سینماسینما، حمیدرضا گرشاسبی
وقتی فیلمهایی از جنس خواب آب و مثل آن را میبینی، اولین سوالی که پس از دیدن آنها به ذهنت میرسد، این است: «این فیلمها رو به کی نشون میدین؟» کمی که میگذرد، تمرکزت را میگذاری برای همین فیلم؛ فیلم «خواب آب» که بههرحال کارگردان و نویسنده نامآشنایی پشت آن است. دومین سوال پیش میآید. «این فیلم رو برای کی ساختن؟» بیشتر که فکر میکنی، سوال سوم هم خودش را عیان میکند. «چه کسی برای ساخت این فیلم سرمایهگذاری میکند؟» همین سوال سوم را میشود طور دیگری هم مطرح کرد. و آن اینکه اساسا پول این طور فیلمها از کجا تامین میشود و سرمایهگذار برای پولی که خرج این فیلم میشود، چه توجیهی دارد؟ در این وانفسایی که کارگردانانی با داشتن فیلمنامههای خوب و استعدادی فراوان بهسختی تهیهکننده پیدا میکنند، «خواب آب» چگونه سرمایهگذار و تهیهکننده پیدا میکند؟ وجه خوشبینانهاش این است که سرمایهگذاران از بعد مادی قضیه گذشتهاند و صرفا به انجام یک تجربه نظر دارند. در این جور مواقع، آیا تجربه مگر نه اینکه باید چیزی جدید را به منصه ظهور برساند؟ اصولا مگر تجربه، نباید یک تجربه جدید باشد؟ «خواب آب» واقعا چه تجربه جدیدی را در سینما به فعلیت رسانده؟ یک بار دیگر سوال میکنم از خود: «این فیلم واقعا برای چه کسی ساخته شده؟ چه کسی ممکن است از دیدن این فیلم تجربهای را از سر بگذراند و از این تجربه لذت ببرد؟» به نظر میرسد «خواب آب» از آن دسته فیلمهایی است که نگاهی پندآموز دارند. میخواهند تلنگر بزنند. میخواهند به تو بگویند که منابع دارند تمام میشوند. حواستان را جمع کنید. فیلم «خواب آب» شکل دیگری از تیزرهای تلویزیونی است که بر این کانسپت استوارند: آب هست، کم است. آیا «خواب آب» آنقدر تاثیر میگذارد که باور کنیم آب را باید احترام بیشتری بکنیم و ارزشش را بدانیم؟ وقتی فیلم کسالتبار و حوصلهسربر باشد، به نقدِ غرضِ خود برنخاسته است؟ به این ترتیب مکانیسم تاثیرپذیری فیلم به صفر میرسد.
به گواه آن موبایل اسمارت که دست امیر (جوانِ زمینشناسِ فیلم) است، فرضمان را میگذاریم که داستان فیلم دارد در زمان حال میگذرد. همین سالهایی که سالِ ساخت فیلم بوده است، اما حرفِ فیلم و محتوایی که پی میگیرد، چرا تا به این اندازه کهنه است؟ از جنسِ فیلمهایی است که در دهه ۶۰ ساخته میشدند و میخواستند متفاوت باشند با فیلمهای داستانگو، تجاری و جریان اصلی. «خواب آب» آدم را میبرد به آن سالها و متفاوتنمایی آن دهه را یک بار دیگر عیان میکند. گویی که فیلم ۳۰ سال دیر ساخته شده است. برای همین است که نمیتواند مخاطب امروزی را مخاطب خودش کند. فیلم برای این سالهایی که زندگی میکنیم، عقب است. نوع پرداختنش برای یک قصه یک خطی، دمده شده. در شروع این بند، گفتم فیلم عناصر امروز را دارد، اما از چیزهایی میگوید که به سالها سال پیشتر تعلق دارد. کدخدا و قنات و بافتههای دستی و کوزه و عروسِ قنات و مهریه آب چه دخلی به این روزگار دارند؟ داستان این است که امیرنامی مدام از این سو به آن سو میرود و در یک هزارتویی میچرخد تا به آب برسد. تا به گنج برسد. اما گنج اصلی عشق است. او عاشق میشود. این وسط پیر فرزانهای هم هست که همه چیز زیر سر اوست. این الگو برایتان آشنا نیست؟ آشنا که هست. کهنه هم هست. و البته این روایت در موقعیتی آپوکالیپتیک رخ میدهد. جهان فیلم بی آدم است و خشکیده. یک جهان نابودشده را به نمایش میگذارد تا بگوید وقتی آب نیست، همه چیز از بین میرود. و با پیوند افسانه و واقعیت داستانی نچسب را پیش میبرد که جذابیتی برای دنبال کردن ندارد. آخرِ کار نیز بهشدت توی ذوقمان میخورد، چراکه متوجه میشویم همه چیز خوابِ امیر بوده است؛ دمدستترین راه برای نمایش یک داستان توهمی و خیالی.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش و نقد فیلمهای کوتاه «سیمرغ» در ترکیه
- تاریخ سینما و عاشق سینما/ نگاهی به مستند «آرشیو متروک»
- ناگهان پروانه/ نگاهی به فیلم «وقتی پروانه شدم»
- گفتوگو با کارگردان «تو مشغول مردنت بودی»/ زخمهای عمیق جامعه را پنهان نکنیم
- مواجهه با مرگ/ نگاهی به فیلم «تو مشغول مردنت بودی»
- گفتوگو با مهدی ارجمند، کارگردان «ملاقاتهای شگفتانگیز»/ «ملاقاتهای شگفتانگیز» یک فیلم ایدئوگرافیک است
- کارگردان «وقتی پروانه شدم» مطرح کرد/ چهره دوگانه میترا حجار در هر دو بافت سنتی و مدرن فیلم جذابیت دارد
- فیلمی مهم که قانونگذاران و مسوولان باید ببینند/ نگاهی به فیلم «خط باریک قرمز»
- نمایش سه فیلم کمتر دیده شده از سهراب شهید ثالث در باشگاه هنروتجربه
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- تظاهری که تراژدی را خفه کرد/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته میشود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فوت دو بازیگر تئاتر؛ علی رشوند و مریم منصوری درگذشتند
- نامه یک دستیار کارگردان به همایون اسعدیان/ به ماجرای فساد در سینما، پلتفرم و تلویزیون، کلانتر نگاه کنید
- «علت مرگ: نامعلوم»؛ اثری با ارزش و کمیاب در سینمای امروز ایران
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- در یک اظهار نظر غیرمنتظره؛ اولیور استون «شرور» را بهترین فیلم ۲۰۲۴ دانست
- دردم از عشق است و درمان نیز هم
- تقدیر وزیر ارتباطات از همراه اول بابت حسن تدبیر در پایهگذاری سایت ارتباطی امیرآباد دشتروم
- فوت دو بازیگر تئاتر؛ علی رشوند و مریم منصوری درگذشتند
- «۲۱ گرم»؛ وزنِ روح
- بهرهبرداری از سایتهای روستایی جدید همراه اول در کهگیلویه و بویراحمد با دستور وزیر ارتباطات
- گیشه سال سینما در تسخیر انیمیشن و دنبالهها/ ۱۰ فیلم پرفروش سینمای جهان در سال ۲۰۲۴
- اکران مردمی فیلم علت مرگ: نامعلوم / گزارش تصویری
- درخواست نعمتالله از مسئولان جشنواره فجر: «قاتل و وحشی» را یک سانس در کوچکترین سالن جشنواره اکران کنید
- دستیابی ارزش بازار سلامت دیجیتال جهانی به ۸۵۸ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰
- آغاز پویش قرعهکشی جایزه بزرگ همراه اول ویژه تمامی استانها
- فیلمی توقیفی که بعد از ۳ سال سریال میشود
- کارگردان «نیم رخ» با «دو سی» به شبکه نمایش خانگی آمد
- فیلمسینمایی «عکس»؛ تلاشی برای بازخوانی جایگاه انسان مدرن در جوامع سنتی
- «مالی سویینی» در دوبی روی صحنه میرود
- احمد صدری سرپرست دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد
- بررسی سریالهای پربیننده ۲۰۲۴/ سریال در عصبانیترین حالت ممکن
- غوغای فصل جدید یک سریال؛ «بازی مرکب» روی دست «چهارشنبه»
- سیاوش چراغیپور دبیر جشنواره ملی فیلم فضای باز شد
- لیلا حاتمی در ۵سالگی خیابانهای تهران را خلوت کرد!
- مرگهای سینمایی در سال ۲۰۲۴؛ فقدان آلن دلون، دونالد ساترلند، مگی اسمیت و چند چهره دیگر
- سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری مطرح کرد؛ ترانه علیدوستی ممنوع از پرواز نیست
- فوت آنگوس مکاینز/ بازیگر «جنگ ستارگان: یک امید جدید» درگذشت
- رکوردداران بازبینی فیلمهای راه یافته به فجر؛ روزگاری که شمقدری جوان فیلمهای کیمیایی، حاتمی و بیضایی را قضاوت کرد
- برگزاری سومین دوره فراخوان جایزه همراه اول برای پایاننامههای برتر در حوزه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات
- انتشار فراخوان جشن «تصویر سال» و جشنواره «فیلم تصویر»
- بزرگداشت مسعود کیمیایی برگزار شد؛ «قیصر» سخنگوی جامعه است/ کیمیایی بهزودی فیلم جدیدش را میسازد
- چهل و سومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ معرفی هیات انتخاب یک بخش و اعلام آثار نهایی دو بخش
- «قیصر»؛ خندقی در گذر زمان
- معرفی هیأت داوران فیلمهای مستند چهل و سومین جشنواره فیلم فجر