پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

اتفاقی که به هیچ عنوان تازگی ندارد و موضوع روزی نیست؛ اما همچنان دامن بسیاری از فعالان این عرصه را گرفته است و باعث می‌شود این صنعت نتواند آنطور که باید رشد کند. به طوری که به عنوان نمونه همچنان شاهد سریال‌هایی هستیم که در شبکه‌های خانگی ساخته می‌شود؛ اما یا کیفیت لازم را ندارند یا بدون آنکه تکلیف قسمت‌ها و فصل‌های بعدی آن معلوم شوند به صورت نامعلومی متوقف شده و این موضوع بی‌احترامی تمام به مخاطب را نشان می‌دهد. اتفاقی که البته به مخاطبانی برمی‌گردد که با دانلودهای غیرمجازشان و رعایت نکردن حق کپی‌رایت کابوس سازندگانی شده‌اند که نمی‌توانند سرمایه ساخت یک مجموعه باکیفیت را به دوش بکشند. در صورتی که برای ساخت فیلم سینمایی و سریال‌های شبکه‌های خانگی میلیاردها تومان هزینه می‌شود.

اتفاقی که هر دو سر آن باخت است. از یک سو با باخت مخاطب طرف هستیم. چون مخاطب با رعایت نکردن حق تولیدکننده و دانلود غیرقانونی، سرمایه‌ای که بابت تهیه آن فیلم و سریال شده را بر باد می‌دهد و از سوی دیگر با باخت سازنده طرف هستیم. چون با ساخت فیلم‌های بی‌کیفیت خود باعث ریزش مخاطب شده و مخاطب را به این نتیجه می‌رساند که دیدن یک بار فیلمی که چندان هم خوش ساخت و جذاب نیست ارزش هزینه کردن ندارد و این اجحافی خواهد بود برای فیلم‌هایی که سطح کیفی بالایی دارند و بابت آنها سرمایه‌گذاری مالی و معنوی هنگفتی شده است.

ذائقه ایرانی، دانلود رایگان!

تمام این مسائل دست به دست هم داده است که باوجود فتوای مراجع تقلید در زمینه حرام بودن دانلودهای غیرمجاز و باوجود ایجاد کمپین‌ها و درخواست‌هایی که از سوی سازندگان صورت گرفته شده است و باوجود سایت‌ها و شبکه‌های خانگی که فیلم‌های سینمایی پس از اکران و سریال‌هایی که برای شبکه‌های خانگی ساخته می‌شود را با قیمتی کم‌تر از نسخه دی وی دی آنها در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد؛ اما نتواند ذائقه ببیندگان ایرانی را از رایگان تماشا کردن این فیلم و سریال‌ها تغییر دهد. هرچند نسخه‌های وی او ای تاحدود توانسته مخاطبان را به سمت تماشا از این طریق سوق دهد؛ اما به صورت تمام و کمال موفق به این موضوع نشده است.

درحالی که سرمایه‌گذاران ساخت فیلم و سریال برای حفظ سرمایه و انگیزه ادامه فعالیت در این عرصه نیاز به حمایت تماشاگران دارند در غیر این صورت این بازار همچنان روند سراشیبی خود را پیش گرفته و پیشرفتی در این صنعت را شاهد نخواهیم بود. به طوری که بسیاری از سازندگان عطای ساخت را به لقایش می‌بخشند.

دانلود غیرمجاز حق من است

بسیاری از مخاطبان با توجیح‌های گوناگون تلاش می‌کنند خود را متقاعد کنند حقی در زمینه دانلود غیرمجاز و تماشای رایگان این محصولات فرهنگی دارند. چون با محصولی ناملموس طرف هستند و متقاعد کردن این افراد که بابت محصول ناملموس نیز باید هزینه کنند هم نیاز به فرهنگسازی دارد که متاسفانه در جهان سوم نسبت به آن فرسنگ‌ها عقب مانده و همچنان اندر خم یک کوچه است که به این فرهنگ برسند دانلود غیرمجاز شما ضربه‌ای اساسی به این صنعت خواهد زد.

این در حالیست که مخاطب‌ها اگر به این موضوع توجه کنند با هزینه کردن هرچند اندک به خودشان احترام گذاشته‌اند. چون در این شرایط تولیدکنندگان تلاش می‌کنند آثاری که تولید می‌کنند آثاری باکیفیت باشند و سطح کیفی کار را بالا ببرند.

به نظر می‌رسد معضلات اقتصادی چند وقت اخیر بهانه خوبی شده برای آنکه بسیاری را متقاعد کند توان اقتصادی مردم برای تهیه بسته‌های فرهنگی با این قیمت فراهم نیست. در صورتی که چنین نگاهی اگر با بار فرهنگی همراه شود به مرور کمرنگ خواهد شد چون در هر صورت هزینه‌های پنهان که به صورت عینی و محسوس در زمان دانلود غیرمجاز خود را نشان نمی‌دهد موجب شده است بسیاری بر این تصور باشند که دانلود غیرمجاز برایشان به صرفه‌تر از آن باشد که بخواهند آن را به صورت قانونی دانلود یا با خرید اشتراک در شبکه‌های خانگی تماشا کنند. در صورتی که این دانلودها برای مردم گران‌تر تمام می‌شود چون هزینه ترافیک چند برابر راه‌های قانونی است و مردم از این هزینه‌ها بی‌خبرند.

کمپین‌ها و خواش‌هایی که به نظر بی‌ثمر هستند

برای ایجاد فرهنگسازی که هم از نظر شرعی و هم از نظر عرفی مسیر دانلود غیرمجاز را به مسیر درست خود هدایت کند تاکنون تلاش‌های بسیاری شده است. یکی از اولین تلاش‌ها مربوط به سریال «قهوه تلخ» بود که مهران مدیری، کارگردان در ابتدای هر قسمت از سریال از مخاطبان خود می‌خواست تا سی دی این سریال را تهیه و سپس به تماشا بنشینند. این اتفاق اتفاق تاثیرگذاری بود و هرچند ادامه‌دار نشد و حتی قهوه تلخ به پایان نرسید؛ اما در هر صورت می‌توان آن را به عنوان اولین گام تلقی کرد.

پس از آن نیز فعالیت‌های دیگری نیز صورت گرفت که از جمله آنها می‌توان به صفحه‌ای‌اشاره کرد تحت عنوان «دانلودهای خود را حلال کنید» به راه افتاد. این موضوع نیز چون هزینه‌ای آنچنانی دربرنداشت باز هم اثر مثبت خود را گذاشت. اما باز هم بودند کسانی که همچنان دانلود غیرمجاز را به این سبک ترجیح می‌دهند.

تیرماه ۹۷ بود هم عوامل فیلم «ساخت ایران ۲» نیز تلاش کردند با ایجاد کمپینی در این زمینه اعتراض خود را نشان داده و به دنبال حامیانی در این زمینه باشند. این کمپین با عنوان «تماشای غیرمجاز ممنوع» در میان رسانه‌ها به طور جدی خواستار همکاری همه جانبه برای رفع این معضل شدند

خائنان کپی‌کننده

هرچند عوامل این سریال به ویژه کارگردان و تهیه‌کننده بر این باور بودند عدم رعایت قانون کپی رایت، عدم حمایت نهادهای نظارتی و فرهنگی مانند وزارت ارشاد و عدم حمایت مردمی دست به دست هم داده است تا همچنان شاهد آن باشیم دانلودهای غیرمجاز در مدار حرکتی خود پیش برود این موضوع را خیانتی بزرگی می‌دانند که به فیلام‌ها و سریال‌های تولیدی وارد می‌آورد و آینده این صنعت را به خطر می‌اندازد.

امیر پروین حسینی، تهیه‌کننده سریال ساخت ایران یک و دو در این زمینه گلایه دارد که چرا باوجود آنکه دانلود غیرقانونی همانطور که از نامش مشخص است غیرقانونی است؛ اما جلوی آن از طریق مراجع قضایی و قانونی گرفته نمی‌شود. او با اشاره به شعار عدالتخوای ادامه می‌دهد: «کاملا مشخص است چه سایت‌هایی در حال فعالیت غیرقانونی در این زمینه هستند؛ اما اینکه چرا جلوی آنها گرفته نمی‌شود من نمی‌توانم به آن پاسخی دهم.» این تهیه‌کننده با انتقاد از اینکه ظاهرا اراده‌‎ای برای جلوگیری از این عمل نیست به این نکته تاکید دارد که همین بی‌توجهی باعث آشفتگی شده که افراد سودجو از این آشفته‌بازار سوداستفاده می‌کنند.

امیر پروین حسینی در پاسخ به این سوال که روند کمپینی که سال گذشته راه انداختند به کجا رسید پاسخ می‌دهد که برای به دست آوردن آمار و ارقام دقیق نیاز به تحقیقات میدانی و گسترده‌ای داشت که خود بودجه‌ای جدا می‌طلبید و برای همین تنها آنچه می‌شود در این زمینه گفت شنیده‌های اطرافیان است که چندان نمی‌توان بر روی آنها استناد کرد.

مقامات قضایی کمی جدی‌تر باشند بساط دانلود غیرمجاز برداشته می‌شود

ضمن اینکه او در نهایت بر این باور است اگر مقامات قضایی نسبت به این موضوع به صورت جدی‌تری نگاه کنند و بدانند که سرمایه‌های بسیاری در این زمینه در حال به باد رفتن است و اگر برای چنین کارهای غیرقانونی جریمه‌ای در نظر گیرد خود به خود این بازار مکاره از بین خواهد رفت. چون بسیاری از مردم نسبت به این موضوع نیز بی‌اطلاع بوده و همین بی‌اطلاهی هم به چنین فضایی دامن زده و برخی دیگر نیز این موضوع را حق خود می‌دانند و می‌گویند همه دانلود می‌کنند و اگر من این کار را نکنم باقی این کار را خواهند کرد! برای همین به نظر می‌رسد این وضعیت با هیچ فعالیت فرهنگی، کمپین، خواهش و تمنا راه به جایی نبرد. به گفته این تهیه‌کننده برای مراجع قانونی و قضایی ممانعت از دانلود غیرمجاز کاری ندارد. کافیست بخواهند. مردم هم اگر بدانند باید از خودشان شروع کنند وضعیت فیلم‌سازی ما که در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کنیم بهتر خواهد شد و انگیزه برای کار هم بالاتر می‌رود و به سرعت این صنعت به صنعتی پویا بدل می‌شود که نفع آن نخست به مردم و شعور مخاطب خواهد رسید.