سینماسینما، حمیدرضا گرشاسبی
وقتی فیلمهایی از جنس خواب آب و مثل آن را میبینی، اولین سوالی که پس از دیدن آنها به ذهنت میرسد، این است: «این فیلمها رو به کی نشون میدین؟» کمی که میگذرد، تمرکزت را میگذاری برای همین فیلم؛ فیلم «خواب آب» که بههرحال کارگردان و نویسنده نامآشنایی پشت آن است. دومین سوال پیش میآید. «این فیلم رو برای کی ساختن؟» بیشتر که فکر میکنی، سوال سوم هم خودش را عیان میکند. «چه کسی برای ساخت این فیلم سرمایهگذاری میکند؟» همین سوال سوم را میشود طور دیگری هم مطرح کرد. و آن اینکه اساسا پول این طور فیلمها از کجا تامین میشود و سرمایهگذار برای پولی که خرج این فیلم میشود، چه توجیهی دارد؟ در این وانفسایی که کارگردانانی با داشتن فیلمنامههای خوب و استعدادی فراوان بهسختی تهیهکننده پیدا میکنند، «خواب آب» چگونه سرمایهگذار و تهیهکننده پیدا میکند؟ وجه خوشبینانهاش این است که سرمایهگذاران از بعد مادی قضیه گذشتهاند و صرفا به انجام یک تجربه نظر دارند. در این جور مواقع، آیا تجربه مگر نه اینکه باید چیزی جدید را به منصه ظهور برساند؟ اصولا مگر تجربه، نباید یک تجربه جدید باشد؟ «خواب آب» واقعا چه تجربه جدیدی را در سینما به فعلیت رسانده؟ یک بار دیگر سوال میکنم از خود: «این فیلم واقعا برای چه کسی ساخته شده؟ چه کسی ممکن است از دیدن این فیلم تجربهای را از سر بگذراند و از این تجربه لذت ببرد؟» به نظر میرسد «خواب آب» از آن دسته فیلمهایی است که نگاهی پندآموز دارند. میخواهند تلنگر بزنند. میخواهند به تو بگویند که منابع دارند تمام میشوند. حواستان را جمع کنید. فیلم «خواب آب» شکل دیگری از تیزرهای تلویزیونی است که بر این کانسپت استوارند: آب هست، کم است. آیا «خواب آب» آنقدر تاثیر میگذارد که باور کنیم آب را باید احترام بیشتری بکنیم و ارزشش را بدانیم؟ وقتی فیلم کسالتبار و حوصلهسربر باشد، به نقدِ غرضِ خود برنخاسته است؟ به این ترتیب مکانیسم تاثیرپذیری فیلم به صفر میرسد.
به گواه آن موبایل اسمارت که دست امیر (جوانِ زمینشناسِ فیلم) است، فرضمان را میگذاریم که داستان فیلم دارد در زمان حال میگذرد. همین سالهایی که سالِ ساخت فیلم بوده است، اما حرفِ فیلم و محتوایی که پی میگیرد، چرا تا به این اندازه کهنه است؟ از جنسِ فیلمهایی است که در دهه ۶۰ ساخته میشدند و میخواستند متفاوت باشند با فیلمهای داستانگو، تجاری و جریان اصلی. «خواب آب» آدم را میبرد به آن سالها و متفاوتنمایی آن دهه را یک بار دیگر عیان میکند. گویی که فیلم ۳۰ سال دیر ساخته شده است. برای همین است که نمیتواند مخاطب امروزی را مخاطب خودش کند. فیلم برای این سالهایی که زندگی میکنیم، عقب است. نوع پرداختنش برای یک قصه یک خطی، دمده شده. در شروع این بند، گفتم فیلم عناصر امروز را دارد، اما از چیزهایی میگوید که به سالها سال پیشتر تعلق دارد. کدخدا و قنات و بافتههای دستی و کوزه و عروسِ قنات و مهریه آب چه دخلی به این روزگار دارند؟ داستان این است که امیرنامی مدام از این سو به آن سو میرود و در یک هزارتویی میچرخد تا به آب برسد. تا به گنج برسد. اما گنج اصلی عشق است. او عاشق میشود. این وسط پیر فرزانهای هم هست که همه چیز زیر سر اوست. این الگو برایتان آشنا نیست؟ آشنا که هست. کهنه هم هست. و البته این روایت در موقعیتی آپوکالیپتیک رخ میدهد. جهان فیلم بی آدم است و خشکیده. یک جهان نابودشده را به نمایش میگذارد تا بگوید وقتی آب نیست، همه چیز از بین میرود. و با پیوند افسانه و واقعیت داستانی نچسب را پیش میبرد که جذابیتی برای دنبال کردن ندارد. آخرِ کار نیز بهشدت توی ذوقمان میخورد، چراکه متوجه میشویم همه چیز خوابِ امیر بوده است؛ دمدستترین راه برای نمایش یک داستان توهمی و خیالی.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تاریخ سینما و عاشق سینما/ نگاهی به مستند «آرشیو متروک»
- ناگهان پروانه/ نگاهی به فیلم «وقتی پروانه شدم»
- گفتوگو با کارگردان «تو مشغول مردنت بودی»/ زخمهای عمیق جامعه را پنهان نکنیم
- مواجهه با مرگ/ نگاهی به فیلم «تو مشغول مردنت بودی»
- گفتوگو با مهدی ارجمند، کارگردان «ملاقاتهای شگفتانگیز»/ «ملاقاتهای شگفتانگیز» یک فیلم ایدئوگرافیک است
- کارگردان «وقتی پروانه شدم» مطرح کرد/ چهره دوگانه میترا حجار در هر دو بافت سنتی و مدرن فیلم جذابیت دارد
- فیلمی مهم که قانونگذاران و مسوولان باید ببینند/ نگاهی به فیلم «خط باریک قرمز»
- نمایش سه فیلم کمتر دیده شده از سهراب شهید ثالث در باشگاه هنروتجربه
- متفاوت و زیبا و بهیادماندنی/ نگاهی به فیلم “درباره الی”
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- تظاهری که تراژدی را خفه کرد/ نگاهی به فیلم «کارت پرواز»
- اکران سه فیلم جدید در سینماها
- دنباله «مد مکس: جاده خشم» ساخته میشود
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- اعلام برنامه نمایش «یک کامیون غروب» تا نیمه آذر
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
- «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند