سینماسینما، آرش عنایتی
مستند چهار و نیم ساعتهی مارسل افولس در واقع سیر وقایع حول شخصیتی به نام کلاوس باربی( موسوم به قصاب لیون) از تولد تا محاکمهاش در چهار دهه پس از جنگ جهانی دوم؛ و مسیر سلسله اتفاقاتی است که بر فرارش از اروپا تا استقرارش در امریکای لاتین و اقرارش بر تباهی دلالت دارند. اینکه چگونه به بهانهی واهیِ مبارزه با کمونیسم، جنایتکاری جنگی مورد حمایت قرار میگیرد تا اینبار در جنگی سرد! با استفاده از تجربیاتاش در بازجویی و شکنجه، نَفسُ و نَفَسِ گرم مبارزان ستانده شود. داستان تبانی دولتها-آمریکا و فرانسه- و دولتمردان و دولتیانی خودخواه و کوتهبین که با وجود فهرست بلند و طولانی قربانیان، در حمایت از کلاوس لحظهای درنگ نمیکنند. افولس به زیبایی تناقض گفتار شاهدان، باورمندان نازیسم و مبارزان علیه نازیسم و … را در برابر و در پی هم میآورد تا دریابیم که چگونه دوست و دشمن، رهبران مقاومت و رهروان دینی(کلیسای کاتولیک) دست در دست هم به دسیسهچینی میپردازند و موجبات فراری دادناش را فراهم میآورند تا اینبار هزاران کیلومتر آنسوتر و در قارهای دیگر ندای آزادی را به قعر خاموشی اندازد(قاچاق اسلحه/ بولیوی/چگوارا)
نبوغ حیرتانگیز افولس، درنحوهی مداخلهاش در برابر شاهدان و راویان با چاشنی طنز(راه رفتن میان کلمها و پرس و جو از صاحبشان!) و یا به سببِ سماجتی تحسینبرانگیز در گفتوگوها نیست. نمودش جایی است که دست تقدیر و قضا، از آستین قضات و تقریر احکام بیرون میآید. وکیل باربی از قضا، همان است که وِکالت مبارزان الجزایری را بر عهده داشته! افولس با تمرکز بر استدلالهای چوبین وکیل مدافع شیطان، افول انسانیت به نام قانون، بازی ننگین سیاست و تمکین سیاسیون از هوای نفس را به تصویر میکشد. تلاقی و توالی این دو رویداد(جنگ جهانی و نبرد الجزایر) و استحالهی فرانسه از مظلوم به ظالم در پس کلمات باربی – در جنگ میبایست برنده شوید والا همه چیز را از دست میدهید- نهفته است. جایی که این عبارت برای دوبازندهی جنگ-آلمان/الجزایر، اشغالگر/اشغال شده- معنا و پیامدی به مراتب متفاوت دارد.به عبارت دیگر، افولس از طریق تدوین(در فصل خیانت اعضای جبههی مقاومت) و به کمک فیلمبرداری( نماهای افشاگر که با ترکیببندی صحیح معنایی دوگانه طرح میکنند. برای نمونه زمانِ خواندن بیانیه توسط وکیل) و هم پوشانی و جایگزینی صدا و تصویر اعترافات(خودش و دیگران) در پی پاسخ به پرسشی است که مدام از او میشود. اینکه پس از چهل سال در پی چیست؟ عدالت یا انتقام، آرامش یا آشوب.و با تلفیق هنرمندانهای صوت و تصویر نشان میدهد که چنانچه دل به فراموشی بسپاریم و دلیرانه و از طریق عدالت، حقجویی نکنیم-حتی پس از گذشت چهار دهه- دیر نمیپاید که قربانی در نقش قاتل؛ و قاتل در شمایلی نو سر برمیآورد.
هرچند بازوی عدالت، قصابها و جلادها را حتی دههها بعد و از دل دورترین قصبهها و از پس جلدهای مختلف شناسایی میکند و کشان کشان به پای میز محاکمه میکشاند. اما نه قاضی و نه وکیل، نه مبارز و نه چریک، ماندگارترین شخصیت ماجرا، کسی است که هرگز نمیبینمش. همو که در روز سرنوشت یهودیان، میان آن همه کرختی و انفعال، سرشت انسانیاش را نمایان و تنها لحظهای و به تنهایی سعی در نجات کودکِ یهودی میکند. افولس نیز با تقدیم فیلماش به او، نامش را تا ابد در تاریخ ماندگار میسازد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ما درون خمره گیر افتادهایم/ نگاهی به آخرین اجرای اثر برجسته لوییجی پیراندللو در ایران
- «خواب مرد مرده» به صحنه میآید
- جایزه اصلی جشنواره سالونیکا به فیلمساز ایرانی رسید
- با نمایش ۱۰ روزه؛ «تلماسه ۲» نیم میلیارد دلاری شد/ پیشی گرفتن از فیلم نخست
- فوت فیلمنامهنویس «سخنرانی پادشاه»/ دیوید سیدلر درگذشت
- فصل سوم «داستانهای فوتبال» به آنتن شبکه ورزش میرسد
- رشید کاکاوند راوی «مجنون آن لیلی» شد
- آغاز حراج نوروزی شمارههای رند همراه اول
- با ۸۰ سال تولید فیلم و سریال؛ آتش یک استودیوی قدیمی در قاهره را از بین برد
- با ۸ و نیم دور چرخیدن دور خود؛ فیلم رایان گاسلینگ رکورد گینس را شکست/ برای تعداد معلق خوردن ماشین
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- هدیه نوروزی سوینا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «پدرخوانده» با صدای پیمان معادی
- در هشتمین جشنواره ملی نوآوری برتر ایرانی؛ محصول «اعطای اعتبار با توثیق سیمکارت» نوآور معرفی شد
- در پی بالا رفتن اجاره بها؛ سینماهای خیابان شانزهلیزه بسته میشوند
- صدور ۱۷ پروانه ساخت غیر سینمایی
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- چند تماشاگر برای فیلمهای نوروزی به سینما رفتند؟
- ۵ انیمیشن ایرانی در اسپانیا نمایش داده میشود
- لباس پارتیتور و گردنبند «پروین» به موزه سینما اهدا شد
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- یادداشت بلومبرگ بر سریال «شکوفههای شانگهای»/ اولین سریال تلویزیونی وونگ کار وای، نوستالژی دهه نود
- لیندا کیانی و آرمین رحیمیان بازیگران «ماه پنهان» شدند
- کنارهگیری آگنیشکا هالند؛ ژولیت بینوش ریاست آکادمی فیلم اروپا را بر عهده میگیرد
- دعوت هندیها از اصغر فرهادی
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد
- آغاز پویش مردمی همراه اول برای کمک به سیلزدگان سیستانوبلوچستان
- یک رکورد دیگر برای «تمساح خونی»؛ ۱۱.۵میلیارد فروش در ۷ روز
- اکران «اتاق فرار» در ۱۱ شهر