سینماسینما، جهانگیر شاهولد
جشنوارههای فیلم بسیاری هر ساله در سراسر جهان برگزار میشود. اعتبار جشنوارهها به المانهای زیادی بستگی دارد. قدمت جشنواره، اعتبار سینمایی اعضای هیات انتخاب و هیات داوران، استقلال جشنواره، دبیر، فیلمهای شرکتکننده و تاریخچه هر جشنواره و از همه مهمتر کمافتراقی با نظرات منتقدین و تماشاگران حرفهای فیلم، هر کدام به سهم خود، بخشی از بار اعتبار جشنواره را به دوش میکشد. جشنواره کن، برلین، منتخبین اسکار، شبهای تالین و خیلی جشنوارههای دیگر، از چنین شرایطی برخوردارند.
از این روست که فیلمسازان و پخشکنندگان فیلم، در تبلیغات خود با افتخار جوایز کسب شده در جشنوارهها را اعلام میکنند و روی آن مانور میدهند. چرا که میتوان گفت اگر فیلمی برای جشنوارهای متعبر جایزه گرفته یا حتی انتخاب شده باشد، به احتمال بالا فیلم خوبی بوده است. چرا که اعضای هیاتهای انتخاب و داوران این قبیل جشنوارهها، فیلمها را به دلایل فنی و کیفی انتخاب میکنند و قطعا پای انتخاب خود نیز میایستند.
جشنواره فیلم فجر که چهلمین سال خود را میگذراند، تقریباً هر سال و در هر دوره متاثر از شرایط سیاسی کشور، با یک دبیر و یک هیات انتخاب جدید کلید میخورد. همین عدم ثبات البته یکی از تفاوتهای این جشنواره با جشنوارههای مطرح جهانی است. اما وقتی یکی از اعضای هیات انتخاب از هوشمندانه بودن انتخاب فیلمها سخن میگوید و دیگری از هم سلیقه بودن اعضای هیات انتخاب، بحث کیفی فیلم به اولویت دست چندم تبدیل میشود. آنچه باعث تضعیف پایههای جشنواره میشود، انتخاب فیلمها بر اساس نظر و دلایلی خارج از سلیقه و نگاه کارشناسی هیات انتخاب است.
انتخابهایی که گاه منجر به حواشی رسانهای بین سازندگان فیلمها و اعضای هیات انتخاب میشود و نتیجهاش بعنوان مثال در جشنواره پیش رو آن است که بهروز افخمی کارگردان نام آشنای کشور و یکی از اعضای اصلی هیات انتخاب فیلمها، به طور تلویحی از موثر بودن عواملی خارج از سلیقه هیات انتخاب در انتخاب فیلمها میگوید: ما برای انتخاب فیلمها امتیاز میدادیم و درباره ۲-۳ فیلم خوب، بحثهای جدی درگرفت و در نهایت فیلمهای «عروسک» و «علت مرگ: نامعلوم» حذف شدند زیرا نمیتوانستند برای جشنواره پروانه نمایش بگیرند. من بعد از تماشای فیلم «عروسک» با کارگردان تماس گرفتم و بابت ساخت این فیلم خوب به او تبریک گفتم. به او گفتم خودت هم میدانی در این شرایط حساسیتهایی وجود دارد که ممکن است در جشنواره نمایش داده نشود.
نکته کلیدی دقیقا همینجاست: تصمیم گیری اعضای هیات انتخاب به جای مسئول صدور پروانه نمایش و خودسانسوری در انتخاب فیلمها. اینکه یک یا چند تن از اعضای هیات انتخاب، خود را موظف ببینند که به جای استدلالهای فنی و سینمایی از شرایط حساس سخن بگویند و خود را از انتخابهای نهایی مبرا کنند. مانند معلمی که بگوید من برگهات را دیدم. خوب نوشتهای. نمره قبولی داری اما متاسفانه به دلیل شرایط حساس، نمیتوانم نمره تو را بدهم و باید بر اساس نظر مدیر، معاون و سایر ارکان مدرسه لیست قبولیها را اعلام کنم.
شاید با چنین تصمیماتی نظر گردانندگان دولتی جشنواره تامین شود اما وقتی انتخابها از دایره فنی و سینمایی خارج شود، به اعتبار جشنواره لطمه جدی وارد میشود. این موضوع را البته باید از بحث سلیقه اعضای هیات انتخاب جدا دانست. چرا که سینما فنّ است که در نهایت سلیقهها میتواند متفاوت باشد. اما اذعان به انتخاب یا عدم انتخاب بر اساس شرایط حساس و اینکه این مرحله مردودت کردم چون میدانم مرحله بعد مجوز نمیگیری، خود گویای مصلحت اندیشی غیرفنی است. این اتفاق البته مسبوق به سابقه است و فیلمهای زیادی نه به دلایل سینمایی و کیفی که بنا بر مصلحت از جشنواره حذف یا بولد شدهاند. آشغالهای دوست داشتنی یک نمونه است که هنوز جنجالهای رسانهای حول دلایل حذف آن را از یاد نبردهایم.
باید دید آیا هنوز نظیر سالیان نه چندان دور، حضور یا عدم حضور یک فیلم در جشنواره فیلم فجر، دلیل بر کیفیت بالا یا پایین فیلم است؟ آیا هنوز این جشنواره متر و معیاری برای بررسی کیفیت فیلمهاست؟
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگو با علیرضا رئیسیان درباره مهمترین رویداد سینمایی کشور؛ جشنوارهای که انحصاری بود
- چه بودیم و چه شد!
- چرا سیمرغ فیلمنامه حذف شد؟/ نامه سرگشاده کانون فیلمنامهنویسان به رئیس سازمان سینمایی
- توضیح خزاعی درباره اشتباه خواندن دعای تحویل سال: فسیلهای سیاسی مرا تخریب کردند!
- فیلم سروش صحت بدون حتی یک نامزدی/ کاندیداتوری جشنواره فیلم فجر در قبضه ارگانیها
- بالاخره در روز هشتم جشنواره اتفاق افتاد؛ معرفی داوران چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- احتمال حضور «بیبدن» در سودای سیمرغ جشنواره فجر
- اتفاق عجیب در جشنواره فیلم فجر؛ شکست رکورد سانس فوقالعاده با چه فیلمهایی؟
- افخمی: «بی بدن» را به جای «صبح اعدام» وارد مسابقه کنید
- اعتراض خانواده مقتول به «بی بدن»
- انتقادات نویسنده فیلم «بیبدن» از برخورد جشنواره فجر با این اثر
- نمایش فیلم با پرده سبز در جشنواره فیلم فجر!
- علیرضا رضاداد: ادغام بخش ملی و بینالمللی فیلم فجر نیازمند بازنگری است
- معرفی نامزدهای بخش تبلیغات چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- در نشست خبری مطرح شد: چهار بزرگداشت در افتتاحیه فیلم فجر/ تکلیف سیمرغ مردمی چه میشود؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ما درون خمره گیر افتادهایم/ نگاهی به آخرین اجرای اثر برجسته لوییجی پیراندللو در ایران
- «خواب مرد مرده» به صحنه میآید
- جایزه اصلی جشنواره سالونیکا به فیلمساز ایرانی رسید
- با نمایش ۱۰ روزه؛ «تلماسه ۲» نیم میلیارد دلاری شد/ پیشی گرفتن از فیلم نخست
- فوت فیلمنامهنویس «سخنرانی پادشاه»/ دیوید سیدلر درگذشت
- فصل سوم «داستانهای فوتبال» به آنتن شبکه ورزش میرسد
- رشید کاکاوند راوی «مجنون آن لیلی» شد
- آغاز حراج نوروزی شمارههای رند همراه اول
- با ۸۰ سال تولید فیلم و سریال؛ آتش یک استودیوی قدیمی در قاهره را از بین برد
- با ۸ و نیم دور چرخیدن دور خود؛ فیلم رایان گاسلینگ رکورد گینس را شکست/ برای تعداد معلق خوردن ماشین
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- هدیه نوروزی سوینا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «پدرخوانده» با صدای پیمان معادی
- در هشتمین جشنواره ملی نوآوری برتر ایرانی؛ محصول «اعطای اعتبار با توثیق سیمکارت» نوآور معرفی شد
- در پی بالا رفتن اجاره بها؛ سینماهای خیابان شانزهلیزه بسته میشوند
- صدور ۱۷ پروانه ساخت غیر سینمایی
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- چند تماشاگر برای فیلمهای نوروزی به سینما رفتند؟
- ۵ انیمیشن ایرانی در اسپانیا نمایش داده میشود
- لباس پارتیتور و گردنبند «پروین» به موزه سینما اهدا شد
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- یادداشت بلومبرگ بر سریال «شکوفههای شانگهای»/ اولین سریال تلویزیونی وونگ کار وای، نوستالژی دهه نود
- لیندا کیانی و آرمین رحیمیان بازیگران «ماه پنهان» شدند
- کنارهگیری آگنیشکا هالند؛ ژولیت بینوش ریاست آکادمی فیلم اروپا را بر عهده میگیرد
- دعوت هندیها از اصغر فرهادی
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد
- آغاز پویش مردمی همراه اول برای کمک به سیلزدگان سیستانوبلوچستان
- یک رکورد دیگر برای «تمساح خونی»؛ ۱۱.۵میلیارد فروش در ۷ روز
- اکران «اتاق فرار» در ۱۱ شهر