سینماسینما، افشین اشراقی:
یکی از ایرادهایی که به منطقِ رواییِ متری شیشونیم گرفتهاند مربوط میشود به صحنهی فرار ناصر خاکزاد. از نظر خردهگیران، صحنهی یادشده دو ایرادِ اساسی دارد: انگیزهی صمد برای آزادکردنِ متهم روشن نیست، دلیلِ منصرفشدنِ ناصر نیز. چرا صمد ناصر را آزاد میکند؟ ناصر چرا اینقدر زود شُل میشود و مستأصل؟
متنِ پیشِ رو جوابیه نیست. صرفاً بر آن است که توجهها را جلب کند به جلوهی صوتیای که شاید خیلیها آن را نشنیده یا بیاعتنا از کنارش گذشته باشند: درست در لحظهای که ناصر از دویدن صرف نظر میکند و «قرار را بر فرار» ترجیح میدهد، صدایی به گوش میرسد: صدای چرخیدنِ پنکههای سقفی. وسط خیابان؟! پنکهی سقفی؟! بله. این جلوهی صوتی را چند سکانس پیشتر شنیده بودیم. جایی که ناصر را میبرند برای انگشتنگاری. در ابتدای صحنهی انگشتنگاری، نمایی میبینیم از چرخیدنِ پنکههای سقفی. که صدایشان بهوضوح شنیده میشود.
اما این صدا و آن صدا چه ارتباطی با هم دارند؟ صدای پنکه پلیست بین دو صحنه. اما به چه چیزی اشاره دارد؟ پاسخ دادن به پرسشِ پیشین آسان نیست. فیلم ما را متوجهِ احساسِ ناصر خاکزاد میکند در آن لحظه. احیاناً همان حسی میآید سراغاش که در آن مکان برای اولین بار تجربه کرده بود. اما چه حسی؟ روشن نیست.
برداشت نگارنده این است که ناصر در یک آن درمییابد که راهی برای فرار ندارد. چرا که هویتاش را شناسایی کردهاند و برایش پروندهسازی. این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که او پیشتر بریده و به تهِ خط رسیده بود: میخواست خودش را خلاص کند که نشد. اما برداشتِ نگارنده بیاعتبار میشود زمانی که به یاد بیاوریم صحنهی هجومِ پلیس به «آشپزخانه» را. دستبندِ ناصر را بستهاند به در. بعد از انفجار و پرتشدنِ حواسِ مأموران، او بار دیگر تقلا میکند برای فرار. پس چرا همان موقع (در خیابان) فرار نکرد؟ آدمیست دیگر!
بهتر بود که صدای پنکه واضحتر شنیده و در ضمن اشارهی دقیقتری میشد به حس ناصر خاکزاد. شاید هم تعمدی در کار بوده. اینکه سازندگان ترجیح دادهاند که دُزِ تأویلپذیریِ صحنه را ببرند بالا و به تماشاگرانِ نکتهسنج مجال بیشتری دهند برای بیانِ برداشتِ شخصیشان. در هر حال، در شکل فعلی هم تلاش سازندگان (کارگردان و تدوینگر و طراح صدا) ستودنیست. نباید فراموش کنیم که در سینمای ایران کمتر به صدا و قدرتاش توجه میشود و در میدان عمل، از ظرفیتهای بیانی و نمایشیاش استفادهی چندانی نمیشود. البته آنورِ قضیه را هم باید دید: اینکه صدا در حوزهی نظر نیز مغفول مانده است و در نقد و تحلیلها شأن و منزلتِ چندانی ندارد.
پینوشت: نگارنده دو بار به تماشای فیلم نشست. یک بار در سینمایی با سیستمِ صوتیِ بیکیفیت و بار دیگر، در پردیس سینمایی کاپری. که مجهز است به دالبی ۵٫۱٫ راقم این سطور تا حدود زیادی مطمئن است که در صحنهی فرارِ ناصر خاکزاد از صدای پنکه استفاده شده. ولی شاید هم افکتی که صحبتاش شد نتیجهی گنگکردنِ لحظهایِ آمبیانس باشد. که البته باز هم جنسِ صدا – دستکم برای نگارنده – تداعیکنندهی چرخیدنِ پنکههاییست که پیشتر دیده و صدایشان را شنیده بودیم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- صدور پروانه ساخت سینمایی جدید برای افخمی، روستایی و ۴ کارگردان دیگر
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- معرفی بازیگران نمایشی به تهیهکنندگی سعید روستایی
- «متری شیش نیم» در میان آثار سال سینمای بریتانیا
- واکنش فراگیر رسانههای فرانسه به حکم صادر شده برای سعید روستایی
- نمایش ویژه «دونده» در یک جشنواره فرانسوی
- سعید روستایی رئیس هیات داوران یک جشنواره فرانسوی شد
- این فیلم واقعا شما را ترسانده است!/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- تلخ، جسور و عصیانگر/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- «برادران لیلا» در سینماسینما
- وقتی شخصیتها دوستداشتنی نیستند/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- میتوان برادر لیلا هم نبود/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- ابد و صد روز/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- سمبلیک و مضمونگرا/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- آمار تماشاگران «تا فردا» و «خرس نیست» در سینماهای فرانسه
نظر شما
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- موقعیت فیلمهای ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
آخرین ها
- انعقاد قرارداد سهجانبه همراه اول در حوزه زنجیره تأمین محصولات کشاورزی صادراتی
- همکاری اپلیکیشن «اوانو» و «ازکیوام» در همپذیرندگی کیف پول
- درباره پوستر جشنواره فیلم فجر پوستری که هرساله بحث برانگیز می شود
- اختصاصی سینماسینما/ نامه امیر اثباتی به کمال تبریزی؛ کنجکاوم بدانم قرار است در شورای پروانه نمایش چه گلی به سر سینما بزنید
- با تصویری از فیلم سینمایی «مادر»؛ پوستر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد
- برآیندی از نظرسنجیهای مختلف؛ بهترین فیلمهای ۲۰۲۴ به انتخاب بیش از ۴۰۰ منتقد
- «ژاله علو مرگ ندارد»/ بدرقه پیکر ژاله علو به خانه ابدی
- «دِویل» به ۵ اجرای پایانی رسید/ بررسی نمایش در یک گفتگوی مجازی
- سوینا منتشر میکند؛ ۳ داستان کوتاه با صدای نازنین مهیمنی
- با حکم وزیر ارشاد؛ اعضای جدید شورای پروانه نمایشِ فیلمهای سینمایی منصوب شدند
- رونمایی از دو سرویس همراه اول در بازدیدهای معاون راهبردی رئیسجمهور و رگولاتوری
- هیات امنای انجمن سینمای جوانان ایران منصوب شدند
- کتاب «صحنه عشق من است» رونمایی میشود/ تقدیر از ادنا زینلیان
- خسرو خسروشاهی: کسی دیگر در دوبله نمانده است/ امیدوارم چراغ دوبله خاموش نشود
- نخستین جایزه ملی پویانمایی فراخوان داد
- رونمایی از سرویسهای دیجیتال و هوش مصنوعی همراه اول با حضور وزیر ارتباطات
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ فیلمِ بعدی نولان، اقتباسی از اودیسه است
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ هیأت داورانِ فیلمهای کوتاه داستانی معرفی شدند
- آیا بهروز شعیبی گزینه خوبی برای مدیریت انجمن سینمای جوان است ؟
- همه در اندوه خاموشی صدایی ماندگار/ پیامهای تسلیتی که برای درگذشت ژاله علو منتشر شد
- میزبانی ۱۱ سالن از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- اعضای آکادمی سینمای مستند ایران انتخاب شدند
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ بهروز شعیبی مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران شد
- شبنشینی غیرایرانی در هفتِ یلدایی
- جوایز ادبی و دوستان و دشمنان واقعی
- انتقاد نویسنده روزنامه اعتماد از جشنواره سینما حقیقت : اغلب آثار شلخته و پروپاگاندایی بودند
- بلا گردان / در حاشیه مستند «ضد قهرمان»
- کوتاه درباره «ملاقات با جادوگر» لمپنیسم سینمایی!
- بازدید معاون اول رییسجمهور و وزیر ارتباطات از غرفه همراه اول
- پس از ۳۸ سال؛ رئیس فیپرشی استعفا داد