواجه هستیم.
قاتلی که ظاهرا خود را مبرای از انگیزههای غیرانسانی میداند. این فقدان هویت با برگزیدن نام مستعار علی رضایی برای ناشناخته ماندن راما، هویت او را نزد مخاطب ناشناختهتر کرده و گویی فیلمساز اصرار دارد هویت راما در پرده ابهام باقی بماند. اما هیچ رمزگشایی به واسطه این تعلیق در ادامه فیلم رخ نمیدهد که توجیهکننده این تمهید باشد. شاید بتوان این نگاه را در بازنمایی شخصیت اصلی فیلم پذیرفت، بدین معنی که قرار است کارگردان ما را در برابر انسان مجرم به معنای فلسفی و کلی آن قرار دهد تا تلاش او را برای گریز از محاکمه و مجازات در یک بازخوانی فلسفی – روانشناختی، صورتبندی کند. اما این اتفاق هم نمیافتد. مخاطب صرفا با گریز راما از موقعیتهای مختلفی مواجه میشود که او را در موقعیت دشوارتری قرار میدهد تا احتمالا فیلمساز این گزاره اخلاقی را که دنیا دار مکافات است و از مجازات گریزی نیست، از طریق این قصه به تصویر کشیده باشد. تاکیدهای بیش از اندازه بر برخی موقعیتهای دشوار روانی و زندگی سخت در جزیره که به نوعی خود یک زندان طبیعی است و کمبود مصالح داستانی درنهایت هم ریتم قصه را کند کرده و هم مخاطب را دچار خستگی و ملال میکند. ضمن اینکه فقدان یک خط مرکزی مشخص در فیلمنامه و عدم انسجام و یکدستی در ساختار آن به نوعی شلختگی و رهاشدگی قصه منجر میشود که بهویژه با یک پایانبندی بیسروته هیچ سرانجامی نمیتوان برای قصه و شخصیت آن تصور کرد.
اگر «قیچی» را درامی روانشناختی تصور کنیم، باز هم جز نمایش بیرونی برخی کنشمندیهای یک فرد مجرم و برخی تکانههای روانی او در موقعیتهای روانپریشانه، دهلیزی برای ورود به دنیای درونی شخصیت راما وجود ندارد تا بتوان با تجربههای درونی یک مجرم مواجهه روانشناختی داشت. گویی فیلم مدام خود را قیچی میکند و عناصر ضروری درام در روایت را نادیده میگیرد. این قیچی نهتنها برشهای نامتعارف که برشهای نامناسب میزند و درنهایت مخاطب جز سردرگمی و سرگیجه به چیزی نمیرسد.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- صبحانه لذیذ/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- اولین تصویر از «صبحانه با زرافهها»/ پایان فیلمبرداری فیلمی با بازی بهرام رادان،پژمان جمشیدی و هوتن شکیبا
- ادعای عجیب مدیر شبکه۴؛ مدیری، علیخانی، جوان و صحت جرأت نمیکنند به تلویزیون بروند
- سروش صحت و کتاب باز با سالن پر در کانادا؛ آقای تلویزیون! کی ضرر میکند، من یا تو؟
- جهان با ما برقص/ نگاهی به سریال «مگه تموم عمر چند تا بهاره»
- زندگی را میشود آسان گرفت/ نگاهی به سریال «مگه تموم عمر چند تا بهاره»
- برگزاری کارگاه نویسندگی سروش صحت
- آغاز پخش «همآهنگ» از ۳۰ فروردین
- هیئت انتخاب برنامه تلویزیونی «همآهنگ» معرفی شدند/ پخش از شبکههای افق و نسیم
- پایان اکران فیلم پرفروش سال/ «چپ، راست» به سینماها میآید
- پوستر «تارا» همزمان با اکران رونمایی شد
- رئیس سازمان صدا و سیما: چیزی به نام ممنوع الکاری در صدا و سیما وجود ندارد
- اعلام نامزدهای جشن کارگردانان در بخش «کارگردانان فیلم اولی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول