پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

امیر توسلی که آهنگسازی مجموعه شهرزاد را بر عهده دارد، می‌گوید در سال‌هایی که آهنگسازی کرده، خودش را به سبک خاصی از کار محدود نکرده است.

به گزارش سینماسینما، امیر توسلی با اشاره به اینکه لزوما متولد شدن در خانواده‌هایی که موسیقی جای خودش را دارد، در علاقه افراد به این هنر تاثیر ندارد، اظهار کرد: من کسی را می‌شناسم که با وجود اینکه در خانواده موسیقیایی متولد شده، از موسیقی تنفر دارد و دلیل آن هرچیزی هم می‌تواند باشد. ولی اصولا در خانواده‌ای که پدر و مادر یا دیگر اعضا موزیسین باشند، هم در ناخودآگاه و هم در ژن فرد موثر خواهد بود.

وی ادامه داد: «گوش موسیقیایی» از عبارت‌هایی است که در فضای هنری موسیقی خیلی شنیده می‌شود، توسلی این عبارت را این‌طور تعریف کرد: «گوش موسیقیایی» یعنی یک چیزی را بشنوید و بتوانید همان را هم اجرا کنید. گوش موسیقی در واقع استعداد موسیقی است.

وی همچنین گفت: سازهای تخصصی توسلی پیانو و درامز است، او درباره لزوم شناخت سازها توسط آهنگساز بیان کرد: وقتی آهنگساز می‌شوی، همه سازها را باید به شکل حداقلی بشناسی تا بدانی چه سازی برای چه‌شکلی از ملودی مناسب است. اگر سازها را نشناسی ممکن است ملودی که برای سنتور مناسب است را فلوت بنویسید.

این آهنگساز با بیان اینکه اتفاقی وارد دنیای عکاسی شده، عنوان کرد: من کاملا اتفاقی آهنگساز شدم! عکاس بودم و موزیک را هم دوست داشتم و به همراهی دوستانم برای خودمان موزیک می‌زدیم و بدون اینکه برنامه‌ریزی داشته باشیم، رهبری گروه را من بر عهده می‌گرفتم. در همین زمان یکی از دوستانِ دوستانم در رشته کارگردانی تحصیل می‌کرد و برای پایان‌نامه‌اش فیلم ساخته بود و آن فیلم موسیقی می‌خواست. دوستم به من گفت که برای فیلم آهنگسازی کنم و با اینکه تا آن روز این کار را انجام نداده بودم، قبول کردم. بعد از تمام شدن این کار، بچه‌های دانشکده‌شان برای ساخت موسیقی پایان‌نامه‌‌های‌شان صف کشیده بودند! همین روند باعث شد من هم آهنگساز شوم و از طریق یکی از همان بچه‌ها وارد تلویزیون و آهنگسازی سریال شدم و این روند با آهنگسازی در تئاتر و سینما هم ادامه پیدا کرد.

آهنگساز مجموعه شهرزاد با بیان اینکه ساخت آهنگ با هر سازی امکان پذیر است، تاکید کرد: هر آهنگسازی با ساز تخصصی خودش این کار را انجام می‌دهد. اما آهنگ در ذهن آدم شکل می‌گیرد!

وی ادامه داد: واقعا این پروسه شکل‌گیری موسیقی روندی غیرقابل توضیح دادن است و کاملا انتزاعی است. چون خودم هم نمی‌دانم چطور یک آهنگ به ذهنم می‌رسد ولی موسیقی در ذهن من شکل می‌گیرد. در کنار آن ساز کمک می‌کند که موسیقی را تکمیل کنیم. یعنی همان‌چیزی که در ذهن داریم را بشنویم و امکان اصلاح و تغییر داشته باشیم.

توسلی با بیان اینکه فیلم و سریال بعد از آماده شدن به دست آن‌ها می‌رسد تا برای بخش‌های مختلف آن آهنگسازی کنند، گفت: در این صورت نحوه اتفاق افتادن موسیقی حالت‌های مختلفی دارد، گاهی با خواندن فیلمنامه تم‌های اصلی را در ذهن می‌سازیم. این روند در مجموعه «شهرزاد» اتفاق افتاد، من روی فیلمنامه برای فضاها یا کاراکترها طراحی تم انجام دادم، یعنی ملودی مشخصی که شناسنامه آن فضا می‌شود. برای مثال در مجموعه ملودی‌های مشخصی میان فرهاد و شهرزاد وجود دارد؛ ملودی‌ برای فضای عاشقانه آن‌ها، ملودی برای فضای پرالتهاب میان آن‌ها. همین روند برای فضاهای میان قباد و شهرزاد یا رابطه‌ای که میان بلقیس و هاشم می‌بینیم. در این مجموعه به جز چند مورد مشخص، خیلی وارد تم اشخاص نشدم؛ برای مثال شیرین که در فصل دوم موتیف مشخصی دارد و شهرزاد که همان ملودی اصلی تیتراژ مربوط به او می‌شود، مابقی تم‌ها مشخصا برای فضاها هستند.

توسلی همچنین ادامه داد: در این مرحله تایم‌گیری می‌کنیم، به این معنی که مشخص می‌کنیم موسیقی درهر سکانس از چه زمانی شروع می‌شود، چه تغییراتی را بر اساس اتفاق‌های صحنه دارد و در چه نقطه‌ای تمام می‌شود. تم‌هایی که داریم در هر قسمت برای فضای مشخص بازسازی می‌شوند. در این مرحله فراز و فرودهای موسیقی، جای‌گیری آن میان دیالوگ‌ها و بالا و پایین بودن هر بخش را مشخص می‌کنیم و تا انتها با همین روند ادامه می‌دهیم.

وی در بخشی از صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه کار موسیقی فیلم همین است که مخاطب را درگیر کند، اظهار کرد: موسیقی فیلم مخاطب را به شکل ناخودآگاه درگیر می‌کند. به هر حال هر سکانس اثرگذاری خودش را دارد، موسیقی هم خلل و فرجی که وجود دارد را پر می‌کند و هم موجب برانگیخته شدن احساسات مخاطب می‌شود؛ یا هیجان را افزایش می‌دهد یا حس دراماتیک می‌دهد. در حقیقت موسیقی تیرخلاص احساسات در سکانس است. البته برخی قسمت‌ها موسیقی خودش را نشان می‌دهد و در بعضی بخش‌ها به شکل نامحسوس مخاطب را با خودش همراه می‌کند.

وی ادامه داد: در سریال «شهرزاد» و برای کاراکتر شاپور که رضا کیانیان نقش آن را بازی می‌کند،تم ملودی‌ «والس شماره دو شوستاکوویچ» را می‌شنویم، توسلی درباره نحوه انتخاب این تم توضیح داد: ما قصد داشتیم فضای پارادوکسیکال به وجود بیاوریم، یعنی برای آدمی که خیلی خشن و آدمکش است، از ملودی آرام استفاده ‌کنیم، این ملودی را می‌توان ساخت یا می‌توان از ملودی‌هایی که برای گوش مردم آشناست، استفاده کرد. در حقیقت مخاطب انتظار ندارد این ملودی را اینجا بشنود! استفاده از این ملودی هم برای شاپور بهبودی یک تصمیم جمعی با آقای فتحی و کیانیان بود که بتوانیم کار متفاوتی را انجام دهیم و این ملودی را به اشکال مختلف برای فضاهای متفاوت ضبط کردیم.

این آهنگساز که در مدیوم‌های مختلفی آهنگسازی کرده، درباره تفاوت‌هایی که با یکدیگر دارند، نیز بیان کرد: به هر حال فرق‌هایی با هم دارند، البته این تفاوت چیزی نیست که بتوانم توضیح بدهم و بیشتر فنی است و به نحوه استفاده از سازها و ملودی‌ها برمی‌گردد. البته من برای نمایش خانگی فضا را بیشتر به سمت موسیقی سینمایی بردم.

وی افزود: درباره سریال شهرزاد، گونه‌های مختلفی از موسیقی را می‌توانیم بشنویم؛ برای مثال جایی فضایی موسیقی الکترونیک است، جایی به موسیقی پاپ نزدیک می‌شود و در جایی از ارکستر بزرگ استفاده شده است. این‌ها تمهیداتی است که سعی کردم در مجموعه استفاده کنم تا تاثیر بیشتری روی مخاطب داشته باشد و خودم را هم درگیر فرم مشخصی نکردم و هرجایی که احساس کردم باید کاری کنم، آن‌را انجام دادم. البته این کار هم با حفظ زنجیره موسیقی کلی مجموعه اتفاق افتاده است.

در پرونده کاری توسلی همکاری با کارگردان‌های مختلفی را می‌توان دید، از مسعود ده‌نمکی و داود میرباقری تا مازیار میری و سعید سهیلی. توسلی درباره این همکاری گفت: من می‌توانم ادعا کنم شاید کسی در ایران به اندازه من در کارش تنوع نداشته است! من سریال شهرزاد با این فضای موسیقی را در کارنامه دارم، در عین حل سریال مختارنامه را با فضای کاملا متفاوت را هم کار کرده‌ام. در کارنامه‌ام فیلم کمدی، عاشقانه، جدی، جنگی و حتی ترسناک را دارم و تقریبا هیچ فضایی نیست که در آن کار نکرده باشم و خوشحالم این توانایی در من بوده که بتوانم در همه فضاها کار کنم و در چند قالب مشخص محدود نمی‌شوم.

این آهنگساز که در کارنامه کاری خودش کارهای متفاوت و پر حجم مختلفی را داشته در پاسخ به این سوال که اگر بخواهد درباره کاری که از او انرژی و فکر زیادی گرفته، نام ببرد، توضیح داد: هرکاری ویژگی‌های خودش را دارد، اما به طور کلی کارهایی که حجم زیادی از وقت را می‌گیرند، به هر حال سخت‌تر هم هستند و چالشی برای آدم محسوب می‌شود. سریالی مانند شهرزاد که مخاطب زیادی دارد و باید پاسخگوی خودت، کارگردان، تهیه‌کننده و همه مردم باشی، چالش بزرگتری است و من وقتی هر قسمت را تمام می‌کنم، می‌گویم خداروشکر که این قسمت هم تمام شد و توانستم انجام دهم.

او که مجموعه «مختارنامه» را هم در میان کارهایش دارد، اضافه کرد: مختار هم کار سنگینی بود و در ۴۰ قسمت کار کردیم. البته مختار این بار را برای من داشت که توانمندی‌های خودم را بیشتر کشف کنم و بدانم در موقعیت‌های مختلف در کارهای طولانی و پرحجم چطور خودم و کار را مدیریت کنم. در حقیقت آن‌جا آبدیده شدم که حالا در پروژه شهرزاد کار را جلو می‌برم. به هر حال این سریال با توجه به تعدد فضاهایی که دارد، کار سنگینی است و از طرفی باید در مدت زمان کوتاه فضاهای عاشقانه، خیانت، قتل و جنایت را به شکلی که در شان کار باشد، حاضر کنیم.

توسلی در پایان با تاکید بر اینکه علاقه شخصی‌اش به موسیقی است، عنوان کرد: من همه‌جور موزیکی گوش می‌کنم و بستگی به حال لحظه‌ام دارد. در حقیقت علاقه شخصی من موسیقی است و از موسیقی لذت می‌برم.