سینماسینما، جهانگیر شاهولد
جشنوارههای فیلم بسیاری هر ساله در سراسر جهان برگزار میشود. اعتبار جشنوارهها به المانهای زیادی بستگی دارد. قدمت جشنواره، اعتبار سینمایی اعضای هیات انتخاب و هیات داوران، استقلال جشنواره، دبیر، فیلمهای شرکتکننده و تاریخچه هر جشنواره و از همه مهمتر کمافتراقی با نظرات منتقدین و تماشاگران حرفهای فیلم، هر کدام به سهم خود، بخشی از بار اعتبار جشنواره را به دوش میکشد. جشنواره کن، برلین، منتخبین اسکار، شبهای تالین و خیلی جشنوارههای دیگر، از چنین شرایطی برخوردارند.
از این روست که فیلمسازان و پخشکنندگان فیلم، در تبلیغات خود با افتخار جوایز کسب شده در جشنوارهها را اعلام میکنند و روی آن مانور میدهند. چرا که میتوان گفت اگر فیلمی برای جشنوارهای متعبر جایزه گرفته یا حتی انتخاب شده باشد، به احتمال بالا فیلم خوبی بوده است. چرا که اعضای هیاتهای انتخاب و داوران این قبیل جشنوارهها، فیلمها را به دلایل فنی و کیفی انتخاب میکنند و قطعا پای انتخاب خود نیز میایستند.
جشنواره فیلم فجر که چهلمین سال خود را میگذراند، تقریباً هر سال و در هر دوره متاثر از شرایط سیاسی کشور، با یک دبیر و یک هیات انتخاب جدید کلید میخورد. همین عدم ثبات البته یکی از تفاوتهای این جشنواره با جشنوارههای مطرح جهانی است. اما وقتی یکی از اعضای هیات انتخاب از هوشمندانه بودن انتخاب فیلمها سخن میگوید و دیگری از هم سلیقه بودن اعضای هیات انتخاب، بحث کیفی فیلم به اولویت دست چندم تبدیل میشود. آنچه باعث تضعیف پایههای جشنواره میشود، انتخاب فیلمها بر اساس نظر و دلایلی خارج از سلیقه و نگاه کارشناسی هیات انتخاب است.
انتخابهایی که گاه منجر به حواشی رسانهای بین سازندگان فیلمها و اعضای هیات انتخاب میشود و نتیجهاش بعنوان مثال در جشنواره پیش رو آن است که بهروز افخمی کارگردان نام آشنای کشور و یکی از اعضای اصلی هیات انتخاب فیلمها، به طور تلویحی از موثر بودن عواملی خارج از سلیقه هیات انتخاب در انتخاب فیلمها میگوید: ما برای انتخاب فیلمها امتیاز میدادیم و درباره ۲-۳ فیلم خوب، بحثهای جدی درگرفت و در نهایت فیلمهای «عروسک» و «علت مرگ: نامعلوم» حذف شدند زیرا نمیتوانستند برای جشنواره پروانه نمایش بگیرند. من بعد از تماشای فیلم «عروسک» با کارگردان تماس گرفتم و بابت ساخت این فیلم خوب به او تبریک گفتم. به او گفتم خودت هم میدانی در این شرایط حساسیتهایی وجود دارد که ممکن است در جشنواره نمایش داده نشود.
نکته کلیدی دقیقا همینجاست: تصمیم گیری اعضای هیات انتخاب به جای مسئول صدور پروانه نمایش و خودسانسوری در انتخاب فیلمها. اینکه یک یا چند تن از اعضای هیات انتخاب، خود را موظف ببینند که به جای استدلالهای فنی و سینمایی از شرایط حساس سخن بگویند و خود را از انتخابهای نهایی مبرا کنند. مانند معلمی که بگوید من برگهات را دیدم. خوب نوشتهای. نمره قبولی داری اما متاسفانه به دلیل شرایط حساس، نمیتوانم نمره تو را بدهم و باید بر اساس نظر مدیر، معاون و سایر ارکان مدرسه لیست قبولیها را اعلام کنم.
شاید با چنین تصمیماتی نظر گردانندگان دولتی جشنواره تامین شود اما وقتی انتخابها از دایره فنی و سینمایی خارج شود، به اعتبار جشنواره لطمه جدی وارد میشود. این موضوع را البته باید از بحث سلیقه اعضای هیات انتخاب جدا دانست. چرا که سینما فنّ است که در نهایت سلیقهها میتواند متفاوت باشد. اما اذعان به انتخاب یا عدم انتخاب بر اساس شرایط حساس و اینکه این مرحله مردودت کردم چون میدانم مرحله بعد مجوز نمیگیری، خود گویای مصلحت اندیشی غیرفنی است. این اتفاق البته مسبوق به سابقه است و فیلمهای زیادی نه به دلایل سینمایی و کیفی که بنا بر مصلحت از جشنواره حذف یا بولد شدهاند. آشغالهای دوست داشتنی یک نمونه است که هنوز جنجالهای رسانهای حول دلایل حذف آن را از یاد نبردهایم.
باید دید آیا هنوز نظیر سالیان نه چندان دور، حضور یا عدم حضور یک فیلم در جشنواره فیلم فجر، دلیل بر کیفیت بالا یا پایین فیلم است؟ آیا هنوز این جشنواره متر و معیاری برای بررسی کیفیت فیلمهاست؟
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگو با علیرضا رئیسیان درباره مهمترین رویداد سینمایی کشور؛ جشنوارهای که انحصاری بود
- چه بودیم و چه شد!
- چرا سیمرغ فیلمنامه حذف شد؟/ نامه سرگشاده کانون فیلمنامهنویسان به رئیس سازمان سینمایی
- توضیح خزاعی درباره اشتباه خواندن دعای تحویل سال: فسیلهای سیاسی مرا تخریب کردند!
- فیلم سروش صحت بدون حتی یک نامزدی/ کاندیداتوری جشنواره فیلم فجر در قبضه ارگانیها
- بالاخره در روز هشتم جشنواره اتفاق افتاد؛ معرفی داوران چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- احتمال حضور «بیبدن» در سودای سیمرغ جشنواره فجر
- اتفاق عجیب در جشنواره فیلم فجر؛ شکست رکورد سانس فوقالعاده با چه فیلمهایی؟
- افخمی: «بی بدن» را به جای «صبح اعدام» وارد مسابقه کنید
- اعتراض خانواده مقتول به «بی بدن»
- انتقادات نویسنده فیلم «بیبدن» از برخورد جشنواره فجر با این اثر
- نمایش فیلم با پرده سبز در جشنواره فیلم فجر!
- علیرضا رضاداد: ادغام بخش ملی و بینالمللی فیلم فجر نیازمند بازنگری است
- معرفی نامزدهای بخش تبلیغات چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- در نشست خبری مطرح شد: چهار بزرگداشت در افتتاحیه فیلم فجر/ تکلیف سیمرغ مردمی چه میشود؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه