مستند «موج نو» نیازمند اطلاعات بیشتری است.
سینماسینما، حسین سلطان محمدی:
موج نو در سینمای جهان یک تعریف دارد و در سینمای ایران، تعریفی دیگر. مثلا همانطور که در فیلم «موج نو» اعلام میشود، در سینمای ایران متاثر از ادبیات معاصر بوده است؛ موضوعی که در ویکیپدیا هم بر آن صحه گذارده شده و ویژگی این سینما در ایران برشمرده شده است.
این اثر مستند، قاعدتا برای نسل جویای امروزی که عمده مخاطبان گروه هنر و تجربه را تشکیل میدهند، باید واجد اطلاعات کاملی درباره این مقطع از سینمای ایران باشد. اما این اطلاعات به صورت ناقص و بریده بریده میان دیالوگهایی که بیان میشود، شنیده میشود و هیچگاه پازل را کامل نمیکند. بعضا تفاوت برداشتها باعث میشود که یک فیلمساز بگوید اصلا اینجوری نبود که ما چند نفر تصمیم بگیریم متفاوت فیلم بسازیم و موج نو راه بیندازیم و دیگری میگوید من و فلانی و فلانی و… تصمیم گرفتیم اینجوری کار کنیم! بهجز این گفتارهای نارسا، ما شاهد چند فیلم در تاریخ سینمای ایران هستیم که برای بیننده امروزی، خیلی گویا نیست که کدام فیلم است و علت وجودیاش در این اثر چیست. بعضی همچون «شازده احتجاب» به علت عنوان فیلم قابل دریافت است، اما آثار ابتدای فیلم خیر. نباید در اثر مستند بنا بر این باشد که بیننده همانند فیلمساز اطلاعات کامل را دارد، که اگر چنین باشد، تولید فیلم موردی ندارد. بنابراین در کنار ساختار انتخابی برای بیان موضوع، اطلاعات اسنادی هم باید درست اعلام میشد.
کارگردان برای بیان موضوع، چند چهره مطرح در موج نوی سینمای ایران نظیر بهمن فرمانآرا، داریوش مهرجویی و کیانوش عیاری را در برابر پرویز شهبازی، اصغر فرهادی و شهرام مکری قرار داده و در دیالوگ و جویایی نسل جوان، اطلاعاتی از زاویه دید فیلمسازان قدیمی انتقال میدهد و البته در جای جای این گفتارهای مجزا، از نسل جدید هم اطلاعات میدهد. بر این مبنا باید بپذیریم که امثال پرویز شهبازی، شهرام مکری یا اصغر فرهادی، نسل جدیدی هستند که همانند نسل اواخر دهه ۴۰ سینمای ایران، پتانسیل ارائه آثاری متفاوت با جریان غالب روزانه در سینما را دارند و اصطلاحا شاید بتوان اینان را موج نوییهای معاصر ایران دانست. البته تلاشهای گفتاری کارگردان با جواد طوسی را هم لابهلای اثر داریم که متقاضی راضی کردن مسعود کیمیایی و ناصر تقوایی برای حضور در این اثر است و میگوید که اختلاف دیدگاههای شخصی او با این کارگردانان موجب عدم پذیرش این درخواست شده است. اما گفته نمیشود که در ساختار اتخاذشده برای این اثر، یکی از گذشته در برابر یکی از معاصر، قرار بود در برابر کیمیایی و تقوایی چه نسل معاصرانی حضور میداشتند تا ببینیم بر مبنای روال اتخاذشده، دیگر نسل معاصران موج نویی، چه افرادی هستند و این هم یکی دیگر از نقایص اطلاعات این فیلم است. البته وقتی پرویز شهبازی به ویژگی تاثیر ادبیات در موج نوی سینمای ایران اشاره میکند، همانند آنچه در ویکیپدیا آمده، کارگردان این اثر مستند با تحسین این گفتار، بر آن صحه میگذارد. اما در کلیت اثر، ورود مستقیمی به این ویژگی نمیشود مگر در سخنان مهرجویی یا فرهادی.
جدا از اینها، حضور خلاقانه کارگردان در این اثر، در طراحی ورود به فیلم و گام به گام جارو کشیدن برگهای به زمین ریخته توسط رفتگر و در موارد دیگری همچون طراحی تشییع جنازه در ورودی خانه بهمن فرمانآرا یا قرار دادن رفتگر نارنجیپوش در برابر ماشین اصغر فرهادی در نزدیکی منزل مهرجویی، یا بردن کیانوش عیاری به توچال برای رسیدن به تصاویری از «شبح کژدم» بیشتر دیده میشود. همچنانکه انتخاب تصاویری از جغرافیای زندگی مهرجویی و فرمانآرا و البته عدسی خوردن و کباب خوردن و بازگشایی بعضی وقایع مرتبط با اکران آثار این فیلمسازان و همچنین رضایت قلبی فرمانآرا از زندگی، صحنههای جالب و مکثهای تصویری خوبی داشته است.
این اثر بیشتر به نوعی گفتوشنود دوستانه نزدیک شده تا اینکه بهعنوان اثری مستند، با این قطعات انتخابشده، ترکیب کاملی درباره موضوع مستند، موج نو در سینمای ایران، ارائه دهد. گفتوشنودی که چون بخشهای کیمیایی یا تقوایی آن، شکل نگرفته، بنابراین اطلاعات مورد نظر برای آن نیز، کامل نمیشود.
تاریخ سینمای ایران، مقاطع تعریفشدهای دارد و بیان این مقطع و آثار آن به صورت تصویری، باید واجد اطلاعات آن باشد. درست است که منابع کتابخانهای میتواند کمک کند، اما خود اثر هم باید سرنخها و استنادات مکتوبی را هم اشاره کند. موضوعی که کمتر از آن نشانه و اشاره دیده میشود.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- دعوت هندیها از اصغر فرهادی
- با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد
- جشنواره بلگراد به اصغر فرهادی جایزه داد
- عدالت به سبک قیصر مسعود کیمیایی/یادداشتی از کامبیز نوروزی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره بلگراد
- اصغر فرهادی: دیگر قصد فیلمسازی در ایران را ندارم
- جایگاه اول برای «اسپایدرمن»؛ ۱۰۰ فیلم برتر سونی پیکچرز به مناسبت صدسالگیاش/ «جدایی» پنجم شد
- از پخش پیام صوتی کیمیایی تا حضور گلچهره سجادیه در نمایش «دندان مار»
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- نسخه اصلاح و مرمت شده «دندان مار» در موزه سینما نمایش داده میشود
- بیتا فرهی به خانه ابدی بدرقه شد
- تشویق طولانی مسعود کیمیایی در «بازنمایش قصه ترانههای ماندگار»/ کیمیایی از غم نبود مهرجویی گفت
- اصغر فرهادی به آلپ میرود
- بدرقه پیکرهای داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر به خانه ابدی
- «شهر زیبا»ی فرهادی به آمریکای شمالی رسید
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز