سینماسینما، یاسمن خلیلیفرد
«بیپولی» یکی از شناختهشدهترین و محبوبترین فیلمهای حمید نعمتالله است که موقعیت مرکزی و فضاسازی جالب توجهی دارد. موقعیت یک مرد جوان با شرایط ممتاز شغلی و اجتماعی و البته بهشدت مغرور و خودشیفته که بهواسطهی خودبزرگبینیهایش در حساسترین برههی زندگی، شغلش را از دست میدهد و گرفتار مشکلات متعدد مالی میشود.
آنچه «بیپولی» را در کنار دیگر خصوصیتهای منحصر به فردش به فیلمی ماندگار نه تنها در کارنامهی نعمتالله بلکه در سینمای ایران بدل ساخته فیلمنامهی آن است. عناصر درام در جای درست خود قرار گرفتهاند. فیلم در روایت خود موفق عمل میکند و در هیچ بخشی دچار سکته نمیشود. نعمتالله موفق شده است در «بیپولی» به قصهای بپردازد که در سینمای ایران کمتر به آن پرداخته شده و لحن طنز و موقعیتهای بعضاً طنزآمیز فیلمنامه وجه تمایزی را میان این اثر با دیگر آثاری که به معضلاتی چون شکست اقتصادی، ورشکستگی و بیپولی پرداختهاند ایجاد میکند.
وقتی این فیلم را با آثار بعدی فیلمسازش مقایسه کنیم به وضوح درخواهیم یافت که در «بیپولی» بسیاری از مشخصهها یا بهتر بگویم، مولفههای آشنای سینمای نعمتالله در حال شکلگیریاند. مولفههایی که در آثاری چون «آرایش غلیظ» و یا «شعلهور» به تکامل و پختگی رسیدهاند، اما شاید در «بیپولی» بیشتر و برجستهتر به چشم میآیند و نوید حضور کارگردانی را در سینمای ایران میدهند که قرار است در کارهای خود دست به خلاقیتهایی مبتکرانه و نو بزند.
«بی پولی» برخلاف آنچه در ظاهر به نظر میرسد و مطابق رویهای که از سینمای حمید نعمتالله انتظار داریم شامل بخشهایی از دغدغههای این کارگردان دربارهی روابط آدمها و مناسبات عرفی و اخلاقی آنهاست. آدمهای داستان هر یک از نقصانها، بحرانها، اختلالات و کمبودهایی رنج میبرند که ریشه در گذشتهشان دارد و قرارگیری آنها در مسیری خاص در داستان به این مناسبات دامن زده و عناصری چون ظاهرسازی، پنهانکاری، دروغگویی به عنوان معضلات و دغدغههایی تعیینکننده و رایج در زندگی امروز، مبنای اصلی چالشهای شخصیت اصلی فیلم با بازی متناسب بهرام رادان هستند. بنابراین فیلمساز با طرح و پرداخت دقیق و موشکافانهی شخصیتهای داستانش توانسته آنها را از لایههای سطحی به لایههای زیرین کشانده و برایشان هویتهایی حقیقی و باورپذیر خلق کند.
در نگارش فیلمنامه همچنین به این اصل توجه شده است تا موقعیتهایی که به قصه تبدیل میشوند خوشایند و بکر باشند. بهعنوان مثال سکانسی که در آن شکوه (لیلا حاتمی) شاباشهای مراسم عروسیشان را در جیب کت دامادی ایرج (بهرام رادان) پیدا میکند و مکالماتی که در جریان این اتفاق بین زوج رد و بدل میشود از درخشانترین، بکرترین بخشهای داستان است.
همچنین سکانسهایی که در قالب فلاشبک ایرج از تجربیات کاری خود پس از بیپولی مثلاً از کار کردنش در استخر و … برای خانم مسافر اتوبوس میگوید. فضاسازی این بخشها با جنس ابزورد موقعیتها همخوان و همسو است و در عین تلخ بودن ماهیتشان باری از طنز، شاید طنز تلخ را در خود حمل میکنند. بنابراین میتواند با صراحت اذعان داشت که فیلمساز در پیریزی فرم بصری مورد نظرش نیز به موفقیت دست یافته است.
دگردیسی شکوه در روند پیشروی داستان و فشاری که فقر و بحرانهای ناشی از آن در زن پدید میآورد از دیگر وجوه مثبتیست که متناسب و بهجا از آب درآمده و پتانسیل آن را دارد که سبب بروز مناقشههای متعدد میان زوج اصلی فیلم شود.
«بیپولی» زیادهگو نیست. فیلم شاخ و برگهای بیعلت و زائد ندارد و تدوین خوب کمک بزرگی به تناسب و شسته رفته بودن آن کرده است. همهی رویدادها در خدمت داستان اصلی فیلماند و بسط و گسترش یافتن آنها تمرکز تماشاگر را به سمت قصههای فرعی نمیبرد. باورپذیر کردن تنشهای متنوع و متعددی که در گفتوگوهای دو یا چندنفرهی شخصیتها وجود دارد از دیگر محاسن فیلم است. عمق این تنشها که البته شالودهای از طنز و ابزورد بودن نیز درشان دیده میشود آنقدر قانعکننده هست که برخلاف فرمول کلی چنین فیلمهایی مخاطب انتظار غافلگیری عجیب و غریب یا تحول غیرقابل انتظاری را در آنها در پایان داستان نداشته باشد.
بخش گستردهای از موفقیت «بیپولی» مدیون بازیگرانش است. بازیگران اصلی (لیلا حاتمی و بهرام رادان) که هر دو جنسی متفاوت از بازیهایشان را به نمایش گذاشتهاند. تجربه اثبات کرده است که آثار حمید نعمتالله همواره فرصت درخشش و خودنمایی را به لیلا حاتمی بخشیدهاند؛ نه تنها خانم حاتمی که بسیاری از بازیگران دیگر نیز در فیلمهای این کارگردان خوش درخشیدهاند و بخشهایی کمتر دیده شده از قابلیتهای خود را به نمایش گذاشتهاند. اما در «بیپولی» بیاغراق یکی از متفاوتترین نقشآفرینیهای لیلا حاتمی را در تمام دوران بازیگریاش شاهد هستیم؛ نقشآفرینی ماندگار و درخشانی که در آن سیر تحولی کاراکتر نیز به تصویر کشیده شده است. حاتمی که او را بیشتر در نقش زنان آرام، تاحدودی افسرده و البته منطقی و جدی دیده بودیم، در این فیلم خود را با فضای تاحدودی فانتزی فیلم و موقعیتهای طنزآمیز آن به خوبی وفق داده و جنس بازی او کاملاً متناسب با همین فضاست.
بهرام رادان نیز یکی از موفقترین بازیهایش را در همین فیلم ارائه میدهد و او نیز در ایفای نقشش تاثیرات بحران بر زندگی مرد جوان را بهجا و بهاندازه به نمایش میگذارد.
نعمتالله مانند همیشه به بازیگران نقشهای مکمل نیز بسیار توجه میکند و به آنها فرصت دیده شدن میدهد؛ از بابک حمیدیان گرفته تا حبیب رضایی و سیامک انصاری هر یک بازیهایی متفاوت را ارائه میدهند و حضورشان نیز تأثیری قابلتوجه و مهم را بر اصل داستان و روند پیشرفت آن میگذارد.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگو با امین حیایی/ به سرنوشت اعتقاد دارم/ آنچه در مسیرم قرار میگیرد برایم درست است
- آیا عاشقی ضعفی زنانه است؟/ «رگ خواب»؛ روایتی از یک بازی مردانه
- قاتل و وحشیِ فرهنگ
- اطلاعیه دبیرخانه چهلمین جشنواره فیلم فجر/ «قاتل و وحشی» در سال ۹۸ با امضای هفت عضو هیأت انتخاب بازبینی شده است
- همایون اسعدیان: «قاتل و وحشی» در جشنواره فجر ۳۸ بازبینی نشده است
- اطلاعیه دبیرخانه جشنواره فیلم فجر/ «قاتل و وحشی» امکان حضور در جشنواره چهلم را ندارد
- اطلاعیه سازندگان فیلم «قاتل و وحشی»/ تاکید بر نمایش این فیلم برمبنای ساختارهای قانونی
- گرامیداشت یاد علی حاتمی در برنامه سینماتک خانه هنرمندان/ نعمتالله: پا جای پای سنتهای فیلمسازی علی حاتمی گذاشتهایم که پیش میرویم
- پیام تبریک کانون کارگردانان به کارگردانان برگزیده جشنواره/ امیدواریم پروانه نمایش «قاتل و وحشی» صادر شود
- سانسور یا ممیزی، مسأله این است/ سه تجربه شخصی و پیشنهادی درباره شورای پروانه ساخت
- جنگ یک مادر، برای رستگاری دختر/ اولین خلاصه داستان فیلم «قاتل و وحشی» + تصویری جدید از لیلا حاتمی
- همایون شجریان خواننده تیتراژ پایانی «قاتل و وحشی» شد
- لیلا حاتمی بازیگر فیلم جدید حمید نعمتالله شد
- به گفته حمید نعمتالله، فیلمبرداری «قاتل و وحشی» ادامه پیدا میکند
- مسئولیت توقف تولید «قاتل و وحشی» برعهده تهیهکننده است
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- اکران خصوصی فیلم کوزوو / گزارش تصویری
- اولین تصویر از جانی دپ در نقش لویی پانزدهم
- سایه و یک نگاه سریع
- تاخیر یک هفتهای در اکران «شب طلایی» حاتمیکیا
- خانه هنرمندان ایران به یاد سایه شمع روشن میکند
- مسعود اسداللهی درگذشت
- رازهای سایه
- معرفی فیلمهای بخش اصلی جشنواره نیویورک
- تلاش میکنیم محرومیت بازیگر به اکران لطمه نزند/ وزیر ارشاد تلویحا ممنوعیت کار نوید محمدزاده را تایید کرد
- پخش سه سریال جدید از تلویزیون
- عضو شورای صنفی نمایش: فیلمهای پرفروش هم فقط یک میلیون مخاطب دارند!/ به فکر چاره باشیم
- هوشنگ ابتهاج درگذشت
- زندگی کری گرانت سریال میشود/ بازیگر هری پاتر در نقش اصلی
- آکادمی همراه اول حامی تیمملی المپیاد کامپیوتر کشور در مسابقات جهانی اندونزی
- اولیویا نیوتن جان بازیگر فیلم «گریس» درگذشت
- مترجم دردها/ به بهانه پخش «صد سال تنهایی» از شبکه مستند
- نگاهی به چند مجموعه ماندگار مذهبی؛ چرا این سریالها مدام تکرار میشوند؟
- انتخابات و جشن خانه سینما چه زمانی برگزار میشود؟
- الان در رسانههای سینمایی ثبات وجود ندارد
- شیرین عبادی در جشنواره ونیز
- «ماوریک» بزرگترین فیلم پارامونت در تاریخ ۱۱۰ ساله
- مت دیلون جایزه لوکارنو را دریافت کرد/ هنوز خیلی کار دارم
- «دوزیست» و «کوزوو» این هفته روی پرده میروند
- از یاد رفته/ نگاهی به مستند «سرپَتیها»
- اولین سالگرد درگذشت ارشا اقدسی برگزار شد/ مازیار میری: ما هنرمندان بیمعرفتیم
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با جهانگیر کوثری/ حفظ موقعیت، اولویت مدیران صداوسیما است/ فقط سریال مذهبی میسازند
- پیوند دوبارهی مکدونا با کولین فرل و برندن گلیسن در ایرلند
- دادگاه عالی تائید کرد؛ جریمه ۳۰ میلیون دلاری کوین اسپیسی برای خسارت به «خانه پوشالی»
- مراسم اولین سالگرد درگذشت زندهیاد ارشا اقدسی/ گزارش تصویری
- نقش ساختار عقلایی در تولید سریالهای سالم/ یادداشت احمد میراحسان بر «مستوران» و «برف بیصدا میبارد»