سینماسینما، محسن جعفری راد:
مستند مهین (ساخته محمد حسین حیدری)
مستند مهین به زعم نگارنده جزو بهترین های جشنواره محسوب می شود.برای پرهیز از کلی گویی به جزئیات هم می پردازیم. به معنای دقیق کلمه با یک مستند بازسازی شده از نوع یک داکیودرام تعلیق آور طرفیم که قواعد تاثیر بر مخاطب را به خوبی رعایت کرده است. پرداختن به چگونگی قتل های زنجیره ای توسط یک زن در قزوین که به ده سال قبل مربوط می شود،سوژه اصلی این مستند است . کارگران به قدری در بازسازی موقعیت های دلهره آور و بزنگاه های ملتهب خوب عمل کرده و از بازیگران و نابازیگران در جایگاه قاتل و اطرافیانش بهره برده که تفکیک اصل از بدل واقعا دشوار است. فیلمی که با رعایت تعادل، شخصیت ها را نه شر مطلق نشان می دهد و نه خیر مطلق بلکه نگاه خاکستری حتی به قاتل دارد و از این جهت برای سینمای داستانی ما هم نکات آموزنده ای دارد که شخصیت ها را یا سیاه نشان می دهند و یا سفید.
از لحاظ فرم بصری به تناسب موقعیت، دوربین ثابت شسته و رفته و دوربین روی دست کنترل شده ای دارد و از لحاظ تدوین هم جزو خوش ریتم ترین فیلم های جشنواره است. فیلمی که ۱۰۶ دقیقه است اما انقدر سلسله مراتب گره افکنی و گره گشایی، آن هم در یک فیلم مستند، به خوبی طراحی شده که اصلا گذر زمان را حس نمی کنیم و علاوه بر این از تصاویر آرشیوی به بهترین شکل استفاده شده است. محمد حسین حیدری نشان می دهد که می توان فیلمی در مورد یک قاتل ساخت و به جای گرفتن اقرار از او و اینکه «قاتل است یا نه؟» به واکاوی چرایی قتل و بررسی چگونگی روش بازپرس ها و کارگروه های نیروی انتظامی و آگاهی در مواجهه با یک قاتل سریالی ، می پردازد و نگاه آسیب شناسانه ای به معضلاتی مثل فقر،اعتیاد،خشونت،ازدواج زود هنگام در جامعه سنتی و عواقبش در لایه های زیرین روایت دارد.
نکته آخر اینکه در میان مستندهایی که همگی اصرار دارند از یک سبک پیروی کنند مستند مهین از معدود آثار چند سال اخیر است که کاملا به قواعد بازسازی موقعیت واقعی در دل یک فیلم مستند پایبند بوده،طوری که حتی می توان به کارگردان پیشنهاد داد که سراغ نسخه داستانی آن هم برود،انقدر که در مهندسی جزئیات عالی عمل کرده است و شخصیتی مثل مهین را طوری پروانده که حتی همدلی برانگیز ظاهر شود. به خصوص وقتی مهین در آخرین دادگاهش، پس از اعتراف به قتل هایش، با چشمان گریان ، جامعه را از پیدایش مهین های دیگری چون خویش بر حذر می دارد، و با آخرینپلان هایی که از دیوار و آسمان خاکستری زندان گرفته شده، این جمله مهین را می شنویم که تا عمق جان آدمی آن هم در جامعه ای که مهین ها در آن زندگی می کنند، نفوذ می کند: « اگر کسی را به این دنیا آوردید، حتما به او محبت کنید…»
فیلمی که تا روز چهارم هم جزو پنح فیلم منتخب تماشگران جشنواره بود و به نظر می رسد از نظر داوران هم فیلمی قابل تحسین دانسته شود. (امتیاز ۱۰ از ۱۰)
مستند حلب:صدای سکوت ساخته امیر اصانلو
مستندی که بر پایه قاب بندی های ثابت و فرمی شبیه به عکاسی از شهر جنگ زده و بحران زاده حلب ساخته شده که جزو بزرگترین شهرهای سوریه و کهن ترین شهر های خاورمیانه است. اما نه اینکه صرفا تصاویری بر پایه دقت به نقاط طلایی کادر در ترکیب بندی ، مد نظر کارگردان باشد بلکه لا به لای این تصاویر، می توان روایت او را از آسیب هایی که یک جنگ یا شورش و یا خشونت به یک شهر وارد می کنند،دست یافت. انگار کارگردان عکسی را ثبت و ضبط کرده اما به جای یک فریم ثابت، لحظات قبل و بعد عکس را هم ترسیم کرده است. هر کدام از قاب های فیلم به طور مستقل هم عکسی با ترکیب بندی مناسب هستند که حالا در یک فیلم مستند یک آلبوم اثرگذار را تشکیل داده است. از بیمارستان تا مدرسه، از جاده تا کوچه، از اماکن مذهبی تا بازار ،کارگردان یکی یکی تاثیر جنگ را به نمایش می گذارد و به جای خلق پرتره ای از یک انسان، یک پرتره از یک شهر خالی از انسان و زندگی ساخته و به کمک باند صوتی غنی فیلم، عمق فاجعه را نشان می دهد، بدون آنکه از راوی یا انسانی در قاب استفاده کند و یا اصلا دوربینش را تکان دهد که برای سلیقه کلیشه ای برخی مستندسازان و حتی برخی از همکاران ما هم می تواند مفید باشد! یک ذهنیت کلیشه ای، مستند را یا مصاحبه محور می داند و یا واجد نریشن و یا گفتگوی کارگردان با اشخاص جلوی دوربین با انبوهی زیاد از موسیقی که مانند کاغذ دیواری،سوراخ ها و لکه های دیوار را بپوشاند! در حالیکه در فیلم هایی مثل حلب،صدای سکوت نشان داده می شود که می توان ساختار شکنی کرد و یک واقعیت را با آشنایی زدایی،دراماتیزه کرد و سطح سلیقه و زیبایی شناسی و آگاهی مخاطب چه از نوع عام و چه از نوع منتقد کلیشه پردازش را ارتقا داد! شاید اگر با یک تدوین بی رحمانه رو به رو بودیم و از مدت زمان فیلم کاسته می شد، فیلم فراتر از یک کار خوب ظاهر می شد اما در شرایط کنونی هم جزو کارهایی است که نگاهی نو به جنگ دارد (امتیاز ۸ از ۱۰)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- آثار خارجی جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- معرفی فیلمهای ۳ بخش از جشنواره «سینماحقیقت»
- محمد حمیدی مقدم: آغاز دوره تحول در سینمای مستند/ مستند مهمترین و استراتژیکترین بخش سینمای کشور است
- کارگاه لقمان خالدی در «سینماحقیقت»
- سلیمان سیسه در «سینماحقیقت»
- موزه سینما به «سینماحقیقت» پیوست
- اکران سه مستند در سالن حقیقت/ ادامه اکران حقیقت
- ۶۱۵ مستند ایرانی متقاضی حضور در هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- اکران مستندهای پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»/ نمایش سه مستند در روز یکشنبه
- محمد حمیدی مقدم دبیر هفدهمین جشنواره سینماحقیقت شد
- رنج زیر پوست محسن/ در یادبود محسن جعفری راد
- محسن جعفری راد درگذشت
- داستانهایی از یزد در «تا بادها، یادها را نبرند»/ مستند آرشیوی سندی هویتی است
- ثبتنام ۱۳۴۸ اثر برای بخش بینالملل «سینماحقیقت»/ ۹۵ کشور متقاضی شدند
- ارسال ۶۱۴ اثر برای حضور در شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول